Πόλεμος στην Ουκρανία: Πώς η ρωσική επίθεση μεταμόρφωσε την αρχιτεκτονική ασφαλείας της Ευρώπης

Για ένα νέο κεφάλαιο στην ευρωπαϊκή ιστορία ασφαλείας κάνει λόγο το Sky News, αναφερόμενο στη σημερινή ανακοίνωση της πρόθεσης της Φινλανδίας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Όπως σημειώνει το δίκτυο, αυτό το νέο κεφάλαιο θα απαιτήσει οι κυβερνήσεις όχι απλώς να δηλώσουν ότι έχουν την άμυνα ως προτεραιότητα, αλλά και να το αποδείξουν με τις πράξεις και τις επενδύσεις τους.

Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι, φυσικά, η αιτία για αυτή τη σεισμική μετατόπιση, καταφέρνοντας να κινητοποιήσει το ΝΑΤΟ σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο γεγονός της ιστορίας του, συμπεριλαμβανομένου και ολόκληρου του Ψυχρού Πολέμου.

Αυτός είναι και ο λόγος που δυο ιστορικά ουδέτερες ευρωπαϊκές χώρες, η Φινλανδία και η Σουηδία, είναι πρόθυμες να αιτηθούν την ένταξή τους στη συμμαχία παρά τις προειδοποιήσεις της Μόσχας – μια εντυπωσιακή αλλαγή της εξωτερικής πολιτικής τους αλλά και της στρατηγικής για την άμυνά τους.

Οι ηγέτες της Φινλανδίας ανακοίνωσαν σήμερα, Πέμπτη, ότι η χώρα τους θα πρέπει να υποβάλει αίτηση ένταξης «χωρίς καθυστέρηση».

Η πολυαναμενόμενη ανακοίνωση πρόθεσης σηματοδοτεί πως η επίσημη διαδικασία θα μπορούσε να ξεκινήσει μέσα σε λίγες ημέρες.

Συμφωνία Βρετανίας-Σουηδίας-Φινλανδίας

Η αλλαγή σκηνικού, σύμφωνα πάντα με την ανάλυση του Sky News, εξηγεί και τους λόγους που η Βρετανία υπέγραψε μόλις νέες συμφωνίες ασφαλείας με τα δυο σκανδιναβικά κράτη, εγγυώμενη πως θα προστρέξει προς την ασφάλειά τους σε περίπτωση που δεχθούν επίθεση.

Η δέσμευση αυτή φέρνει Ελσίνκι και Στοκχόλμη πιο κοντά στην ομπρέλα συλλογικής ασφάλειας που παρέχει το ΝΑΤΟ, ακόμη και αν η επίσημη κίνηση της ένταξής τους ακόμη απουσιάζει.

Τέτοιου είδους κινήσεις θα ήταν σχεδόν αδιανόητες έξι μήνες νωρίτερα, όταν Φινλανδία και Σουηδία ζύγιζαν προσεκτικά τις σχέσεις τους με τους δυτικούς συμμάχους τους, αλλά και με την αχανή γειτονική τους χώρα.

Ο Φινλανδός πρόεδρος, Σαούλι Νιινίστο, είναι εκείνος που διατηρεί και την πιο μακροχρόνια σχέση με τον Ρώσο ομόλογό του, Βλαντίμιρ Πούτιν, σε σύγκριση με οποιονδήποτε άλλο ευρωπαίο ηγέτη.

Τις πρώτες ημέρες του πολέμου στην Ουκρανία, μάλιστα, θεωρούνταν το ιδανικό πρόσωπο για να ηγηθεί των ειρηνευτικών προσπαθειών.

Τελικά, κατέληξε να είναι εκείνος που οδήγησε τη χώρα του στην επιλογή πλευράς και την ένωση με μια συμμαχία συσπειρωμένη απέναντι σε αυτό που αντιλαμβάνεται ως ρωσική απειλή.

Μιλώντας σε συνέντευξη τύπου που παραχώρησε από κοινού με τον Μπόρις Τζόνσον την Τετάρτη, ο Νιινίστρο υποστήριξε ότι ο Πούτιν ευθύνεται για την αλλαγή πλεύσης της χώρας του.

Επεσήμανε ότι η Μόσχα ουσιαστικά ανακοίνωσε στους δυο σκανδιναβούς γείτονές της ότι δεν μπορούν να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ. Και ακολούθησε ο πόλεμος στην Ουκρανία.

«Ήδη επιτίθενται σε μια γειτονική χώρα», τόνισε ο φινλανδός πρόεδρος.

