Ναυτιλία: Η μεγάλη επιστροφή των τραπεζών

Επειτα από 7 χρόνια συνεχούς υποχώρησης, η τραπεζική χρηματοδότηση της ναυτιλίας κινήθηκε ανοδικά το 2021, ενώ ακόμη υψηλότερα αναμένεται να φθάσει φέτος και τα επόμενα χρόνια. Αυτό προκύπτει από την ετήσια έκθεση της Petrofin Research, στην οποία επισημαίνεται ότι οι προοπτικές για την τραπεζική χρηματοδότηση της ελληνικής ναυτιλίας είναι θετικές, παρά τα απρόβλεπτα γεωπολιτικά γεγονότα. «Η συντριπτική πλειοψηφία των τραπεζών αυξάνει τους προϋπολογισμούς» αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έκθεση της Petrofin.

Ειδικότερα, την περυσινή χρονιά η τραπεζική χρηματοδότηση προς την ελληνόκτητη ναυτιλία αυξήθηκε κατά 5,6%, φθάνοντας συνολικά στα 52,58 δισ. έναντι 49,79 δισ. δολ. το 2020 και 53,107 δισ. δολ. το 2019. Ξεχωριστή θέση καταλαμβάνουν οι ελληνικές τράπεζες, οι οποίες παρουσιάζουν τον υψηλότερο ρυθμό αύξησης του χαρτοφυλακίου. Μάλιστα, πέντε ελληνικές τράπεζες βρίσκονται μεταξύ των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που χρηματοδοτούν την ελληνόκτητη ναυτιλία. Συγκεκριμένα, η Eurobank βρίσκεται στη 2η θέση με χαρτοφυλάκιο 3,38 δισ. δολ., πίσω από την Credit Suisse με 5,6 δισ. Ακολουθεί στην 3η θέση η Τράπεζα Πειραιώς με 3,250 δισ. δολ., στην 4η θέση η Alpha Bank με 3,2 δισ. ενώ η Εθνική Τράπεζα βρίσκεται στην 7η θέση με 2,647 δισ. δολ. και η Aegean Baltic Bank στη 19η θέση με 0,53 δισ. δολ.

Οι βαθύτεροι παράγοντες πίσω από την αύξηση της τραπεζικής χρηματοδότησης της ελληνικής ναυτιλίας αποδίδονται στη σταδιακή οικονομική ανάκαμψη μετά την υποχώρηση της πανδημίας, στη βελτίωση που εμφάνισε το διεθνές εμπόριο και οι περισσότεροι ναυτιλιακοί κλάδοι και σε μια γενική θετική προοπτική που διαφαίνεται για την παγκόσμια οικονομία. Επιπλέον, οι τράπεζες μπόρεσαν να επικεντρωθούν εκ νέου στη χρηματοδότηση των πλοίων ως έναν δυνητικά κερδοφόρο τομέα για δανεισμό καθώς ο ναυτιλιακός κλάδος παρουσιάζει πολύ ικανοποιητικές επιδόσεις.

Είναι ενδεικτικό ότι το 2021 καμία μεγάλη ναυτιλιακή τράπεζα δεν αποσύρθηκε από τον ναυτιλιακό κλάδο. Ακόμη και οι ευρωπαϊκές τράπεζες άρχισαν να επανακάμπτουν, φρενάροντας την αποεπένδυσή τους από το θαλάσσιο εμπόριο. Επιπλέον, όλα δείχνουν ότι ο κύκλος αποχώρησης σημαντικών τραπεζών που έλαβε χώρα κατά την τελευταία δεκαετία όπως φαίνεται έχει ολοκληρωθεί, την ίδια στιγμή που οι εκδόσεις ομολόγων από την Capital Product Partners, την Costamare και την Safe Bulkers προσελκύουν ξανά ελληνικές τράπεζες. Θετικά λειτούργησαν και οι πρόσφατες αξιολογήσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας, οι οποίες βοηθούν τις ελληνικές τράπεζες να αναπτυχθούν περαιτέρω και να δεσμεύσουν περισσότερα κεφάλαια για τη ναυτιλία.

Τα funds

Καταλυτικό ρόλο φαίνεται πως παίζει και ο ανταγωνισμός μεταξύ των τραπεζών για την προσέλκυση κορυφαίων ονομάτων του κλάδου, ο οποίος σύμφωνα με την Petrofin παίρνει ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις. Είναι ενδεικτικό πως τα περιθώρια δανείων πέφτουν συχνά κάτω του 2% ενώ τα δάνεια καλύπτουν το 60%-65% των σύγχρονων second hand πλοίων και τα νεότευκτα. Οι μικρομεσαίοι έλληνες ιδιοκτήτες έχουν λιγότερες επιλογές μεταξύ των τραπεζών, αλλά εξακολουθούν να είναι σε θέση να προσελκύσουν χρηματοδότες, επισημαίνει η Petrofin.

Επιπλέον εκτιμά ότι θα αυξηθεί ο αριθμός των κοινοπρακτικών δανείων καθώς τα πλοία νέας τεχνολογίας αναμένεται να είναι ακριβότερα και να απαιτούν μακροπρόθεσμη υποστήριξη.

Οσον αφορά τις εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης πλοίων που χρησιμοποιούνται ευρέως, το leasing έχει αυξηθεί σημαντικά σε σχέση με τα τελευταία 5 χρόνια, από 47 δισεκατομμύρια δολάρια το 2017 σε 77 δισεκατομμύρια δολάρια το 2021, ενώ μια άλλη σημαντική εξέλιξη είναι η ανάπτυξη της ναυτιλιακής χρηματοδότησης που παρέχεται από τα Funds. Υπάρχει πλέον ένας μεγάλος αριθμός έμπειρων ναυτιλιακών Funds που μπορούν να παρέχουν δάνεια σταθερού επιτοκίου σε δολάρια ή ευρώ με κόστος για τους έλληνες πλοιοκτήτες περίπου 6%-7% και με δάνειο σε αξία έως 70%-75% των assets.