![Υποτονικότητα στην αγορά εργασίας](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2021/11/ELIAMEP_LOGOFONDO_-768x606-1.png)
Οι αλλεπάλληλες οικονομικές αναταράξεις λόγω της πανδημίας και του πολέμου στην Ουκρανία έχουν θέσει την αγορά εργασίας σε ένα μεταβατικό στάδιο που αναζητά το νέο σημείο ισορροπίας. Η εικόνα στην Ευρωπαϊκή αγορά εργασίας χαρακτηρίζεται από υψηλό βαθμό ετερογένειας τόσο ανάμεσα στα κράτη-μέλη, όσο και ανάμεσα στους διαφόρους τομείς της οικονομίας.
Το σημείο εκκίνησης, ώστε να εξηγηθεί η σημερινή κατάσταση στην αγορά εργασίας, είναι οι πολιτικές που υιοθετήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Αυτές είναι υπεύθυνες για την ταχεία και ισχυρή ανάκαμψη της αγοράς εργασίας με το πέρας των απανωτών lockdowns, επηρεάζοντας όμως ασύμμετρα διαφορετικούς τομείς της οικονομίας. Στην Ευρώπη η κύρια απάντηση για την προστασία των εργαζομένων έλαβε τη μορφή προγραμμάτων μειωμένης απασχόλησης (short-time work schemes) και διαθεσιμότητας (furlough schemes). Χάρη στα μέτρα αυτά, πολλές θέσεις εργασίας διατηρήθηκαν ακόμα κι αν οι ώρες εργασίας μειώθηκαν, το ποσοστό ανεργίας περιορίστηκε σε διαχειρίσιμα επίπεδα, και η οικονομική ανάκαμψη διευκολύνθηκε (βλ. προηγούμενο σημείωμα).
Το οικονομικό σοκ όμως που προκάλεσε η πανδημία, δεν προσομοιάζει σε προηγούμενες παγκόσμιες κρίσεις. Η πανδημία έπληξε κυρίως τομείς υψηλού συγχρωτισμού (εστίαση, φιλοξενία κ.ά.), ενώ οι συνέπειες της φάνηκαν άμεσα στο προϋπολογισμό των νοικοκυριών (αντίθετα από ό,τι η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 η οποία είχε ξεκινήσει από τον χρηματοπιστωτικό τομέα). Επίσης, η Ευρωπαϊκή απάντηση για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας αφορούσε κυρίως συμβάσεις αορίστου χρόνου, αφήνοντας ακάλυπτους τους εποχικούς ή μερικής απασχόλησης εργαζομένους. Συνεπώς, η εικόνα της αγοράς εργασίας σήμερα διαφέρει σημαντικά ανά χώρα και ανά τομέα της οικονομίας, με αποτέλεσμα να συνυπάρχουν ανάμεσα στα κράτη μέλη περιπτώσεις “σφιχτής” αγοράς εργασίας, όπου η ζήτηση για εργατικά χέρια είναι τουλάχιστον ίση με την προσφορά, και “υποτονικής” αγοράς εργασίας, όπου η «υποτονικότητα» μετριέται ως άθροισμα (α) όσων ψάχνουν για δουλειά αλλά δεν βρίσκουν, (β) όσων ψάχνουν για δουλειά αλλά δεν είναι άμεσα διαθέσιμοι, (γ) όσων είναι διαθέσιμοι αλλά δεν ψάχνουν για δουλειά, και τέλος (δ) όσων υποαπασχολούνται.
Το γράφημα είναι ενδεικτικό της διαφοροποίησης ανάμεσα στα κράτη-μέλη. Χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά υποτονικότητας στην αγορά εργασίας. Αντίθετα, χώρες όπως η Τσεχία, η Μάλτα και η Πολωνία επιδεικνύουν μία «σφιχτή» αγορά εργασίας με χαμηλά ποσοστά «υποτονικότητας». Επίσης στο γράφημα διαφαίνεται και η επίπτωση της πανδημίας. Συγκεκριμένα, όλες οι χώρες παρουσιάζουν ένα καθόλου αμελητέο ποσοστό εργατικού δυναμικού το οποίο παρότι διαθέσιμο δεν αναζητά εργασία. Το φαινόμενο αυτό, ενδέχεται να σχετίζεται με τη διστακτικότητα επιστροφής σε χώρους εργασίας είτε λόγω υγειονομικών ανησυχιών, είτε λόγω τήρησης στάσης αναμονής ώστε να βρεθεί η κατάλληλη θέση (δυνατότητα που ενδεχομένως να οφείλεται στην αύξηση των αποταμιεύσεων και τα στοχευμένα επιδόματα στήριξης προς τα νοικοκυριά κατά τη διάρκεια της πανδημίας).
Στην Ελλάδα, το ποσοστό ανεργίας απέχει πολύ από τα επίπεδα πλήρους απασχόλησης, αν και έχει καταγράψει μείωση τελευταία, ενώ πολλοί εργαζόμενοι καταφεύγουν από ανάγκη (και όχι από επιλογή) σε θέσεις μερικής απασχόλησης. Βέβαια, σε κάποιους τομείς η εικόνα διαφέρει. Για παράδειγμα, στον τουρισμό οι επιχειρήσεις δυσκολεύονται να καλύψουν τις κενές θέσεις (με τις προσφερόμενες αποδοχές και συνθήκες εργασίας). Είναι γεγονός πως κατά την πανδημία οι εργαζόμενοι στην τουριστική βιομηχανία επλήγησαν σημαντικά, με τις τουριστικές επιχειρήσεις να αναστέλλουν τη λειτουργία τους. Αυτό αναπόφευκτα οδήγησε πολλούς εργαζόμενους στην αναζήτηση νέων ευκαιριών σε διαφορετικούς κλάδους. Η αδυναμία όμως προσέλκυσης των εργαζομένων στον τουρισμό, σε φάση πλήρους ανάκαμψης της τουριστικής κίνησης, υποδηλώνει και την αδυναμία παροχής ανταγωνιστικών αποδοχών και συνθηκών εργασίας.
