ΕΕ: Επενδύσεις 210 δισ. ευρώ έως το 2027 για την απεξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια

Την απόφαση την έλαβαν και τη διατύπωσαν δίχως περιστροφές και αστερίσκους οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη σύνοδο κορυφής των Βερσαλλιών τον περασμένο Μάρτιο. Τότε ελάχιστοι υποψιάζονταν ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα είχε τόσο μεγάλη διάρκεια. Τώρα που κοντεύει να συμπληρώσει τους τρεις μήνες σφοδρών συγκρούσεων και φονικών μαχών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοινώνει το σχέδιό της για την απεξάρτηση της ηπείρου από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες.

Τρεις πυλώνες έχει το σχέδιο που οι εμπνευστές του βάπτισαν RePowerEU – «Επανενεργοποιήστε την Ευρώπη» δηλαδή – που δίνεται στη δημοσιότητα την Τετάρτη στις Βρυξέλλες. Ο πρώτος πυλώνας αφορά την ανάπτυξη και εφαρμογή «ενεργειακών οικονομιών». Ο δεύτερος πυλώνας αφορά τη διαφοροποίηση των προμηθειών ενέργειας (υγροποιημένο φυσικό αέριο ή LNG και υδρογόνου κατά κύριο λόγο).

Ο τρίτος πυλώνας, που αποτελεί ουσιαστικά και μια παρακαταθήκη για το μέλλον όχι μόνο της Ευρώπης αλλά και του πλανήτη ολόκληρου, αφορά την επιτάχυνση της λεγόμενης «πράσινης μετάβασης», με την ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Προϋποθέτει όμως και την αναθεώρηση παλαιότερων περιβαλλοντικών στόχων που έχουν θέσει οι Βρυξέλλες και αφορούν ουσιαστικά την απανθρακοποίηση της Ευρώπης. Εξάλλου θα απαιτηθεί και ανακατανομή κονδυλίων που, όπως φαίνεται, θα στερήσουν πόρους από τον αγροτικό τομέα και τη «σύγκλιση» της ΕΕ.

Μάχη με τον χρόνο

Το σχέδιο προβλέπει την υιοθέτηση κινήτρων τόσο οικονομικών όσο και θεσμικών-ρυθμιστικών που θα διευκολύνουν την εγκατάσταση ανεμογεννητριών και φωτοβολταϊκών πάνελ στις στέγες των κτιρίων. Θα απαιτηθεί για τον σκοπό αυτό οι εθνικές κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των «27» να εγκρίνουν νέα ρυθμιστικά πλαίσια προς την κατεύθυνση της «χαλάρωσης των αρχών και κανόνων», όπως σημειώνει σε ρεπορτάζ της η «Le Figaro».

Πρόκειται για μια χρονοβόρα διαδικασία που όμως θα πρέπει να ολοκληρωθεί το συντομότερο – κι αυτή είναι η μεγάλη πρόκληση για την ΕΕ. «Οι ρωσικές εισαγωγές υδρογονανθράκων ανήλθαν σε 99 δισ. ευρώ το 2021. Με τις αυξανόμενες τιμές της ενέργειας και τον εκβιασμό από το Κρεμλίνο, η Ευρώπη πρέπει να απογαλακτιστεί το συντομότερο δυνατό», υπογραμμίζει η γαλλική εφημερίδα.

Αναθεώρηση της «πράσινης συμφωνίας»

Ο «Figaro» αναφέρεται σε «ευρωπαϊκή πηγή» που δεν κατονομάζει, η οποία εκτιμά ότι το σχέδιο RePowerEU θα πρέπει να θεωρηθεί ως «αποχώρηση από την πράσινη συμφωνία». Ως αναθεώρηση (αλλά όχι εγκατάλειψη επί της ουσίας) του στόχου για το μηδενισμό των εκπομπών άνθρακα στην ΕΕ έως το έτος 2050.

Είναι άβολη μεν αλλά εύλογη η προοπτική αυτή, δεδομένου ότι το τεράστιο πρόγραμμα των χρηματοδοτήσεων (τα 210 δισ. ευρώ που θα επενδυθούν συνολικά από δημόσιες και ιδιωτικές πηγές σε ορίζοντα πενταετίας) προβλέπει επενδύσεις κυρίως στο LNG και σε μικρότερο βαθμό στο πετρέλαιο.

Περικοπές σε ΚΑΠ και Ταμείο Συνοχής

Σε ό,τι αφορά την εξεύρεση των απαραίτητων κεφαλαίων, προβλέπεται ότι αυτά θα προέλθουν εν μέρει από ανακατανομές στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, κατά κύριο λόγο από την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) και το Ταμείο Συνοχής. Προοπτική, ασφαλώς, όχι αισιόδοξη για τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου και διόλου καλοδεχούμενη, όμως ο πόλεμος έχει αλλάξει τις ευρωπαϊκές προτεραιότητες και επιτάσσει αναπροσαρμογές.

Τα κράτη-μέλη πάντως, «θα έχουν επίσης τη δυνατότητα τροποποίησης του αντίστοιχου σχεδίου ανάκαμψης για τη δημιουργία ενός κεφαλαίου RePowerEU», σημειώνεται στο σχέδιο. Τέλος, η Κομισιόν προτείνει τη δημιουργία νέων εσόδων 20 δισεκατομμυρίων ευρώ με τη δημοπράτηση αδειών ρύπανσης που είχαν τεθεί στην άκρη.