Μετά το Κίεβο και τη Μαριούπολη, η μάχη της Μαύρης Θάλασσας

Η μάχη του Κιέβου τελείωσε, με την υποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων τα οποία, αν και είχαν περικυκλώσει την πρωτεύουσα επί εβδομάδες, δεν κατάφεραν να την καταλάβουν από τους Ουκρανούς υπερασπιστές της. Ωστόσο και σε αντίθεση με κάποιες προβλέψεις, ο πόλεμος ούτε κρίθηκε ούτε σταμάτησε εκεί.

Η μάχη της Μαριούπολης επίσης τελείωσε, με την σχεδόν κατεστραμμένη πόλη να πέφτει τελικά στα χέρια των Ρώσων και των αυτονομιστών του Ντονμπάς, μετά και την άλωση του τελευταίου της οχυρού, της μεταλλουργίας Αζόφσταλ. Όμως, η επίθεση, οι μάχες και η αιματοχυσία συνεχίζονται, με αμείωτη ένταση.

Μήπως, λοιπόν, ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν κριθεί τελικώς στη στεριά και σε κάποια πόλη, αλλά στη θάλασσα – και συγκεκριμένα στη Μαύρη Θάλασσα; Ίσως ναι, ίσως και όχι. Όλα, όμως, δείχνουν ότι εκεί προετοιμάζεται μια μεγάλη αναμέτρηση, η οποία για αρκετούς μοιάζει να είναι αναπόφευκτη.

Η απειλή της επισιτιστικής κρίσης

Στο επίκεντρό της θα έχει ένα ζήτημα που αφορά ολόκληρο τον πλανήτη: Τη μεταφορά στις αγορές των 20 εκατομμυρίων περίπου τόνων ουκρανικού σιταριού που, σύμφωνα με την κυβέρνηση, είναι εγκλωβισμένα στα σιλό και δεν μπορούν να αναχωρήσουν από την Οδησσό και τα άλλα λιμάνια για τον προορισμό τους, επειδή ο στόλος της Ρωσίας έχει επιβάλει ναυτικό αποκλεισμό.

Η αλήθεια είναι ότι Δύση και Μόσχα δεν έχουν σταματήσει να αλληλοκατηγορούνται στο συγκεκριμένο θέμα, επιρρίπτοντας η μία στην άλλη την ευθύνη. Κάτι ανάλογο, δηλαδή, με ό,τι συμβαίνει στο μέτωπο της ενέργειας, όπου η ακρίβεια και το ενδεχόμενο ενός μπλακ άουτ στην Ευρώπη αποτελεί αντικείμενο έντονων διαξιφισμών.

Θα αποτελέσει, λοιπόν, το «φάντασμα» της επισιτιστικής κρίσης τον καταλύτη που θα δώσει νέα τροπή στον πόλεμο και, τελικά, θα καθορίσει την έκβασή του;

Διπλωματικό παζάρι…

Η αλήθεια είναι πως εδώ και αρκετές ημέρες, η υπόθεση απασχολεί έντονα τα Ηνωμένα Έθνη, όπως αποδεικνύουν και οι πυρετώδεις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται προκειμένου να βρεθεί ο αναγκαίος συμβιβασμός ώστε να λυθεί, έστω και μερικώς, ο αποκλεισμός. Στο «παζάρι» έχουν εμπλακεί, επίσης, Τουρκία, Γαλλία και Ιταλία, που έχουν συνεχείς επαφές με τη ρωσική πλευρά, ακόμη και με τον Βλαντιμίρ Πούτιν προσωπικά.

Στην πράξη, ωστόσο, αποδεικνύεται δύσκολο να υπάρξει μια κοινά αποδεκτή συμφωνία, καθώς η Μόσχα φαίνεται πως προβάλει την απαίτηση να ληφθούν ανάλογα μέτρα που θα χαλαρώνουν το εμπάργκο που έχει επιβληθεί σε δικά της προϊόντα. Η δε Δύση, με τη σειρά της, δεν δείχνει διατεθειμένη να συζητήσει κάτι τέτοιο, όσο ο πόλεμος συνεχίζεται και οι ουκρανικές δυνάμεις πλήττονται ανηλεώς και νυχθημερόν.

Έτσι, το μπρα-ντε-φερ συνεχίζεται, την ώρα που η παλιά σοδειά κινδυνεύει να σαπίσει, η νέα να μην έχει χώρους να αποθηκευτεί, τα χωράφια να μείνουν άσπαρτα και εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι να πεινάσουν.

… και στρατιωτικά σενάρια

Μπροστά, λοιπόν, στο ενδεχόμενο να μην βρεθεί συναινετική λύση, στο τραπέζι έχει πέσει εδώ και καιρό ένα σενάριο που περιλαμβάνει στρατιωτική εμπλοκή: Της συνοδείας των φορτηγών πλοίων που θα ξεκινούν από την Οδησσό και άλλα μη ελεγχόμενα από τους Ρώσους λιμάνια (όπως το Μικολάεβ) από ξένα πολεμικά σκάφη.

Εναλλακτικά – ή μήπως συνδυαστικά – συζητείται και ο εφοδιασμός των ουκρανικών δυνάμεων με σύγχρονους αντιπλοϊκούς πυραύλους της Δύσης (όπως Harpoon). Όπλων, δηλαδή, που εκτιμάται πως μπορούν να αλλάξουν τους συσχετισμούς και να «σπάσουν» τον αποκλεισμό, καθώς τα ρωσικά πλοία θα απειλούνται άμεσα με βύθιση (ειδικά μετά το πάθημα του Moskva) και θα αναγκαστούν να απομακρυνθούν από τις ακτές.

Πρόκειται, πρακτικά, για σχέδια κλιμάκωσης του πολέμου, στο όνομα της αντιμετώπισης του (υπαρκτού, αναμφίβολα) κινδύνου της επισιτιστικής κρίσης. Είναι φανερό, εξάλλου, ότι εάν ηττηθεί η Ρωσία στη θάλασσα, τότε μπορεί πολύ πιο εύκολα να αλλάξει συνολικά η ροή του πολέμου – σε μια στιγμή, μάλιστα, που οι δυνάμεις της μοιάζουν να προελαύνουν στο Ντονμπάς.

Μόνο που κάτι τέτοιο, είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε κάτι που τόσο η Μόσχα όσο και η Δύση έχουν διαμηνύσει πως θέλουν να αποτρέψουν: Μια απευθείας εμπλοκή ανάμεσα στη Ρωσία και σε κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ – με ό,τι αυτό συνεπάγεται…