Διεθνές Συνέδριο «Future of Retail 2022»: Το λιανεμπόριο οργανώνει το μέλλον του

Το πανόραμα των συντελούμενων μετασχηματισμών που συνθέτουν το ψηφιακό αλλά και το «πράσινο» μέλλον του λιανικού εμπορίου αναδεικνύει το διεθνές Συνέδριο «Future of Retail 2022» της ΕΣΕΕ, το οποίο ξεκίνησε χθες, Παρασκευή 27 Μαΐου και συνεχίζεται σήμερα σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας.

Όπως σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση, το έντονο ενδιαφέρον του εμπορικού κόσμου προσελκύει και το Retail Innovation Lab -η Έκθεση Τεχνολογίας με τις ψηφιακές καινοτομίες που εμπλουτίζουν την αγοραστική εμπειρία στο φυσικό κατάστημα- που λειτουργεί στο πλαίσιο του συνεδρίου.

Κατά την πρώτη ημέρα των εργασιών στο επίκεντρο του προβληματισμού βρέθηκαν οι αναγκαίες προσαρμογές στις οποίες οφείλουν να προβούν το ταχύτερο δυνατόν οι ελληνικές εμπορικές επιχειρήσεις προκειμένου να καταστούν βιώσιμες και ανταγωνιστικές.

Την επίσημη έναρξη των εργασιών κήρυξε ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνις Γεωργιάδης, εκπροσωπώντας τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Στην ομιλία του ο κ. Γεωργιάδης τόνισε:

«Το νέο ΕΣΠΑ θα είναι σύντομα στη διάθεσή μας με σημαντικούς πόρους ώστε να εντάξουμε δράσεις και για το λιανικό εμπόριο όσο μπορούμε ταχύτερα. Με το νέο ΕΣΠΑ θα δώσουμε την ευκαιρία στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις να εξελιχτούν και να γίνουν πολύ περισσότερο ανταγωνιστικές, ικανοποιώντας ένα πάγιο αίτημά σας, τη συμμετοχή σας στα προγράμματα ΕΣΠΑ. Και αυτό θα είναι μία ασπίδα για την ελληνική επιχειρηματικότητα έναντι του μεγάλου κινδύνου του πληθωρισμού. Η βούληση του πρωθυπουργού είναι δεδομένη υπέρ της επιχειρηματικότητας και ιδιαίτερα της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας. Σκοπός μας είναι όχι απλώς να επιβιώσει η μικρομεσαία επιχείρηση αλλά να ανθίσει και ανθίζοντας η μικρομεσαία επιχείρηση να ανθίσει και η ελληνική οικονομία εν τω συνόλω της».

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας τοποθετήθηκε σχετικά με την «τριπλή κρίση» που πλήττει τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, απαντώντας στα ερωτήματα της δημοσιογράφου Μαρίας Νικόλτσιου. Ο κ. Τσίπρας σημείωσε:

«Tο πρώτο και κύριο για μένα είναι ο ανασχεδιασμός των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, προκειμένου να ενταχθούν σε αυτούς τους πόρους, να ενταχθούν σοβαρές χρηματοδοτήσεις για τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Το δεύτερο κρίσιμο για μένα: τα συσσωρευμένα χρέη. Τα χρέη της περιόδου της πανδημίας. Υπολογίζουμε ότι είναι περίπου 10 δισεκατομμύρια ευρώ. Και έρχονται να συσσωρευτούν σε προηγούμενα χρέη. Εκεί λοιπόν το σχέδιό μας είναι να κάνουμε ό,τι κάναμε το 2018 μετά την έξοδο από τα μνημόνια για τις ασφαλιστικές εισφορές. Δηλαδή διαγραφή μέρους της ονομαστικής αξίας του χρέους, 120 δόσεις για το υπόλοιπο. Εκτιμούμε δε ότι αυτό δεν θα έχει και μεγάλο δημοσιονομικό αποτύπωμα. Δεν είναι μόνο αυτά όμως. Χρειάζεται να υπάρξει δραστική μείωση του κόστους λειτουργίας, ιδίως στους λογαριασμούς του ρεύματος. Χρειάζεται να υπάρξει θεσμική στήριξη για τον εκσυγχρονισμό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, φορολογικά αλλά και χρηματοδοτικά κίνητρα για τον εκσυγχρονισμό τους να αντέξουν και να μπουν στην ψηφιακή εποχή και στην πράσινη μετάβαση. Μια σειρά από παρεμβάσεις που πιστεύω ότι θα ωφελήσουν τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα».

