Brexit: Προ των πυλών εμπορικός πόλεμος Ε.Ε.-Βρετανίας – Το Λονδίνο τροποποιεί μονομερώς τους όρους του διαζυγίου

Την απειλή του υλοποίησε τελικά το Λονδίνο ανακοινώνοντας επίσημα την πρόθεση του να… ξαναγράψει τους εμπορικούς κανόνες που διέπουν το μετά-Brexit καθεστώς της Βορείου Ιρλανδίας. Πρόκειται για μια κίνηση που μπορεί να οδηγήσει σε εμπορικό πόλεμο με την Ε.Ε. δεδομένου πως θεωρείται σίγουρο ότι οι Βρυξέλλες θα απαντήσουν!

Οι Βρετανοί διαμαρτύρονταν εδώ και καιρό πως οι κανόνες που όριζε το λεγόμενο Πρωτόκολλο της Βορείου Ιρλανδίας, που περιλαμβάνεται στη συμφωνία του διαζυγίου που διαπραγματεύτηκαν και επικύρωσαν τόσο το Ηνωμένο Βασίλειο όσο και τα κράτη μέλη της Ένωσης, δεν ήταν λειτουργικοί. Απειλούσαν δε, συχνά-πυκνά πως θα προχωρήσουν σε μονομερή τροποποίηση τους θεωρώντας ότι η συμφωνία τους αφήνει το περιθώριο αυτό, κάτι που η Ε.Ε. αρνείτο κατηγορηματικά.

Γιατί, τώρα

Τελικά οι εξελίξεις επιταχύνθηκαν μετά τις πρόσφατες εκλογές στη Βόρειο Ιρλανδία, για την εκλογή νέας τοπικής βουλής και κυβέρνησης, καθώς η κάλπη έβγαλε για πρώτη φορά στα χρονικά νικητή το Σιν Φέιν, το πάλαι ποτέ πολιτικό βραχίονα του IRA. Η επανένωση της Βορείου Ιρλανδίας με την Ιρλανδική Δημοκρατία ήταν ανέκαθεν στους στόχους της παράταξης, οπότε η επικράτηση του θορύβησε τους Ενωτικούς του Μπέλφαστ, όπως και το Λονδίνο, με τους σκληροπυρηνικούς να πιέζουν την Ντάουνινγκ Στριτ να αντιδράσει εγκαίρως και να αποτρέψει τα χειρότερα που φέρνουν την περιοχή όλο και πιο μακριά από το Ηνωμένο Βασίλειο.

Θυμίζουμε πως το Πρωτόκολλο κρατά την Βόρειο Ιρλανδία στην ενιαία αγορά λόγω των ουσιαστικά ανοιχτών συνόρων που μοιράζεται με την γειτονική Ιρλανδική Δημοκρατία. Μάλιστα, πολλοί κάτοικοι διαμένουν στην μία πλευρά και καθημερινά περνούν την… αόρατη συνοριακή γραμμή για να δουλέψουν στην άλλη. Για να εφαρμοστεί, λοιπόν, το διαζύγιο με την Ευρώπη ουσιαστικά δημιουργήθηκε ένα τελωνειακό σύνορο μεταξύ Βορείου Ιρλανδίας και Βρετανίας.

Πολλοί θεωρούσαν ότι το αιφνιδιαστικό ταξίδι του Μπορίς Τζόνσον στο Μπέλφαστ τη Δευτέρα θα συνοδευόταν με την αναγγελία της κατάργησης/τροποποίησης του Πρωτοκόλλου. Τελικά το δύσκολο καθήκον ανέλαβε σήμερα η υπουργός Εξωτερικών Λιζ Τρας από το βήμα της βρετανικής Βουλής ανακοινώνοντας πως η κυβέρνηση θα καταθέσει, μέσα στις επόμενες εβδομάδες, νέο νομοσχέδιο που θα περιλαμβάνει τις αλλαγές στο καθεστώς της περιοχής.

