Κλιματική αλλαγή: Η αρκτική τούνδρα κινδυνεύει να εξαφανιστεί σε λίγους αιώνες

Με τη θερμοκρασία στην Αρκτική να ανεβαίνει πολύ ταχύτερα από ό,τι στον υπόλοιπο πλανήτη, τα δάση κωνοφόρων στην τάιγκα της Σιβηρίας και του Καναδά θα επεκταθούν βόρεια και θα εξαφανίσουν το απέραντο οικοσύστημα της τούνδρας, προειδοποιεί νέα μελέτη.

Τούνδρα ονομάζονται οι εκτάσεις όπου το κρύο και η υπερβολικά σύντομη αυξητική περίοδος της άνοιξης δεν επιτρέπουν την ύπαρξη μεγάλων δέντρων. Ανάμεσα στην Αρκτική και το όριο του δάσους της τάιγκας στα νότια, πάνω από 11 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα γης είναι καλυμμένα μόνο με μικρούς θάμνους και χόρτα.

Αρκτικές παπαρούνες, θαμνώδεις ιτιές και σημύδες είναι μερικά από τα εκατοντάδες είδη χλωρίδας στην Αρκτική Τούνδρα, από τα οποία περίπου το 5% είναι ενδημικά είδη, δεν ζουν δηλαδή πουθενά αλλού. Το ψυχρό οικοσύστημα φιλοξενεί επίσης ταράνδους, λέμινγκ και έντομα όπως ο αρκτικός βομβίνος.

Ακριβώς νότια της τούνδρας βρίσκεται το δάσος κωνοφόρων της τάιγκας (Wikimedia Commons / CC BY-SA 3.0)

Τα αρκτικά οικοσυστήματα ήδη αλλάζουν καθώς η θερμοκρασία στην Αρκτική έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 2 βαθμούς Κελσίου τα τελευταία 50 χρόνια –πολύ περισσότερο από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη περιοχή του πλανήτη.

Μόνο ο δραστικός περιορισμός των εκπομπών άνθρακα θα μπορούσε να κρατήσει κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου την άνοδο της θερμοκρασίας στην Αρκτική έως τα τέλη του αιώνα. Αν όμως οι εκπομπές παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα, τα υπολογιστικά μοντέλα της κλιματικής αλλαγής προβλέπουν άνοδο έως και κατά 14 βαθμούς σε σχέση με τον σημερινό μέσο όρο.

Η νέα μελέτη, την οποία δημοσιεύουν στην επιθεώρηση eLife ερευνητές του γερμανικού Ινστιτούτου «Άλφρεντ Βέγκενερ», βασίστηκε σε μαθηματικό μοντέλο που προσομοιώνει τη συμπεριφορά του σιβηριανού λάρικα (Larix sibirica), του κωνοφόρου δέντρου που σχηματίζει το μεγάλο δάσος της τάιγκας, το μεγαλύτερο δάσος του κόσμου.

Ακόμα και στο πιο αισιόδοξο σενάριο, εκτιμά η μελέτη, μόνο το 30% της σιβηριανής τούνδρας θα επιζεί μέχρι τα μέση της χιλιετίας.

Στο μεσαίο σενάριο, λιγότερο από 6% θα έχει απομείνει μέχρι το 2500, ενώ στο χειρότερο το μόνο που θα απομείνει είναι δύο μικρά τμήματα, στην Χερσόνησο Ταϊμίρ στα δυτικά και την Χερσόνησο Τσουτκότκα στα ανατολικά, 2.500 χιλιόμετρα μακριά το ένα από το άλλο.

«Στο σημείο που βρισκόμαστε είναι θέμα ζωής και θανάτου για τη σιβηριανή τούνδρα» προειδοποιεί η Έβα Κλέμπελσμπεργκ του WWF Γερμανίας, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη αλλά συνεργάζεται με το Ινστιτούτο «Άλφρεντ Βέγκενερ» για την οριοθέτηση προστατευόμενων περιοχών.

«Ένα πράγμα είναι σαφές: αν συνεχίσουμε όπως σήμερα, το οικοσύστημα σταδιακά θα εξαφανιστεί».