Στο θέμα «έρευνα και καινοτομία στην επιχειρηματικότητα» τοποθετήθηκε ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, αρμόδιος για θέματα έρευνας, τεχνολογίας και καινοτομίας Χρίστος Δήμας. Υποστήριξε πως «όλο και περισσότερες ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις πετυχαίνουν σπουδαίες συνεργασίες με μεγάλες επιχειρήσεις από το εξωτερικό. Πλέον έχουν σύμμαχο την Πολιτεία η οποία μέσω του Elevate Greece διαθέτει σημαντικά εργαλεία όπως κίνητρα για επενδυτικούς αγγέλους, απόκτηση μετοχών προαίρεσης, δράσεις ενίσχυσης ρευστότητας και συνέργειες που ενισχύουν το οικοσύστημα καινοτομίας, υποστηρίζοντας ενεργά τις ιδέες του αύριο».

Ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ Γιώργος Καρανίκας τόνισε: «Σε ένα κόσμο που αλλάζει ραγδαία και χαρακτηρίζεται από πολλές αβεβαιότητες και προκλήσεις, μόνο η εμπορική επιχείρηση που είναι σε θέση να οργανώνει το μέλλον της και να μετατρέπει τις προκλήσεις σε ευκαιρίες, μπορεί “να έχει μέλλον”. Για το λόγο αυτό, στην ΕΣΕΕ είμαστε πεπεισμένοι ότι είναι σήμερα η πλέον κατάλληλη συγκυρία, αν και ιδιαίτερα δύσκολη, για να συζητούμε σε βάθος και με κάθε λεπτομέρεια, το πώς μπορεί το ελληνικό λιανεμπόριο να καταστεί ανταγωνιστικό, με προσεκτικά βήματα, εντός και εκτός ελληνικών συνόρων. Είναι σίγουρο πως ο ψηφιακός και ο πράσινος μετασχηματισμός είναι οι δύο τροχοί που θα κινούν το “όχημα” της ελληνικής επιχειρηματικότητας στο δρόμο της ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο το όχημα χρειάζεται κυρίως “καύσιμα” για να κινηθεί, δηλαδή ρευστότητα, είτε με κεφαλαιακή επάρκεια της ίδιας της επιχείρησης, είτε αποκτώντας πρόσβαση στη χρηματοδότηση».

Ανταλλαγή απόψεων για τις τάσεις στο παγκόσμιο λιανεμπόριο

Ο Στιβ Γκάρνεϊ, Worldwide Head of Retail Industry Amazon Web Services (AWS) αναφέρθηκε στο Cloud native commerce και τα οφέλη για το λιανεμπόριο:

«Τo Cloud native commerce με τη χρήση πλατφορμών αλληλεπίδρασης των πελατών θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο και τα ψηφιακά καταστήματα θα βοηθήσουν σε αυτό. Νέες εφαρμογές όπως 100% AWS serverless aplications θα πρωταγωνιστήσουν και θα δούμε πολλά σχετικά παραδείγματα. Επίσης είναι σημαντικό ότι πραγματοποιούνται και θα συνεχίζονται να πραγματοποιούνται εξελίξεις στην αυτοματοποίηση της αλυσίδας εφοδιασμού και στο ML forecasting. Επίσης σπουδαίο ρόλο έχουν και οι εξελίξεις στην αυτοματοποίηση στο parking και στo delivery. Καθοδηγούμενο από data, το λιανικό εμπόριο, θα ωφεληθεί σημαντικά. Ο νεωτερισμός του cloud native retail, καθορίζει πλέον την αγορά και επικεντρώνεται στον πελάτη. Το cloud θα συνεχίσει να είναι μια στρατηγική επένδυση που επιτρέπει στους λιανοπωλητές να καινοτομούν».

