Ροκάνισμα

Η ιστορία αποδεικνύει, υποστηρίζουν πολλοί, ότι οι «υπερπτήσεις» του πληθωρισμού από το ένα ρεκόρ στο άλλο, κάνουν την επιστροφή της οικονομίας στην ύφεση σχεδόν αναπόφευκτη. Αυτό δείχνουν ανάλογα παραδείγματα από το παρελθόν. Υψηλός πληθωρισμός με ταυτόχρονη αύξηση των μισθών, έστω και με τον νωχελικό τρόπο που γίνεται στην Ελλάδα, αποτελούν συνταγή ύφεσης. Για να γίνω ακόμα πιο συγκεκριμένος. Ιστορικά κατά την απορρόφηση ενός τόσο υψηλού πληθωρισμού, συνήθως ακολουθεί μια περίοδος μεγάλης ύφεσης.

Αυτή η θεωρία, ωστόσο, αν και αποτελεί σχεδόν βεβαιότητα για πολλούς οικονομολόγους, εξού και οι πυκνές προβλέψεις περί κινδύνου στασιμοπληθωρισμού, σκοντάφτει πάνω στη μοναδικότητα της τρέχουσας κατάστασης. Ιστορικά τόσο πολλές έκτακτες, μοναδικές στην περίπτωση της πανδημίας, κρίσεις, δύσκολα συναντώνται στην οικονομική ιστορία. Η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία παραμένουν οι δύο προφανείς κίνδυνοι, που θα μπορούσαν να προκαλέσουν πιο παρατεταμένα προβλήματα στο μέτωπο του πληθωρισμού. Ενα άλλο θέμα είναι αν οι οικονομίες έχουν εισέλθει σε μια «παγίδα», σε ένα σπιράλ, αύξησης μισθών – τιμών. Αν δηλαδή οι τιμές έχουν αυξηθεί τόσο πολύ επηρεαζόμενες από τα προβλήματα που προκάλεσαν η πανδημία, τα ενεργειακά, ο πόλεμος, ώστε να οδηγήσουν σε αυξήσεις μισθών, οι οποίες με τη σειρά τους ανατροφοδοτούν την άνοδο του πληθωρισμού.

Τουλάχιστον ωστόσο στην περίπτωση της Ελλάδας η πραγματικότητα δείχνει ακόμα πιο περίπλοκη και παρουσιάζει ένα μείγμα τόσο ανησυχητικών αλλά και περισσότερων σε σχέση με άλλες χώρες καθησυχαστικών σημάτων. Στο άμεσο, το βραχυπρόθεσμο, οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό είναι πολύ υψηλές, αλλά δεδομένων των μέτρων της κυβέρνησης στην ηλεκτρική ενέργεια, αναμένεται αποκλιμάκωση σημαντική στο δεύτερο εξάμηνο, όταν οι φετινές τιμές θα συναντούν τις ήδη αυξημένες περσινές, ειδικά από τον Οκτώβριο και μετά. Ερωτηματικό αποτελούν οι τιμές των υγρών καυσίμων, που ξεκάθαρα επηρεάζονται από τις γεωπολιτικές εξελίξεις, αλλά και αυτές βασικών διατροφικών αγαθών.

Στην Ελλάδα, ωστόσο, έχουμε και άλλα πολεμοφόδια, τα οποία ενδεχομένως θα μπορούσαν να σβήσουν τη φωτιά της ακρίβειας, χωρίς μια νέα υφεσιακή περιπέτεια. Τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης σε συνδυασμό με τις δεκάδες μεγάλου μεγέθους ιδιωτικές επενδύσεις που υλοποιούνται την τρέχουσα χρονιά, μπορούν να κρατήσουν όρθια την οικονομία. Παράγοντα κινδύνου αποτελεί το κόστος των υλικών κατασκευής, που όχι απλώς έχει τινάξει στον αέρα κάθε προσπάθεια σύνταξης προϋπολογισμού, αλλά οδηγεί και σε αναβολές ή και ματαιώσεις περιορισμένου αριθμού έργων. Κάποιοι από τους κατασκευές, πέραν των αυξήσεων των τιμών των υλικών, κάνουν λόγο και για ελλείψεις. Το βέβαιο είναι ότι όλα αυτά θα δημιουργήσουν μια επιβράδυνση στο επενδυτικό κλίμα, αλλά είναι τόσο μεγάλη η ορμή που παρατηρείται, που είναι πιθανό να μη βλάψει τη γενική εικόνα. Ενδεχομένως ο δείκτης που δύσκολα θα καταφέρει να αντέξει στην πληθωριστική επίθεση έπειτα από πολλά χρόνια ήπιας ανόδου να είναι αυτός της κατανάλωσης. Δείκτης που σχετίζεται τόσο με το επίπεδο τιμών, όσο και με το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών, το οποίο αναμένεται να γυρίσει έντονα αρνητικά σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.

Κοντολογίς, ο κυβερνητικός στόχος των επόμενων μηνών θα είναι το «ροκάνισμα» του πληθωρισμού να μην οδηγήσει σε ζημιά στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της χώρας. Να μη χάσουμε άλλο έδαφος, γιατί μην ξεχνάμε, ακόμα βρισκόμαστε λόγω της πανδημίας οριακά υψηλότερα του ΑΕΠ του 2019…