Τα κενά της απασχόλησης

Η στρατηγική πολιτική απασχόλησης που χρειάζεται η Ελλάδα για να προωθηθεί η οικονομική ανάπτυξή της με παραγωγικό μετασχηματισμό, και να αντιμετωπισθούν οι αρνητικές συνέπειες της αργόσυρτης, πολυετούς και μεγάλης δημογραφικής κρίσης, απαιτείται να έχει και προσανατολισμό.

Συνήθως οι αναφορές στην αγορά εργασίας και την απασχόληση, όταν δεν αρκούνται στα συνολικά μεγέθη, περιορίζονται στην αναφορά της κλαδικής κατανομής της απασχόλησης και τις μεταβολές της. Το ποσοστό απασχόλησης είναι ένας σημαντικός δείκτης για την μελέτη των εξελίξεων στις αγορές εργασίας και για τον στρατηγικό προσανατολισμό της πολιτικής απασχόλησης.

Ως δείκτης εκτιμά το ποσοστό του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας μεταξύ 20 και 64 ετών που εργάζεται κατά τον χρόνο αναφοράς. Καθώς εκφράζεται ως ποσοστό επιτρέπει συγκρίσεις μεταξύ των χωρών. Το ποσοστό απασχόλησης του πληθυσμού εργάσιμης ηλικίας 20-64 ετών στην Ελλάδα το 2021 ήταν 10,5 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο του μέσου όρου της ΕΕ. Ήταν 62,6% στην Ελλάδα. Στην ΕΕ ήταν 73,1%. Θετικό είναι ότι η Ελλάδα έκλεισε, κατά τι, το χάσμα, που ήταν 11,9 ποσοστιαίες μονάδες το 2019.

• Διαβάστε επίσης: Φάκελος – Απογραφές – Τρομάζει η εξέλιξη του δημογραφικού τα τελευταία 60 χρόνια!

Η αύξηση του ποσοστού απασχόλησης για να προέλθει, θα προέλθει από την αύξηση απασχόλησης του πληθυσμού εργάσιμης ηλικίας όταν αυτός εντάσσεται σε έναν συγκεκριμένο κλάδο οικονομικής δραστηριότητας ή μετακινείται μεταξύ αυτών. Χρειάζεται γι’ αυτό η αναφορά στο ποσοστό απασχόλησης να μην περιορίζεται, ως συνήθως, στο συνολικό ποσοστό απασχόλησης. Μπορεί να αναλυθεί στην κατανομή και στην ποσοστιαία σύνθεσή του κατά κλάδο. Ο επιμερισμός του ποσοστού απασχόλησης κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας και οι διεθνείς συγκρίσεις αποκαλύπτουν που βρίσκονται τα κενά της απασχόλησης και δίνει στοιχεία στρατηγικού προσανατολισμού της πολιτικής απασχόλησης.

Τα κενά της απασχόλησης στην Ελλάδα έναντι της ΕΕ προκύπτουν από τις κατά κλάδο διαφορές του ποσοστού απασχόλησης μεταξύ τους. Στην σύγκρισή τους ως προς το ποσοστό απασχόλησης ηλικιών 20-64 κατά μονοψήφιο κλάδο οικονομικής δραστηριότητας είναι στην Ελλάδα θετικές στην Γεωργία δασοκομία αλιεία, στο Χονδρικό και Λιανικό εμπόριο, στις Δραστηριότητες παροχής καταλύματος και εστίασης και κατά τι στη Δημόσια διοίκηση και άμυνα και την υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση και στα Ορυχεία-λατομεία. Η μεγαλύτερη αρνητική διαφορά, που δείχνει και ένα κενό απασχόλησης, αφορά κυρίως την Μεταποίηση, όπου έχουμε ένα χάσμα της τάξης του 5-6%, τις επιχειρηματικές υπηρεσίες και τις υπηρεσίες τεχνολογίας-επικοινωνίας και τις δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα (βλ. Διάγραμμα).

Δεδομένης της μεγάλης υστέρησης του ποσοστού απασχόλησης στην Ελλάδα, η άσκηση του υπολογισμού του ποσοστού απασχόλησης επιμερισμένου κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας δείχνει ότι η αύξηση του ποσοστού απασχόλησης δεν είναι θέμα «αντιπαλότητας» μεταξύ κλάδων. Δηλαδή του εάν η απασχόληση πρέπει να είναι είτε π.χ. στον κλάδο της μεταποίησης, είτε του τουρισμού, είτε του εμπορίου.

Αλλά είναι θέμα ότι στην Ελλάδα πρέπει η απασχόληση να αυξηθεί περισσότερο συνολικά και αυτό μπορεί να επιτευχθεί κυρίως σε κλάδους όπου φαίνεται με βάση και τις διεθνείς και τις ευρωπαϊκές συγκρίσεις να υπάρχει περιθώριο αύξησης για την κάλυψη των κενών απασχόλησης. Συνδέεται, επίσης, με την συνάρθρωση των κλάδων μεταξύ τους και την ενίσχυση στις εγχώριες αλυσίδες παραγωγής αξίας και την συμμετοχή στις ευρωπαϊκές και τις διεθνείς.

Τα κενά της απασχόλησης στην Ελλάδα επιβεβαιώνονται και από τις διμερείς συγκρίσεις. Η ΕΕ είναι σύνολο κρατών-μελών διαφορετικών συνθέσεων οικονομικής δραστηριότητας. Προφανώς κάθε οικονομία δεν μπορεί ούτε πρέπει να μοιάζει με την μέση ευρωπαϊκή. Αλλά και η σύγκριση με τον ευρωπαϊκό νότο αποκαλύπτει τα μεγάλα κενά απασχόλησης στην μεταποίηση που φτάνουν το 7,4% στην σύγκριση με την Πορτογαλία, το 6% στην σύγκριση με την Ιταλία, το 3% στην σύγκριση με την Ισπανία. Ανάλογα κενά υπάρχουν στις επιχειρηματικές υπηρεσίες και τις υπηρεσίες τεχνολογίας.

Η στρατηγική πολιτική απασχόλησης πρέπει να έχει προσανατολισμό να καλύψει αυτά τα κενά, αξιοποιώντας τις βιώσιμες επιλογές αύξησης του καθηλωμένου για πολλά χρόνια, ποσοστού απασχόλησης. Προσανατολισμό παραγωγικού μετασχηματισμού.

Χρήστος Α. Ιωάννου, Διευθυντής Τομέα Απασχόλησης και Αγοράς Εργασίας ΣΕΒ