Για το «λιανικό εμπόριο με ορίζοντα το 2040» αντάλλαξαν απόψεις ο πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ενώσεων Λιανικού Εμπορίου (FIRA) Ζακ Κρέισελ, και η Κρίστελ Ντέλμπεργκ, γενική διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης Λιανικού και Χονδρικού Εμπορίου (Eurocommerce). Ο κ. Κρέισελ τόνισε πως καθοριστικό ρόλο θα διαδραματίσουν η τεχνολογία, η ευρύτερη χρήση πλατφορμών και ψηφιακών υπηρεσιών αλλά και η προσπάθεια για μηδενισμό του περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Επισήμανε πως θα επιβιώσουν όσοι λιανέμποροι καταφέρουν να επενδύσουν σε νέες τεχνολογίες αν και σημείωσε πως οι πληθωριστικές πιέσεις είναι εξαιρετικά απειλητικές. Η κ. Ντέλμπεργκ εστίασε στη μεγάλη σημασία που έχουν οι επενδύσεις για τις επιχειρήσεις ειδικά σε ψηφιακές υπηρεσίες αλλά και στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Υπάρχει ανησυχία για το χαμηλό επίπεδο ετοιμότητας του λιανεμπορίου το οποίο πρέπει να προσαρμοστεί στις νέες απαιτήσεις συμπεριλαμβανομένων εκείνων στην αγορά εργασίας. Το κράτος, ανέφερε, πρέπει να παρεμβαίνει αποτελεσματικά και υποστηρικτικά παρέχοντας τον απαραίτητο χώρο ελιγμών.

Ο γενικός διευθυντής της Διεθνούς Ένωσης Πολυκαταστημάτων (IADS) Σελβάν Μοχάντας Ντου Μενίλ, αναφέρθηκε στα πολυκαταστήματα ως «δεκαθλητές που τρέχουν μαραθώνιο». Επεσήμανε ως κρίσιμες εξελίξεις στο χώρο των πολυκαταστημάτων τον ψηφιακό μετασχηματισμό, το rightsizing και τη βιωσιμότητα. Τόνισε πως σημαντική επίπτωση της πανδημίας στα εμπορικά κέντρα των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων ήταν αφενός η απώλεια τουριστών από την Κίνα και αφετέρου ο περιορισμός πολλών εργαζομένων στις εργάσιμες ώρες στην τηλεργασία. Παρουσίασε μια σειρά από παραδείγματα πολυκαταστημάτων που ανέπτυξαν δραστηριότητα σε τοπικό επίπεδο, αναπτύσσοντας διαφορετικά επιχειρηματικά μοντέλα. Ο Δημοσθένης Μπούμης, διευθύνων σύμβουλος της Attica Πολυκαταστήματα, αναφέρθηκε στη στρατηγική της επιχείρησης στη βάση της προσεκτικής ιδιοποίησης των μέσων του ψηφιακού μετασχηματισμού. Σημείωσε πως για την εταιρεία κρίσιμο στοιχείο είναι η πολύπλευρη αναβάθμιση των εγκαταστάσεων της, όπως επίσης και η εμπέδωση του ως landmark των πόλεων που δραστηριοποιείται.

