Φιλιππίνες: Το «φάντασμα» του δικτάτορα Μάρκος και οι «στοιχειωμένες» κάλπες

Ο γιός ενός δικτάτορα, η κόρη ενός αυταρχικού προέδρου, ένας μποξέρ, ένας πολιτικός-ηθοποιός και μια πρώην δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Δεν είναι ανέκδοτο, αλλά οι βασικοί υποψήφιοι στις σημερινές εκλογές στις Φιλιππίνες, οι οποίες έχουν προσλάβει χαρακτήρα δημοψηφίσματος για το είδος της διακυβέρνησης στη χώρα.

Στο επίκεντρο είναι η άμεση εκλογή προέδρου και αντιπροέδρου, παράλληλα με την ανάδειξη νέων μελών του Κογκρέσου και τοπικών αξιωματούχων.

Η διεξαγωγή των εκλογών δεν θα μπορούσε να γίνει σε πιο κρίσιμη συγκυρία για τη νησιωτική χώρα της νοτιοανατολικής Ασίας, αλλά και για τη γεωγραφική περιφέρειά της εν γένει.

Οι κάλπες στήνονται εν μέσω αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων στην περιοχή του Ασίας-Ειρηνικού, με τη Μανίλα (στρατηγικό εταίρο των ΗΠΑ στην περιοχή) να έχει έρθει πιο κοντά με το Πεκίνο στα έξι χρόνια της προεδρίας του αυταρχικού, απερχόμενου προέδρου Ρικάρντο Ντουτέρτε.

Επί των ημερών του εν τω μεταξύ οι Φιλιππίνες μετατράπηκαν σε μια κατ’ όνομα προεδρική συνταγματική δημοκρατία, με παγίωση της ενδημικής διαφθοράς και των κραυγαλέων κοινωνικών ανισοτήτων, οι οποίες έγιναν εμφανής ακόμη και στην πανδημία, με τους καταστροφικούς κυβερνητικούς χειρισμούς της.

Πλέον, το διακύβευμα στη κάλπη είναι η δημοκρατία και το ίδιο το μέλλον της χώρας, καθώς τα ηνία της εξουσίας επιδιώκουν να κρατήσουν στα χέρια τους οι απόγονοι-επίγονοι των πιο στυγνών πρώην ηγετών και ως εκ τούτου διαμορφωτών των σκοτεινών κεφαλαίων της σύγχρονης ιστορίας της χώρας.

Αυτό δε με την υποστήριξη άλλων εγχώριων δυναστείων με πολιτική επιρροή και υπό το άγρυπνο βλέμμα των ΗΠΑ και της Κίνας.

Φερντινάντο «Μπονγκμπόνγκ» Μάρκος

Παρά το ότι είναι ο μοναχογιός του πρώην δικτάτορα Μάρκος -ο οποίος έπνιξε τη χώρα στο αίμα και μαζί με τη σύζυγό του, Ιμέλντα, καταλήστεψαν τα κρατικά ταμεία, καταχρώμενοι έως και 10 δισεκατομμύρια δολάρια- ο 64χρονος Φερντινάντο Μάρκος Τζούνιορ θεωρείται ο επικρατέστερος να εκλεγεί νέος πρόεδρος των Φιλιππίνων.

Με σπουδές σε ιδιωτικό σχολείο στην Αγγλία και στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης -πληρωμένες με τα κλεμμένα λεφτά των συμπατριωτών του- μπήκε στην πολιτική το 1980, όταν ο πατέρας του είχε ήδη βάλει τη χώρα του στον «γύψο».

Σε ηλικία μόλις 23 ετών έγινε αντιπρόεδρος της τοπικής κυβέρνησης στο οικογενειακό προπύργιο, το Λόκος Νόρτε.

Διατήρησε το αξίωμα έως το 1986, όταν η δικτατορία Μάρκος ανετράπη από λαϊκή εξέγερση και η αυταρχική δυναστεία διέφυγε στη Χαβάη.

Μετά το θάνατο του δικτάτορα, το 1989, επετράπη στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας να επιστρέψουν στις Φιλιππίνες, για να αντιμετωπίσουν πλείστες όσες κατηγορίες.

Απτόητος ο «Μπονγκμπόνγκ» Μάρκος, όπως είναι σήμερα γνωστός, έσπευσε να επιστρέψει όχι μόνο στη χώρα, αλλά και στην πολιτική σκηνή, με εφαλτήριο και πάλι το Λόκος Νόρτε.

Εξελέγη κυβερνήτης της περιοχής και έπειτα μέλος του Κογκρέσου και γερουσιαστής.

Το 2016 προσπάθησε ανεπιτυχώς να εκλεγεί αντιπρόεδρος των Φιλιππίνων, όταν ανέλαβε την εξουσία ο σύμμαχός του, Ροντρίγκο Ντουτέρτε.

Με σκανδαλώδη απόφαση του τελευταίου εν τω μεταξύ τα λείψανα του δικτάτορα μεταφέρθηκαν εκείνη τη χρονιά στο νεκροταφείο ηρώων στη Μανίλα, με κάθε επισημότητα.