Εφησυχασμός των Ευρωπαίων;

Φινλάνδία και Σουηδία εμφανίζονται έτοιμες να προσαρμοστούν στη νέα ευρωπαϊκή πραγματικότητα ασφαλείας, με πράξεις και όχι με λόγια.

Ωστόσο, παρατηρεί το Sky News, πρόκειται για δυο χώρες που ιστορικά ζούσαν με την απειλή της Ρωσίας και οι πληθυσμοί τους αντιλαμβάνονται καλύτερα τη σημασία της ασφάλειας σε σχέση με το μεγαλύτερο μέρος των Ευρωπαίων.

Μάλιστα, το δίκτυο θεωρεί ότι ήταν αυτός ο εφησυχασμός των Ευρωπαίων που οδήγησε δημοσιογράφους να ρωτήσουν τον Μπόρις Τζόνσον γιατί η Βρετανία αποστέλλει τόσο πολλά χρήματα και οπλισμό στην Ουκρανία, τη στιγμή που τόσο πολλοί Βρετανοί βιώνουν κρίση κόστους ζωής, σε βαθμό ώστε να αδυνατούν να ζεστάνουν τα σπίτια τους, αλλά και σχετικά με την αξιοπιστία της δέσμευσης υπεράσπισης των σκανδιναβικών χωρών, δεδομένων των περικοπών στις δαπάνες που έχουν αφήσει τον βρετανικό στρατό μια σκιά του εαυτού του.

Τα ερωτήματα, σύμφωνα με το δίκτυο, συμπυκνώνουν το κυριότερο δίλημμα που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαίοι πολιτικοί μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου: πώς να δικαιολογήσουν τις επενδύσεις στην άμυνα, τη στιγμή που οι πληθυσμοί τους δεν αισθάνονται ότι απειλούνται άμεσα.

Παράλληλα, το Sky News υποστηρίζει ότι αναδεικνύουν τη συλλογική αποτυχία πολιτικών, στρατού και ηγετών ασφαλείας να εξηγήσουν στο κοινό ότι όταν τα κράτη δέχονται επίθεση, όλα τα κοινωνικά αγαθά, από την πρόσβαση στην υγεία, μέχρι τα σχολεία και την απασχόληση, καταρρέουν.

Αλλαγή προτεραιοτήτων

Τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ βιάστηκαν να απολαύσουν την ειρήνη που θεώρησαν ότι έφερε η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.

Οι προτεραιότητες των κρατικών δαπανών δεν είναι πια η άμυνα, αλλά η υγεία, η οικονομία και η εκπαίδευση, στοιχεία σημαντικά για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και δημοφιλή στους ψηφοφόρους.

Για αυτό, τονίζει το Sky News, και ο βρετανικός στρατός πλέον αριθμεί λίγο περισσότερους από 70.000 στρατιώτες – σχεδόν μισούς σε σχέση με το 1990.

Την ίδια περίοδο, η Ρωσία δεν απομακρύνθηκε από τη λογική του πολέμου, σύμφωνα με ορισμένους ειδικούς επί του Κρεμλίνου, οι οποίοι επισημαίνουν ότι η Μόσχα είναι σε θέση να αντλεί από όλους τους τομείς της οικονομίας για να εξαπολύει επιθέσεις και ότι ουσιαστικά δεν σταμάτησε ποτέ να ανταγωνίζεται τη Δύση.

Για αυτό και πολλοί ειδικοί έκρουαν επί χρόνια τον κώδωνα του κινδύνου στους δυτικούς ηγέτες, οι οποίοι όμως αδιαφορούσαν.

Χρειάστηκε μια εισβολή πλήρους κλίμακας στην Ουκρανία προκειμένου οι ίδιοι ηγέτες ή οι διάδοχοί τους, να δουν τελικά τη δυσάρεστη πραγματικότητα.

Η ανάλυση του αμερικανικού μέσου καταλήγει στο ότι τα κοινωνικά αγαθά δεν αφορούν αυτή τη στιγμή τους Ουκρανούς που παλεύουν για την επιβίωσή τους, ενώ ισχυρίζεται ότι δεν υπάρχουν εγγυήσεις ότι η Ρωσία θα περιοριστεί εντός των ουκρανικών συνόρων.

Θεωρεί ότι το μόνο θετικό που θα μπορούσε να προκύψει από τις συρράξεις, είναι η ανοικοδόμηση των ευρωπαϊκών αμυντικών δυνατοτήτων και της ανθεκτικότητας των ευρωπαϊκών κοινωνιών – πράγμα που όμως, τονίζει, αποτελεί μια τεράστια πρόκληση.