Ανάλυση της οικονομικής συγκυρίας για λιανεμπόριο, ΜμΕ, εργασία

Στις συνεχείς προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις αναφέρθηκαν η Λουτσία Κουσμάνο, επικεφαλής οικονομολόγος και αναπληρώτρια διευθύντρια του τμήματος Επιχειρηματικότητας, Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων και Τουρισμού του Κέντρου Επιχειρηματικότητας, Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, Περιφερειών και Πόλεων του ΟΟΣΑ και ο Νίκος Βέττας. γενικός διευθυντής ΙΟΒΕ και καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Στην παρέμβαση της η κ. Κουσμάνο, ανάδειξε τον κίνδυνο η κρίση της ρευστότητας να μετατραπεί σε κρίση φερεγγυότητας, καθώς ο ψηφιακός και o πράσινος μετασχηματισμός απαιτούν επενδύσεις σε υλικό και άυλο κεφάλαιο. Στο επίπεδο αυτό απαιτείται, όπως ανέφερε η ίδια, η ανασυγκρότηση του ιδιωτικού χρέους για να δοθεί η δυνατότητα στις ΜμΕ να πετύχουν τη βιώσιμη μετάβαση τους. Η κ. Κουσμάνο ανέδειξε τρεις βασικούς πυλώνες, ως προϋποθέσεις, για την βιώσιμη μετάβαση: (1) Μετάβαση και ανθεκτικότητα για όλες τις επιχειρήσεις, (2) πρόσβαση στους πόρους (τεχνολογία, γνώση, ρευστότητα και ψηφιακές δεξιότητες και (3) βελτίωση της συνοχής διακυβέρνησης. Στο επίπεδο αυτό, η ίδια επισήμανε την αναγκαιότητα δομικών επενδύσεων από το δημόσιο τομέα στο επίπεδο των υποδομών διαδικτύου αλλά και στην εκπαίδευση. Επιπρόσθετα, υπογράμμισε την ανάγκη δημιουργίας διασποράς των χρηματοδοτικών εργαλείων (business angels, crowdfunding) για μια συνεκτική διαφυγή από την παγίδα της κρίσης που προετοίμασε η πανδημία και επιτάχυνε η ενεργειακή κρίση.

Ο κ. Βέττας, σημείωσε ότι ο πληθωρισμός, πέρα από τα προβλήματα που δημιουργεί, έχει και τη θετική διάσταση της συρρίκνωσης των συσσωρευμένων χρεών του παρελθόντος. Η χρηματοδότηση είναι ένα σημαντικό πρόβλημα αλλά όχι το πιο κρίσιμο. Άλλωστε, βασική διάσταση της επιχειρηματικότητας είναι το ρίσκο. Έτσι, αν μια επιχείρηση δεν καινοτομήσει θα απονεκρωθεί. Για τον λόγο αυτό είναι σημαντικά τα χρηματοδοτικά εργαλεία (ΕΣΠΑ 2021-2027 και Ταμείο Ανάκαμψης) αλλά χρειάζονται σημαντικές παρεμβάσεις στο επίπεδο του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και της προσαρμογής στα νέα καταναλωτικά πρότυπα λόγω της γήρανσης του πληθυσμού. Τέλος τόνισε ότι το τραπεζικό σύστημα θα πρέπει να προσαρμοστεί για να χρηματοδοτήσεις τα ρίσκα που συνεπάγονται οι επενδύσεις.

Τις πυκνές συνέπειες της τελευταίας διετίας στο λιανεμπόριο και την εργασία συζήτησαν ο Γιάννης Βασιλάκος, αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Dixons South East Europe, Κωτσόβολος και ο Θεόφιλος Βασιλειάδης, CEO & Founder, Kariera.gr.

Ο κ. Βασιλάκος σημείωσε πως η πανδημία της COVID-19 αποτέλεσε την πλημμυρίδα και τον επιταχυντή μιας πληθώρας αλλαγών. Βασική αλλαγή είναι η μετάβαση σε πολυκαναλικούς οργανισμούς οι οποίοι εδράζονται στο σύνολο της εφοδιαστικής αλυσίδας, δημιουργώντας ζήτηση για νέες δεξιότητες και άρα νέα επαγγέλματα. Σύμφωνα με τον κ. Βασιλάκο, οι διαφορές μεταξύ μεγάλης και μικρής λιανικής είναι μικρές, με τις μικρές εμπορικές επιχειρήσεις να έχουν το πλεονέκτημα της εσωτερικής ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων. Ο κ. Βασιλάκος, αναδεικνύοντας τις προκλήσεις στην αγορά εργασίας, σημείωσε πως η αναβάθμιση των δεξιοτήτων είναι απαραίτητη και θα πρέπει οι νέοι εργαζόμενοι, που διαθέτουν εξαιρετικά υψηλές δεξιότητες, να αποκτήσουν την κουλτούρα της συνεργασίας. Τέλος επισήμανε την ανάγκη παρέμβασης, σε επίπεδο χρηματοδότησης, ειδικά για τις ΜμΕ.

