Οι δύσκολες ισορροπίες της αντιπληθωριστικής πολιτικής

Το μόνο πράγμα που είναι χειρότερο από τον πληθωρισμό είναι η πιο σίγουρη λύση για τον αντιμετωπίσουμε.

Και αυτό γιατί εάν υπάρχει ένας σίγουρος τρόπος να πέσει ο πληθωρισμός είναι να υπάρξει ύφεση στην οικονομία.

Εάν η οικονομία κινείται σε αρνητικούς ρυθμούς και το ΑΕΠ μιας χώρας συρρικνώνεται, αργά η γρήγορα θα υποχωρήσει και ο πληθωρισμός.

Η συνταγή είναι γνωστή και δυστυχώς δοκιμασμένη.

Εάν θες να μειώσεις τον πληθωρισμό, υποτίθεται ότι μπορείς να πάρεις μία από δύο βασικές επιλογές που σου προσφέρονται (ή να συνδυάσεις και τις δύο).

Η μία είναι να μειώσεις τους μισθούς, είτε με το να τους μειώσεις ονομαστικά, είτε απλώς με το να τους αφήσεις παγωμένους, ώστε λόγω του πληθωρισμού το πραγματικό κόστος να μειώνεται. Αυτό μειώνει το κόστος εργασίας αλλά και τη ζήτηση και κάποια στιγμή οδηγεί και σε υποχώρηση του πληθωρισμού.

Η άλλη επιλογή είναι να αυξήσεις τα επιτόκια. Ο δανεισμός για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά γίνεται πιο ακριβός, άρα θα μειώσουν την οικονομική τους δραστηριότητα και αυτό επίσης οδηγεί σε υποχώρηση του πληθωρισμού.

Μόνο που όλα αυτά συνεπάγονται και πραγματική συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας δηλαδή ύφεση: και αυτό σημαίνει λιγότερες θέσεις εργασίας και λιγότερες επενδύσεις.

Υπό προϋποθέσεις μια χώρα μπορεί να το αντέξει αυτό. Εάν η οικονομία της είναι σε καλή κατάσταση, υπάρχει κοινωνική συνοχή και υποδομές για γρήγορη ανάκαμψη.

Μόνο που εύκολα αντιλαμβανόμαστε ότι αυτό δεν ισχύει για μια χώρα όπως η Ελλάδα.

Η χώρα μας είναι τραυματισμένη από όσα πέρασε την περασμένη δεκαετία. Η κοινωνική συνοχή είναι πολύ πιο εύθραυστη. Επιχειρήσεις και νοικοκυριά δύσκολα θα αντέξουν μια περιοριστική πολιτική.

Σημαίνει αυτό ότι δεν πρέπει να γίνει κάτι;

Κάθε άλλο, ο πληθωρισμός από τη φύση του είναι ένα φαινόμενο που πλήττει τα πιο λαϊκά στρώματα. Αυτά που υφίστανται το αυξημένο κόστος ζωής και βλέπουν το πραγματικό εισόδημά τους να συρρικνώνεται.

Γι’ αυτό δεν μπορούν τα μέτρα που θα ληφθούν να είναι περιοριστικά.

Και ορθά μέχρι τώρα δεν έχουμε μπει σε μια τέτοια λογική.

Αυτό που χρειάζεται είναι ένας συνδυασμός ανάμεσα στην προσπάθεια για ανάπτυξη, για αύξηση των επενδύσεων και της απασχόλησης, για βελτίωση της θέσης τω εργαζομένων, με την προσπάθεια στοχευμένων παρεμβάσεων εκεί όπου βρίσκεται ο πυρήνας του πληθωρισμού: δηλαδή στην αύξηση του ενεργειακού κόστους, όπου χρειάζονται ακόμη πιο τολμηρά μέτρα ώστε να συγκρατηθεί.

Και όπου μπορεί να υπάρχει πραγματικός ανταγωνισμός, ώστε να υποχωρούν οι τιμές, ακόμη καλύτερα.

Μια τέτοια αναπτυξιακή λογική για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού, αντί για την καταφυγή σε παραλλαγές πολιτικών λιτότητας, θα απαιτήσει πάντως και μια ευρύτερη συνεννόηση μέσα στην κοινωνία: με τους εργαζομένους να βάζουν πλάτη για την αύξηση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας και τις επιχειρήσεις να δεσμεύονται ότι δεν θα προσπαθήσουν να διευρύνουν τα περιθώρια κέρδους σε βάρος της ίδιας της οικονομίας τελικά.