«Η κυβέρνηση είναι σαφής πως η δρομολόγηση του νομοσχεδίου αυτού είναι συμβατή με τις υποχρεώσεις της σύμφωνα με την διεθνή νομοθεσία και σε συνεργασία με τις υποχρεώσεις που έχει με βάση την Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής (ήτοι τη συμφωνία του 1998 που έφερε την ειρήνη στην περιοχή και το τέλος του ένοπλου αγώνα του IRA)» τόνισε η κυρία Τρας.

Οργισμένες αντιδράσεις

Σύμφωνα με την υπουργό πρόθεση του Λονδίνου είναι να διαπραγματευτεί το θέμα με την Ε.Ε. και να καταλήξει σε μια από κοινού συμφωνία. Όμως, για τις Βρυξέλλες πρόκειται για μια μονομερή όσο και παράτυπη παραβίαση της συνθήκης του Brexit.

Όπως σχολίασε σε δηλώσεις του ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μάρος Σέφτσοβιτς η Ε.Ε. έχει δείξει κατανόηση με τις πρακτικές δυσκολίες που έχουν προκύψει από την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου και είναι έτοιμη για διάλογο με το Λονδίνο, όμως το τωρινό κείμενο αποτελεί μια διεθνή συμφωνία που υπογράφηκε και επικυρώθηκε από όλα τα μέρη, οπότε η εφαρμογή της αποτελεί συμβατική υποχρέωση όλων. «Μονομερείς δράσεις που παραβιάσουν την διεθνή συμφωνία δεν θα γίνουν δεκτές» ξεκαθάρισε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν.

Εξάλλου, είναι εύλογο πως αν τεθεί θέμα επαναδιαπραγμάτευσης της συμφωνίας, η ευρωπαϊκή πλευρά θα μπορούσε επίσης να ζητήσει αλλαγές. Χώρες όπως η Γαλλία και η Ισπανία που είχαν αντιρρήσεις εξαρχής με συγκεκριμένα θέματα, όπως π.χ. το καθεστώς αλιείας της Μάγχης και το Γιβραλτάρ, θα μπορούσαν να ζητήσουν επίσης αλλαγές και τότε η όλη συμφωνία θα τινασσόταν στον αέρα!

Δεν είναι τυχαίο ότι ειδικοί αναλυτές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τιμωρητικά μέτρα και κυρώσεις από την πλευρά της Ε.Ε. εφόσον πράγματι το Λονδίνο δρομολογήσει μονομερή αλλαγή των κανόνων. Η Γαλλία ειδικά έχει απειλήσει επανειλημμένως πως θα ζητήσει σκληρή απάντηση της Ευρώπης στα… παιχνίδια του Λονδίνου.

Οι συνέπειες

Αυτό, εξάλλου, φοβούνται και πολιτικοί κύκλοι στη βρετανική πρωτεύουσα. Η αναγγελία της κυρίας Τρας έκανε άνω-κάτω το Γουέστμινστερ με πολλούς βουλευτές της αντιπολίτευσης να παίρνουν το λόγο και με βαρύτατους χαρακτηρισμούς να μιλούν για μια παράνομη κίνηση που παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο, εκθέτει ανεπανόρθωτα την αξιοπιστία της χώρας μετατρέποντας την σε κράτος-παρία και βέβαια μπορεί να την βάλει σε σοβαρές περιπέτειες πολιτικά και οικονομικά.

Ο ίδιος ο Τζόνσον υπερασπιζόμενος την απόφαση επέμεινε πως είναι νόμιμη και υποστήριξε πως θεωρεί απίθανο οι δύο πλευρές να οδηγηθούν σε εμπορικό πόλεμο. Το διάστημα αυτό, άλλωστε, η περιοχή είναι άκρως ευάλωτη από τις οικονομικές συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία. Όμως, και για την Ε.Ε. θα είναι θέμα αξιοπιστίας να μην αφήσει την τόσο προκλητική ενέργεια της Βρετανίας αναπάντητη.

Οι επόμενες εβδομάδες θα είναι σίγουρα κρίσιμες!