Ο κ. Βασιλάκος ανάδειξε τον εξαιρετικά δυναμικό και ρευστό χαρακτήρα της αγοράς εργασίας παρουσιάζοντας τις διαταραχές τόσο σε επίπεδο προσφοράς όσο και ζήτησης. Σημείωσε πως οι δεξιότητες αναπτύσσονται ταχύτατα ακολουθώντας τους μετασχηματισμούς σε επίπεδο οικονομίας. Σημείωσε πως η δεξαμενή των διαθέσιμων ειδικευμένων εργαζομένων είναι περιορισμένη γεγονός που εντείνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων. Τόνισε πως το λιανικό εμπόριο πρέπει να καταστεί ένα ελκυστικό περιβάλλον για νέους εργαζόμενους, μιας και η αλληλεπίδραση με τον πελάτη είναι μια μοναδική εμπειρία για κάθε εργαζόμενο. Επισήμανε βέβαια πως βασικές προϋποθέσεις είναι η βελτίωση των μισθών και της εκπαίδευσης.

Οι θεματικές, οι προβληματισμοί, οι προτάσεις

– Έξυπνες πόλεις και εμπόριο

«Οι έξυπνες πόλεις είναι σήμερα είναι ανθρωποκεντρικές» τόνισε η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αιγαίου Αμαλία Πολυδωροπούλου. Υπογράμμισε πως μπορούν πλέον οι πολίτες να βρουν τις επιλογές τους σε πόλεις των 15 λεπτών. Ανέδειξε ως κομβικό σημείο στη δημιουργία έξυπνων πόλεων τις μεταφορές και τα logistics, αναφέροντας 3 σημαντικά στοιχεία σε αυτή την προσέγγιση: α) τα city logistics, β) τα διαμορφωμένα αστικά κέντρα και γ) τις παραδόσεις του τελευταίου μιλίου. Μίλησε για το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν στη δημιουργία των έξυπνων πόλεων οι ζώνες περιορισμένης πρόσβασης και η δημιουργία νέων αστικών εμπειριών που πρέπει να δημιουργηθούν έχοντας όραμα και αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες.

«Η Αθήνα είναι μία πόλη σε μετάβαση», σημείωσε ο δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης. Υποστήριξε πως ήδη το 70% των διοικητικών διαδικασιών στον δήμο έχει ψηφιοποιηθεί, ενώ σε εξέλιξη είναι η ενεργειακή αναβάθμιση του ηλεκτροφωτισμού της πόλης η οποία θα, όπως είπε, προσφέρει α) ποιοτικότερο φωτισμό, β) αυτοματισμό και γ) οικονομίες κλίμακας. Ανέφερε πως η έξυπνη πόλη χρειάζεται διάδραση με την κοινωνία και την αγορά και χαρακτήρισε σημαντική πρόκληση τη διαβούλευση για τη διαχείριση των χρημάτων του Ταμείου Ανάκαμψης. «Χρειαζόμαστε ως κοινωνία τις έξυπνες πόλεις», σχολίασε ο περιφερειάρχης Αττικής Γιώργος Πατούλης. Στη συνέχεια τόνισε πως η περιφέρεια δίνει έμφαση στη διαχείριση στερεών αποβλήτων, ενώ διπλασίασε τους προϋπολογισμούς σχετικά με την ασφάλεια. Υποστήριξε πως σε εξέλιξη βρίσκονται 900 μεγάλα ή μικρά έργα για υποδομές και υπογράμμισε πως ήδη 250 διοικητικές ενέργειες πραγματοποιούνται σήμερα ηλεκτρονικά.

«Στη δημιουργία έξυπνων πόλεων σημαντική είναι χρηματοδότηση», τόνισε ο CEO της Space Hellas Ιωάννης Μερτζάνης. Ανέφερε ότι έμφαση πρέπει να δοθεί σε θέματα ασφάλειας και προσωπικών δεδομένων. Είναι προφανές ότι το μέλλον είναι ψηφιακό και ότι θα επικρατήσει το υβριδικό μοντέλο εργασίας, τόνισε, δεδομένου ότι η πανδημία λειτούργησε επιταχυντικά προς αυτή την κατεύθυνση. Χαρακτήρισε σημαντικό να βελτιωθεί η ποιότητα του διαδικτύου και να υιοθετηθούν συστήματα που διασυνδέονται μεταξύ τους.

