Η Δύση χρειάζεται υπαρξιακά την Ελλάδα

H λαμπρή υποδοχή του Πρωθυπουργού της Ελλάδος στις ΗΠΑ δεν αφορά τόσο το πρόσωπο αλλά τη χώρα, που αποτελεί το θεμέλιο της δυτικής συνείδησης. Η Δύση έχει επίγνωση της καθοριστικής συμβολής του ελληνικού πολιτισμού, ως πηγής έμπνευσης των θεμελιωδών αξιών της Δημοκρατίας, της Ελευθερίας, των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και της αέναης μάχης κατά της τυραννίας. Αυτές οι έννοιες αποτελούν το αξιακό περιεχόμενο του δυτικού κόσμου και δικαιώνουν την κυριαρχία του και τους αγώνες του. Η ιδεολογική και πολιτική ηγεμονία της Δύσης στηρίζεται στην ηθική δικαίωση που της προσδίδουν αυτές οι αξίες. Δεν είναι τυχαία η έμφαση του δυτικού εκπαιδευτικού συστήματος στις κλασικές σπουδές.

Περνώντας στο γεωπολιτικό πεδίο, η στάση της Δύσης έναντι της Ελλάδος υπήρξε πάντα αμφίθυμη. Διότι εδώ τον κύριο ρόλο διαδραματίζει το πλέγμα στρατηγικών και οικονομικών συμφερόντων. Οι Αγγλογάλλοι στήριξαν την Ελλάδα στη δεύτερη φάση της Ελληνικής Επανάστασης το 1825-30, στον ατυχή ελληνοτουρκικό πόλεμο το 1897, στους Βαλκανικούς Πολέμους το 1912-13 και στα Δεκεμβριανά το 1944, ενώ οι ΗΠΑ ενίσχυσαν αποφασιστικά την Ελλάδα με στρατιωτική και οικονομική βοήθεια το 1949. Μεταπολεμικά η Δύση ενέταξε την Ελλάδα στον σκληρό πυρήνα της (στο ΝΑΤΟ το 1952 και στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα το 1979).

Αντιθέτως οι Αγγλογάλλοι ήρθαν σε αντίθεση με τις ελληνικές επιδιώξεις και βοήθησαν την Τουρκία στον Κριμαϊκό Πόλεμο το 1854 και στη Μικρασιατική Εκστρατεία το 1920-22. Ενώ οι ΗΠΑ ολιγώρησαν έναντι της επιβολής δικτατορίας στην Ελλάδα το 1967 και της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο το 1974, ερχόμενες σε αντίθεση με τις πολιτικές αρχές που υπερασπίζονταν παγκοσμίως. Ασφαλώς στη στάση της Δύσης συνέβαλε τα μέγιστα η ίδια η Ελλάδα, κυρίως με τους εμφυλίους διχασμούς που την αποδυνάμωναν σε κρίσιμες περιστάσεις.

Παρά ταύτα, η Ελλάδα είναι μέρος της Δύσης. Η φράση του Κ. Καραμανλή «ανήκομεν εις την Δύσιν» εξελήφθη από μέρος της ελληνικής κοινής γνώμης ως διαπίστωση μίας ιδιοκτησιακής σχέσης αποικιοκρατικού χαρακτήρα. Ενώ η σωστή διατύπωση είναι ότι η Ελλάδα είναι μεν άλλο ένα μέλος της ΕΕ, του ΝΑΤΟ και του δυτικού κόσμου εν γένει, αλλά ταυτόχρονα και κυρίως αποτελεί το έθνος που γέννησε το αξιακό σύστημα στο οποίο στηρίζεται η Δύση, στο οποίο στηρίχθηκε η Αναγέννηση, ο Διαφωτισμός, η Δημοκρατία, τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και όλα τα στοιχεία που καθιστούν τη Δύση κάτι περισσότερο από ένα σύνολο οικονομικά ανεπτυγμένων και στρατιωτικά ισχυρών κρατών. Η μικρή, χειμαζόμενη, κλυδωνιζόμενη Ελλάδα εκπροσωπεί για τον δυτικό κόσμο τον υπαρξιακό του άξονα. Για αυτό και, παρά την ενίοτε ασταθή, μεταβαλλόμενη, αμφίθυμη και συχνά απαράδεκτη στάση των δυτικών συμμάχων μας, στα ευρωπαϊκά σχολεία θα συνεχίζεται η διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών, ενώ ο εκάστοτε έλληνας Πρωθυπουργός θα γίνεται πάντοτε δεκτός με τιμές στην Ουάσιγκτον και η 25η Μαρτίου θα παραμένει πάντοτε η μία από τις δύο επετείους εθνικής ανεξαρτησίας (μαζί με την ιρλανδική) που θα εορτάζεται κάθε χρόνο ως αμερικανική εθνική εορτή.

Ο Μελέτης Η. Μελετόπουλος είναι διδάκτωρ Oικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης. Από τις εκδόσεις Καπόν κυκλοφορεί το συλλεκτικό τεύχος 47 της επιθεώρησης ΝΕΑ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ για την Ελληνική Επανάσταση.