Ο «Μπονγκμπόνγκ» ουδέποτε καταδίκασε τα εγκλήματα της δικτατορίας του πατέρα του, κατά την διάρκεια της οποίας υπολογίζεται ότι 34.000 άνθρωποι βασανίστηκαν, 3.240 άνθρωποι δολοφονήθηκαν και 70.000 φυλακίστηκαν, σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία.

Αντίθετα παρουσιάζει σήμερα τη χούντα ως ένα είδος «χρυσής εποχής», επιχειρώντας μεθοδικά να ξαναγράψει την οικογενειακή του ιστορία, κυρίως μέσα από μια τεράστια εκστρατεία παραπληροφόρησης στα social media.

Βασικός στόχος του είναι οι νέοι ψηφοφόροι που δεν βίωσαν στο πετσί τους τη δικτατορία Μάρκος και είναι σήμερα απογοητευμένοι από το συστημικό πολιτικό προσωπικό, στο οποίο χρεώνουν τη διαφθορά και τη βία.

Ο ίδιος ο Μάρκος Τζούνιορ έχει εν τω μεταξύ κριθεί ένοχος για φοροδιαφυγή το 1995. Ενώ μαζί με τη μητέρα του, Ιμέλντα, είναι αντιμέτωποι με σύλληψη στις ΗΠΑ, επειδή αψήφησαν δικαστική απόφαση για την καταβολή 353 εκατομμυρίων δολαρίων ως αποζημίωση σε θύματα και συγγενείς θυμάτων παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων επί δικτατορίας Μάρκος.

Τώρα ο «Μπονγκμπόνγκ» διακηρύττει ότι, εφόσον εκλεγεί πρόεδρος, θα μπλοκάρει την επίσημη έρευνα που άρχισε από τον περασμένο Σεπτέμβριο το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο κατά του απερχόμενου προέδρου Ντουτέρτε για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, με τον διαβόητο «πόλεμο κατά των ναρκωτικών» που εξάπελυσε στις Φιλιππίνες, με  χιλιάδες νεκρούς και θύματα προσχηματικών διώξεων αντιπολιτευόμενους πολιτικούς, δημοσιογράφους, ακτιβιστές, συνδικαλιστές και δικηγόρους.

Σάρα Ντουτέρτε

Κόρη του απερχόμενου αυταρχικού προέδρου, η 43χρονη Σάρα κατεβαίνει στις εκλογές ως πολιτικό δίδυμο με τον «Μπονγκμπόνγκ», διεκδικώντας την αντιπροεδρία.

Οι υποστηρικτές της λένε ότι είναι μια καλύτερη εκδοχή του πατέρα της, πιο οργανωμένη και λιγότερο παρορμητική.

Τα πεπραγμένα της το διαψεύδουν.

Έφεδρος αξιωματικός των Ενόπλων Δυνάμεων των Φιλιππίνων με τον βαθμό του συνταγματάρχη, είχε χτυπήσει έναν σερίφη τέσσερις φορές στο κεφάλι επειδή δεν υπάκουσε τις εντολές της, όταν η ίδια ήταν ακόμη δήμαρχος του Νταβάο.

Πρόκειται για την τρίτη πιο πυκνοκατοικημένη πόλη των Φιλιππίνων, η οποία επίσης βρίσκεται στο επίκεντρο της έρευνας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για τις μαζικές δολοφονίες που αναφέρθηκαν στην περιοχή μεταξύ 2011 και 2016.

Περίοδος που εν μέρει καλύπτει και την πρώτη θητεία της Ζάρα Ντουτέρτε ως τοπικής δημάρχου.

Μάνι Πακιάο

Πρωταθλητής πυγμάχος και πλέον εθνικό σύμβολο, ο 44χρονος υποψήφιος για την προεδρία μεγάλωσε στο Μιντανάο, από τις πιο φτωχές περιοχές των Φιλιππίνων και ένα από τα εκλογικά προπύργια του Ντουτέρτε.

Όμως το φτωχικό παρελθόν του Μάνι Πακιάο τον κάνει δημοφιλή σε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, που συνεχίζει να ζει σε άθλιες συνθήκες.

Η πείνα τον ώθησε στα 14 χρόνια του να πάει στη Μανίλα, για να δουλέψει ως οικοδόμος και να στηρίξει οικονομικά την οικογένειά του πίσω στο Μιντανάο.

Η τύχη του χαμογέλασε όταν τον εντόπισε ένα κυνηγός ταλέντων στην πυγμαχία.

Διάσημος πια μποξέρ, εξελέγη το 2010 βουλευτής και το 2016 γερουσιαστής.

Πολιτικά και ιδεολογικά, ήταν μέχρι πρότινος κοντά στον Ντουτέρτε, τον οποίο έχει αποκαλέσει δημόσια «θεόσταλτο».