«Η έξυπνη πόλη θέλει πολλές αλλαγές και smart εφαρμογές», σχολίασε ο δήμαρχος Γλυφάδας Γιώργος Παπανικολάου. Τόνισε πως η ηλεκτρονική διακυβέρνηση είναι σημαντική και έχουμε κινηθεί στο δήμο προς αυτή την κατεύθυνση με τη δημιουργία ολοκληρωμένης πλατφόρμας διαχείρισης αιτημάτων καθώς και με τη ηλεκτρονική προμήθεια εγγράφων. Η πανδημία βοήθησε να κινηθούμε προς τα εκεί τόνισε αλλά χρειάζονται χρήσιμα και έξυπνα εργαλεία και εφαρμογές που να δημιουργούν οικονομίες κλίμακας.

– Αναδυόμενες στρατηγικές λιανικής, ηλεκτρονικό εμπόριο και καινοτομία

Ο Μιχάλης Δρίτσας, διευθυντής Γραφείου Υφυπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ. Δήμα και Επικεφαλής Ομάδας «Elevate Greece» σημείωσε ότι το λιανικό εμπόριο εξωθείται σε μια ταχύτατη προσαρμογή στις αλλαγές εν μέσω κρίσης. Επισήμανε ότι οι επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου θα πρέπει να γίνουν ανταγωνιστικές με την υιοθέτηση των τεχνολογιών ενώ σημείωσε πως η πολιτεία στάθηκε κοντά στις εμπορικές επιχειρήσεις με εργαλεία όπως το Πρόγραμμα «e-λιανικό».

Ο Χαράλαμπος Χρυσομαλλίδης, ειδικός λειτουργικός επιστήμονας του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης επισήμανε ότι η καινοτομία είναι αποτέλεσμα ερευνητικής δραστηριότητας και κάλεσε το εμπόριο να επιταχύνει την ψηφιοποίηση του μέσα από συνέργιες και συνεργασίες. Η πρόεδρος της GRECA Κατερίνα Φραϊδάκη ανέδειξε το άλμα που επιτεύχθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας dτο ηλεκτρονικό εμπόριο γεγονός που μεταφράστηκε σε εξαιρετικά υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Σημείωσε ότι δεν θα γίνουν τα πάντα ψηφιακά (digital) και αυτό είναι κάτι που δεν είναι επιθυμητό. Αυτό που είναι απαραίτητο είναι ένα omnichannel δίκτυο.

Ο Αντώνης Ζαΐρης, επίκουρος καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις στη Κύπρο και αναπληρωτής αντιπρόεδρος του ΣΕΛΠE, τόνισε ότι η COVID-19 ήταν ισχυρός ψηφιακός καταλύτης μετασχηματίζοντας την καταναλωτική εμπειρία. Αναφέρθηκε σε τέσσερις τάσεις που θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους οι επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου: α) η ψηφιακή κοινωνία, β) η κινητικότητα-αστικοποίηση, γ) τα μεταβαλλόμενα καταναλωτικά πρότυπα και δ) η γήρανση του πληθυσμού.

Ο Χρήστος Κωστούλας, διευθύνων σύμβουλος της Digital 4 U (μέλος του ομίλου EPSILON NET), υπογράμμισε ότι βρισκόμαστε στη μέση μιας ψηφιακής επανάστασης της οποίας δεν γνωρίζουμε το μέλλον. Ανέφερε ότι η βασική αλλαγή είναι αυτή των καταναλωτικών προτύπων με τον καταναλωτή να δέχεται έναν εξαιρετικά σημαντικό όγκο πληροφοριών που τον καθιστούν ευμετάβλητο. Ως εκ τούτου οι επιχειρήσεις θα πρέπει να απορροφήσουν τη νέα πραγματικότητα.