Πίσω από αυτό το παροδικό ενδεχομένως φαινόμενο κρύβεται μια μονιμότερη παθογένεια. Το μοντέλο ανάπτυξης του τουρισμού («βαριάς βιομηχανίας» της χώρας, σύμφωνα με το κλισέ) είναι «φτηνό»: η συνταγή του είναι υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων, χαμηλή προστιθέμενη αξία, χαμηλή ποιότητα υπηρεσιών, χαμηλές δεξιότητες, χαμηλές αμοιβές. Η αύξηση της ανεργίας, η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, και η υποχώρηση των μισθών της προηγούμενης δεκαετίας κρατάνε ζωντανές επιχειρηματικές δραστηριότητες χαμηλής προστιθέμενης αξίας. Η αναβάθμιση του μοντέλου ανάπτυξης, σύμφωνα και με τις συστάσεις της Επιτροπής Πισσαρίδη, αναμένεται ακόμη.
![ot.gr](/wp-content/themes/whsk_otgr/common/imgs/fav.ico/favicon-32x32.png)
![ot.gr](/wp-content/themes/whsk_otgr/common/imgs/fav.ico/favicon-32x32.png)
Latest News
![Ο τουρισμός ως καταλύτης εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/04/ot_tourismos_ergazom-600x352.png)
Ο τουρισμός ως καταλύτης εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας
Το 2023, ο ελληνικός τουρισμός κατέγραψε, εκ νέου, ιστορικά υψηλές επιδόσεις και η Ελλάδα μπήκε στη 10άδα των πλέον δημοφιλών προορισμών παγκοσμίως
![Η Ελλάδα των επενδύσεων και των ευκαιριών](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2021/06/επενδύσεις-1-768x430-2-600x336.jpg)
Η Ελλάδα των επενδύσεων και των ευκαιριών
Η αναβάθμιση του αξιόχρεου της ελληνικής οικονομία έχει ήδη συμβάλει στην τόνωση της εμπιστοσύνης των επενδυτών στη χώρα μας
![Επιλέγοντας Πανεπιστημιακό Τμήμα ή/και Επιστημονικό Επάγγελμα](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/02/panepistimio-1024x640-1024x640-1-768x480-1-600x375.jpg)
Επιλέγοντας Πανεπιστημιακό Τμήμα ή/και Επιστημονικό Επάγγελμα
Οι παράγοντες που πρέπει να αξιολογήσουν οι μελλοντικοί φοιτητές
![«Πρόσφυγες» οι γυναίκες που θα υποστούν ενδοοικογενειακή βία στη χώρα καταγωγής τους](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/03/kakopoiisi-600x400.jpg)
«Πρόσφυγες» οι γυναίκες που θα υποστούν ενδοοικογενειακή βία στη χώρα καταγωγής τους
Η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης
![Το μέλλον της Ευρώπης τώρα επαφίεται στη Γαλλία](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/06/gallia_parisi-600x400.jpg)
Το μέλλον της Ευρώπης τώρα επαφίεται στη Γαλλία
Μια συμμαχία μεταξύ Τραμπ και Λεπέν, με τον Πούτιν να διακρίνεται στο παρασκήνιο, θα συμβάλει δραματικά στο χάος που ήδη απειλεί την Ευρώπη
![Κανείς τους δεν έδειχνε καλός](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/06/biden-trump.in_-600x402.jpg)
Κανείς τους δεν έδειχνε καλός
Απόλυτη καταστροφή το ντιμπέιτ, ειδικά για τον Μπάιντεν
![Ρύθμιση χρεών στο Δημόσιο – Οδηγίες για την υποβολή της αίτησης](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2022/12/ofeiles-600x337.jpeg)
Πώς γίνονται οι ρυθμίσεις χρεών στο Δημόσιο – Οδηγίες για την υποβολή της αίτησης
Ποιες οφειλές υπάγονται – Πως μπαίνουμε στην εφαρμογή
![Η ανεξάρτητη εργασία καταπολεμά τον πληθωρισμό](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/12/ergazomenoi-2-600x450.jpg)
Η ανεξάρτητη εργασία καταπολεμά τον πληθωρισμό
Η ευελιξία φέρνει περισσότερη προσφορά – και αυτό περιλαμβάνει εργατικό δυναμικό
![Πώς θα προσδιοριστεί το ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα των ατομικών επιχειρήσεων (Α’ Μέρος)](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/06/tax1-600x338.jpg)
Πώς θα προσδιοριστεί το ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα των ατομικών επιχειρήσεων
Τι θα πρέπει να γνωρίζουν οι ιδοκτήτες ατομικών επιχειρήσεων
![Περί της κεφαλαιοποίησης της κύριας σύνταξης](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2021/04/ασφαλιση-συνταξη-600x274.jpg)
Περί της κεφαλαιοποίησης της κύριας σύνταξης
Οι πρώτοι συνταξιοδοτούμενοι του Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ) θα είναι μετά από 45 χρόνια εργασίας με την αύξηση βέβαια των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης