Κίνα: Γιατί επεκτείνει την επιρροή της στον Νότιο Ειρηνικό

Την Πέμπτη 26 Μαΐου ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας Γουάνγκ Γι ξεκίνησε περιοδεία στα Νησιά του Σολομώντα, στη Σαμόα, στο Βανουάτου, στα Φίτζι, στο Κιριμπάτι, στο Βασίλειο των Τόνγκα, στην Παπούα-Νέα Γουινέα και σε άλλα μικρά νησιά του Νοτίου Ειρηνικού που ο μέσος πολίτης στη Δύση θυμάται κάθε τέσσερα χρόνια, όταν οι αθλητές τους παρελαύνουν καμαρωτοί με τα εθνικά σύμβολα, κάποιες φορές και με τις τοπικές, εξωτικές ενδυμασίες, στις τελετές έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων.

Σκοπός του ταξιδιού του κινέζου υπουργού είναι να προτείνει στις κυβερνήσεις περίπου 10 νησιών της ευρύτερης περιοχής οικονομική βοήθεια εκατομμυρίων δολαρίων και την υπογραφή συμφωνιών ελεύθερου εμπορίου, δίνοντας στα νησιά τη δυνατότητα να έχουν πρόσβαση δίχως προσκόμματα τελωνειακά και άλλα στην τεράστια κινεζική αγορά των 1,4 δισ. κατοίκων και στην κινεζική τεχνογνωσία ασφαλώς.

Τα μικρά ανεξάρτητα κράτη του Αρχιπελάγους, που αποτελούνται από χιλιάδες νησιά σπαρμένα σαν από ένα γιγάντιο χέρι στον απέραντο Ωκεανό, κατοικούνται από λιγότερους από 9 εκατ. κατοίκους. Εκτείνονται όμως σε μια θαλάσσια ζώνη υψίστης οικονομικής και γεωστρατηγικής σημασίας για το Πεκίνο: κοντά στη γαλλική Νέα Καληδονία (το Νοέμβριο του 2018 με δημοψήφισμα οι 270.000 κάτοικοί της αποφάσισαν να παραμείνουν τμήμα της Γαλλικής Δημοκρατίας και να μην ανεξαρτητοποιηθούν) και κυρίως κοντά στην Αυστραλία (στενή σύμμαχο των ΗΠΑ με τις οποίες το Πεκίνο απομακρύνεται οικονομικά, εμπορικά και διπλωματικά όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια).

Οικονομική διπλωματία

Το σχέδιο και η μεθοδολογία του Πεκίνου είναι εκείνα που ανέκαθεν χρησιμοποιούσαν οι «μεγάλες δυνάμεις» έναντι μικρότερων χωρών που επιθυμούσαν να εντάξουν στη σφαίρα επιρροής τους. Έτσι, οι προτάσεις που κομίζει στις αποσκευές του ο επικεφαλής της κινεζικής διπλωματίας περιλαμβάνουν την εκπαίδευση αξιωματικών των τοπικών Αστυνομικών και Διπλωματικών Σωμάτων, τη σύσταση ομάδων συνεργασίας για την «παραδοσιακή και μη-παραδοσιακή ασφάλεια», συμπεριλαμβανομένης της κυβερνοασφάλειας, καθώς και άλλες δράσεις σε ένα ευρύ φάσμα συνεργασιών.

Με τις συμφωνίες που προτείνει προς υπογραφήν ο Γουάνγκ, η Κίνα θα αποκτήσει τη δυνατότητα να πραγματοποιεί σημαντικές και «λεπτού χαρακτήρα» δράσεις στην ευρύτερη περιοχή, όπως είναι θαλάσσιες χαρτογραφήσεις. Επίσης θα αποκτήσει πρόσβαση σε φυσικές πηγές της περιοχής και τη δυνατότητα να διοργανώνει και να πραγματοποιεί έρευνες για την ανακάλυψη νέων πηγών, κυρίως στον ενεργειακό τομέα.

«Ο Νότιος Ειρηνικός έχει εξελιχθεί εδώ και μήνες σε θέατρο έντονου ανταγωνισμού μεταξύ της Κίνας και των Ηνωμένων Πολιτειών, της πρώτης δύναμης στην περιοχή εδώ και αρκετές δεκαετίες. Η Ουάσιγκτον επιδιώκει να ενισχύσει τις συμμαχίες για να ανασχέσει την επιρροή της Κίνας, ιδίως με την αναβίωση της Quad», αναφέρει σε ρεπορτάζ της η «Le Figaro». Η Quad είναι μια τετραμερής συμμαχία για την ασφάλεια, που υπέγραψαν προ 15ετίας οι ΗΠΑ με την Αυστραλία, την Ιαπωνία και την Ινδία.
«Το Πεκίνο από την πλευρά του επιχειρεί να αυξήσει την στρατιωτική, πολιτική και οικονομική παρουσία του στην περιοχή. Αλλά προσώρας ελάχιστη πρόοδο έχει πετύχει προς τον σκοπό αυτό και μάλιστα με μέσα όχι καθόλα νόμιμα. Αν γίνουν δεκτά τα νέα σχέδια συνεργασίας που προτείνει στις κυβερνήσεις της πολυνησίας του Νότιου Ειρηνικού, θα πετύχει μια σημαντική προς όφελός του αλλαγή, καθώς θα διευκολυνθεί η κινεζική επιρροή κυρίως σε ό,τι αφορά τους τομείς της ασφάλειας και των στρατιωτικών», εξηγεί στο ρεπορτάζ της η γαλλική εφημερίδα.

Τι φοβάται η Δύση

Ήδη από τον Απρίλιο η Κίνα υπέγραψε με τα Νησιά του Σολομώντα μια συμφωνία για θέματα ασφάλειας, η οποία «θα αποτελέσει μοντέλο για ολόκληρη την περιοχή», όπως διαβεβαίωσε ο κινέζος ΥΠΕΞ Γουάνγκ Γι. Αλλά «το ασαφές περιεχόμενο της συμφωνίας αυτής ανησυχεί την Καμπέρα και την Ουάσιγκτον», σημειώνει η Αρμέλ Μποϊνέστ του «Figaro».

Η ρεπόρτερ εξηγεί ότι οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Αυστραλίας ανησυχούν για μια πιθανή παγίωση της στρατιωτικής παρουσίας της Κίνας στο Αρχιπέλαγος, παρά το ότι ο κινέζος υπουργός αρνήθηκε μιλώντας σε εκπροσώπους του Τύπου την Πέμπτη ότι η χώρα του έχει την πρόθεση να εγκαταστήσει στρατιωτική βάση στην περιοχή.

Κινητοποιούνται οι Αυστραλοί

Αν και Εργατικός (δηλαδή θεωρητικά λιγότερο «φοβικός» απέναντι σε καθετί μη-δυτικό συγκριτικά με τους συναδέλφους του τού κεντροδεξιού Φιλελεύθερου-Εθνικού Συνασπισμού), ο νέος πρωθυπουργός της Αυστραλίας Άντονι Αλμπανίζ ανακοίνωσε την Πέμπτη (την πρώτη ημέρα κιόλας της περιοδείας Γουάνγκ στα νησιά) την «εντατικοποίηση της δέσμευσης της Αυστραλίας στον Ειρηνικό», με την εκταμίευση περίπου 500 εκατ. αυστραλέζικων δολαρίων (330 εκατ. ευρώ) «για την ενίσχυση της άμυνας, της ασφάλειας της ναυσιπλοΐας και των υποδομών για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής».

Αντιδράσεις στην πρόθεση του Πεκίνου να αυξήσει την επιρροή του στο Νότιο Ειρηνικό με την υπογραφή συμφωνιών στους τομείς του εμπορίου και της ασφάλειας έχουν εκφράσει πάντως και αξιωματούχοι των Δημοκρατιών της περιοχής.

Χαρακτηριστική είναι η διαπρύσια επιστολή που απηύθυνε ο πρόεδρος των Ομόσπονδων Κρατών της Μικρονησίας Ντέιβιντ Πανουέλο στους ομολόγους του τού Αρχιπελάγους, με την οποία τους καλεί να είναι επιφυλακτικοί απέναντι σε συμφωνίες που «εκ πρώτης όψεως φαίνονται ελκυστικές», αλλά κατά βάθος «ανοίγουν το δρόμο στην Κίνα ώστε να αποκτήσει πρόσβαση και να θέσει υπό τον έλεγχό της την περιοχή μας».