– Ψηφιακές Τεχνολογίες που αλλάζουν το εμπόριο

Στο πάνελ συζητήθηκαν τα εργαλεία ψηφιακού εκσυγχρονισμού των ΜμΕ επιχειρήσεων. Η κ. Ναντίν Καραλή, Commercial Director, Corporate Accounts & SME, Greece, Cyprus, Malta, Microsoft Ελλάδας, αναφέρθηκε στις δράσεις της Microsoft για την ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων. Yποστήριξε ότι υπάρχουν δυνατότητες για τη ΜμΕ επιχείρηση για να αναπτυχθεί ψηφιακά, καθώς η τεχνολογία του cloud είναι προσβάσιμη σε όλους. Οι έμποροι μπορούν να αξιοποιήσουν απλά εργαλεία που θα τους δώσουν άμεσες απαντήσεις στα προβλήματα.

Η Ιωάννα Κωνσταντίνου καθηγήτρια Επιχειρηματικότητας και Τεχνολογίας του Τουρισμού στο Deree College ανέδειξε την υψηλή ψηφιακή τεχνογνωσία της νεολαίας που ασκεί πίεση στην αγορά και στις επιχειρήσεις για το μετασχηματισμό τους. Είναι αναγκαίο να ενσωματωθούν γρήγορα οι νέες τεχνολογίες, να καλλιεργηθεί η καλή χρήση των ψηφιακών εργαλείων και να αξιοποιηθεί η πληροφορία από τους ΜμΕ επιχειρηματίες για να έχουν τα καλύτερα αποτελέσματα, σημείωσε.

Ο Νίκος Μποτίνης, Chief Commercial Officer της Cisco μίλησε για την ανάγκη ενοποίησης των ψηφιακών υποδομών έτσι ώστε να επωφεληθούν οι ΜΜΕ επιχειρήσεις από τα νέα εργαλεία, για την πραγματοποίηση επενδύσεων και τη χρηματοδότηση της ψηφιακής μετάβασης. Τόνισε τον κίνδυνο του ψηφιακού κενού σε ηλικιακή και εισοδηματική βάση, που πρέπει να αντιμετωπιστεί από το σχολείο. Επίσης, περιέγραψε το νέο εμπόριο που οικοδομείται από το metaverse για τα επόμενα χρόνια.

Ο Σέργιος Χατζηνικόλας, Business Developer Greece & Cyprus, MiracleMill, υποστήριξε ότι οι νέες τεχνολογίες έχουν εκδημοκρατίσει την αγορά και ότι οι έμποροι οφείλουν να εκμεταλλευτούν τα νέα ψηφιακά εργαλεία. Η Ελλάδα δεν είναι έτοιμη ψηφιακά και πρέπει να προωθηθούν οι νέες τεχνολογίες, ανέφερε. Υπάρχει σήμερα αναβάθμιση της ψηφιακής ασφαλείας ωστόσο χρειάζεται και η εκπαίδευση των χρηστών για θέματα ασφάλειας. Και πρόσθεσε πως ο έμπορος πρέπει να αναζητεί τον συνεργάτη που θα του προτείνει τα κατάλληλα εργαλεία για τις ανάγκες του.

– Η μόδα την εποχή της ψηφιακής αναπαραγωγής της

Οι συμμετέχοντες επιχείρησαν να προσεγγίσουν ορισμένες από τις μεταβολές που επιφέρει η ψηφιακή πρόκληση στην πρόσληψη και παραγωγή της μόδας. Ο εικαστικός και καθηγητής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών Πολύδωρος Καρυοφύλλης (Poka Yio) έδωσε έμφαση στην ανάδειξη τριών τάσεων στον ψηφιακό κόσμο – έμφυλη μεταβλητότητα, πολλαπλότητα στιλ, πολεμική έκφραση του εαυτού στα κοινωνικά δίκτυα -που ιδίως σε ό,τι αφορά τη νέα γενιά, αλλάζει τη φυσιογνωμία του καταναλωτικού κοινού.

Ο Fashion Designer ‘Αγγελος Μπράτης τοποθετήθηκε υπέρ του αναλογικού χώρου και επεσήμανε την ανάγκη διατήρησης του ρόλου του δημιουργού σε μια φάση που είναι σύνθετο να οριστεί το τι θεωρείται «κομψό».