Ο ίδιος δηλώνει άλλωστε θρήσκος -είναι μέλος της Ευαγγελικής Εκκλησίας- αντίθετος στο διαζύγιο, στις αμβλώσεις και στους γάμους ομοφύλων, τους οποίους χαρακτηρίζει «χειρότερους από τα ζώα».

Πρώην χρήστης ναρκωτικών, υποστήριξε τον «πόλεμο» του Ντουτέρτε.

Εσχάτως όμως τα «έσπασε» μαζί του με αφορμή την προσέγγιση με την Κίνα. Κατηγόρησε τον απερχόμενο πρόεδρο για διαφθορά. Τώρα δηλώνει ότι θα στηρίξει την έρευνα του ΔΠΔ για τον «πόλεμο των ναρκωτικών».

Αν και οι πιθανότητες να εκλεγεί στην προεδρία θεωρούνται ισχνές, ο Μάνι μπορεί να «ψαλιδίσει» σημαντικά τα ποσοστά του διδύμου «Μπονγκμπόνγκ»-Σάρα στο Μιντανάο.

Ίσκο Μορένο

O 47χρονος δήμαρχος της Μανίλας είναι επίσης ένας υποψήφιος που δεν ανήκει σε πολιτικές δυναστείες.

Μεγάλωσε και αυτός μέσα στη φτώχεια, ως μέλος μιας οικογένειας ρακοσυλλεκτών σε μια από τις πιο υποβαθμισμένες συνοικίες της πρωτεύουσας των Φιλιππίνων.

Στα 18 του τον ανακάλυψε επίσης ένας κυνηγός ταλέντων, εν προκειμένω της βιομηχανίας του θεάματος.

Έγινε ηθοποιός με καριέρα στον εγχώριο κινηματογράφο και στην τηλεόραση. Πλέον, είναι γνωστός με το καλλιτεχνικό του όνομα, Ίσκο Μορένο.

Ο κατά κόσμον Φρανσίσκο Νταμαγκόζο μεταπήδησε στην πολιτική στις αρχές του 2000. Εξελέγη δημοτικός σύμβουλος στη Μανίλα, αργότερα έγινε αντιδήμαρχος της πρωτεύουσας και από το 2019 ο δήμαρχός της.

Υπόσχεται να καθαρίσει από τη «βρωμιά» την πολιτική σκηνή των Φιλιππίνων, όπως κάνει σήμερα στους δρόμους της Μανίλας -αν και στο στόχαστρό του δεν έχει βάλει τόσο τα σκουπίδια, όσο τους μεροκαματιάρηδες πλανόδιους πωλητές.

Αυτοπροβάλλεται ως ενωτικός, σε μια προσπάθεια να αλιεύσει ένθεν κακείθεν ψήφους στο πολωμένο σκηνικό των Φιλιππίνων.

Οι επικριτές του χαρακτηρίζουν τις πραγματικές πολιτικές θέσεις του «θολές».

Λένι Ρομπρέδο

Απερχόμενη αντιπρόεδρος των Φιλιππίνων και σφοδρή επικριτής του προέδρου Ντουτέρτε, η πρώην δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι αυτή που έκοψε το 2016 την εκλογική φόρα στον «Μπονγκμπόνγκ» Μάρκος.

Μέγα ερώτημα είναι εάν θα το καταφέρει και τώρα, καθώς είναι η βασική πολιτική του αντίπαλος στη διεκδίκηση της προεδρίας.

Κόρη δικαστή, εργαζόταν στο παρελθόν σε ΜΚΟ, παρέχοντας νομική στήριξη σε περιθωριοποιημένες ομάδες.

Ασχολήθηκε με την πολιτική μετά τον τραγικό θάνατο του συζύγου της και υπουργού Εσωτερικών, Γιέσε Ρομπρέδο, το 2012 σε αεροπορικό δυστύχημα.

Την επόμενη κιόλας χρονιά, η Λένι εξελέγη στη Γερουσία και τρία χρόνια μετά αντιπρόεδρος της χώρας, ως πολιτικό αντίβαρο στον Ντουτέρτε.

Η πολιτική «συγκατοίκησή» τους ήταν γεμάτη εντάσεις.

Η 57χρονη αντιπρόεδρος έχει καταδικάσει δημόσια τον «πόλεμο κατά των ναρκωτικών». Έχει επίσης πάρει αποστάσεις από τη φιλοκινεζική στροφή του Ντουτέρτε, ενώ τον επέκρινε για λάθος χειρισμούς της υγειονομικής κρίσης με την COVID-19 και της οικονομίας.

Ουσιαστικά, αποτελεί την υποψήφια της αντιπολίτευσης, απέναντι στις πολιτικές ελίτ που καταδυναστεύουν τη χώρα.

Στις τελευταίες δημοσκοπήσεις, είχε αρχίσει να μειώνει σημαντικά τη διαφορά που την χώριζε από τον Μάρκος Τζούνιορ.

Η ίδια ευελπιστεί στη μεγάλη ανατροπή. Σε αυτές τις κάλπες άλλωστε, προειδοποιεί, «διακυβεύεται το μέλλον των Φιλιππίνων».