Η διευθύντρια του Περιοδικού «Marie Claire» Γαλάτεια Λασκαράκη ανέφερε ως αναπόφευκτη την επίδραση του metaverse στα ΜΜΕ, και ιδίως στο πώς παρουσιάζουν τη μόδα τα αντίστοιχα μέσα. Ανέδειξε την αντίθεση μεταξύ ψηφιακής και πραγματικής ζωής και το πώς αυτό επιδρά στις προτιμήσεις των ανθρώπων.

Τέλος η καλλιτέχνης Λητώ Κάττου αφού σχολίασε τα δυσδιάκριτα όρια μεταξύ μόδας και τέχνης, παρουσίασε περιπτώσεις καλλιτεχνών που αξιοποίησαν τη σχέση τους με το ένδυμα στην παραγωγή τους και τη δική της αντίληψη έτσι όπως εκφράζεται στο δικό της έργο.

– Γυναίκες στην κορυφή των επιχειρήσεων

Τη θέση της γυναίκας στο επιχειρείν σήμερα και αύριο συζήτησαν οι κυρίες: Βιολέττα Λάππα CEO Mothercare Ι.Κλουκίνας – Ι.Λάππας Α.Ε, Κατερίνα Μαντζώρου CHRO Public Group, Ελένη Κωνσταντινίδου Co-Founder- Callista Crafts, Σίλια Σιγαλού CEO & Co-Founder- Callista Crafts, Ναταλί Βαγιωνή CEO της Freshline, Γεωργία Καρούντζου Director, Corporate Affairs & Communications, JTI, ενώ παρενέβη η Έφη Αχτσιόγλου βουλευτής, τ. υπουργός.

Η κ. Λάππα τόνισε πως η κοινωνία και γενικότερα η κουλτούρα προκαλούν ενοχές στις οικογένειες που έχουν οικογένεια ενώ ο ψηφιακός μετασχηματισμός ευνοεί τις start ups μειώνοντας το λειτουργικό κόστος. Η κ. Μαντζώρου σημείωσε πως τα στερεότυπα στην αγορά εργασίας εντοπίζονται και στα δύο φύλα και χρειάζεται να γίνουν ακόμη πολλά. Πρόσθεσε πως το μέλλον στο λιανικό εμπόριο είναι ένας ισόρροπος συνδυασμός μεταξύ φυσικών και ηλεκτρονικών καταστημάτων.

Η κ. Κωνσταντίνου υπογράμμισε πως οι γυναίκες αντιμετωπίζουν πολλά εμπόδια στην αρμονική συνύπαρξη μεταξύ οικογένειας και επιχείρησης. Οι προσπάθειές τους εστιάζουν στη παροχή ιδίου επιπέδου αγοραστικής εμπειρίας, είτε από το ηλεκτρονικό είτε από το φυσικό κατάστημα. Η κ. Σιγαλού τόνισε πόσο σπουδαία είναι η σημασία του οράματος για την επιτυχία κάθε επιχειρηματικής προσπάθειας αλλά και η αμφίδρομη σχέση μεταξύ φυσικού καταστήματος και πλατφορμών, με τους πελάτες στα φυσικά καταστήματα να γίνονται καλύτεροι διαφημιστές της εταιρείας και του ηλεκτρονικού καταστήματος τους.

Η κ. Βαγιωνή ανέφερε πως σημασία δεν έχει το «γυναικείο επιχειρείν» αλλά το «επιχειρείν». Οι γυναίκες πρέπει να κινηθούν με μεγαλύτερη τόλμη και αποδεχόμενες θέσεις ευθύνης. Η κ. Καρούντζου αναφέρθηκε στην ιαπωνική κουλτούρα προσλήψεων η οποία δεν εστιάζει στο φύλο αλλά στις ικανότητες και στη νοοτροπία, σημειώνοντας πως οι όποιες παροχές δίνονται χωρίς φυλετική διάκριση.

Η κ. Αχτσιόγλου υπογράμμισε πως «τα εμπεδωμένα στερεότυπα στην ελληνική κοινωνία έχουν βαθιά ρίζα στον σεξισμό και χρειάζεται πολλή δουλειά για να αντιμετωπιστούν», προσθέτοντας ότι «απαιτούνται νομοθετικές παρεμβάσεις, όπως οι θετικές ποσοστώσεις, για να εξασφαλιστεί η συμμετοχή των γυναικών σε κάθε επίπεδο.