Τοπικές ποικιλίες: Το χρυσάφι της ελληνικής γης – «Όπλο» το ταπεινό χαμομήλι

Το 65% των ουσιών που έχουν καταγραφεί ως νέα βιομόρια -185 στο σύνολό τους- τα οποία έχουν εγκριθεί ως αντικαρκινικά φάρμακα από το 1981 ως το 2019 είναι προϊόντα φυσικής προέλευσης ή και ουσίες εμπνευσμένες από αυτά. Οι έρευνες που έγιναν την περίοδο της πανδημίας ανέδειξαν την ωφέλιμη ανοσολογική δράση που έχουν φυτικές πρωτεΐνες όπως οι λεπτίνες. Το ταπεινό χαμομήλι, η ρίγανη, το υπερικό, το τσάι του βουνού, η μαλοτήρα της Κρήτης, το δίκταμο, ο κρόκος Κοζάνης γίνονται αληθινό χρυσάφι στα χέρια των γεωργών και επιχειρηματιών, όταν καλλιεργηθούν για τα πολύτιμα αιθέρια έλαια και τα βιοδραστικά συστατικά τους.

Η ανεκτίμητη αξία του φυσικού πλούτου και της βιοποικιλότητας της Ελλάδας σε ένα εξελιγμένο παραγωγικό και διατροφικό μοντέλο, το οποίο  βασίζεται σε βιονεργά φυσικά συστατικά φυτικής προέλευσης για την παραγωγή τροφίμων, συμπληρωμάτων διατροφής, φαρμάκων και εναλλακτικών θεραπειών για ασθένειες και μελλοντικές πανδημίες, με στόχο τη βελτίωση της διατροφής και τη θωράκιση της υγείας του ανθρώπου αναδεικνύεται μέσα από τις ερευνητικές ανακοινώσεις στην «6η Επιστημονική Συνάντηση για τις Τοπικές και Γηγενείς Ποικιλίες», που διοργάνωσαν η Κοσμητεία Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, το Τμήμα Γεωπονίας και το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ.

Γεωργαντάς: Το γενετικό υλικό είναι χρυσάφι της γης

«Το γενετικό υλικό είναι το χρυσάφι της γης», τόνισε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γιώργος Γεωργαντάς ανοίγοντας σήμερα το πρωί, μέσω διαδικτυακής παρουσίας, τις εργασίες της επιστημονικής συνάντησης.  «Σήμερα η σοβαρότητα, η δυναμική και η έκταση της κλιματικής κρίσης καθιστούν επιτακτική την ανάπτυξη και εκτεταμένη εφαρμογή της γενετικής παρακολούθησης, ώστε να διασφαλιστεί η προστασία ειδών και η διατήρηση φυλών και ποικιλιών», επισήμανε ο υπουργός.

«Η γενετική και γονιδιωματική παρακολούθηση αποτελεί μια στρατηγική επιλογή ιδιαίτερης αξίας κυρίως για την Ελλάδα, που χαρακτηρίζεται από τόσο υψηλό πλούτο βιοποικιλότητας και ιδίως γενετικής ποικιλότητας. Η Ελλάδα είναι μια χώρα πλούσια σε βιοποικιλότητα με μεγάλο εύρος μικροκλιμάτων. Η αξιοποίηση κατάλληλα επιλεγμένων ποικιλιών, από παραδοσιακά είδη και ποικιλίες της Ελλάδας, μέσω της κλασικής ή οργανικής βελτίωσης και η προώθησή τους στην εθνική σποροπαραγωγή, βιολογική γεωργία και γεωργία μειωμένων εισροών θα δημιουργούσε ευνοϊκότερες προοπτικές στον αγροδιατροφικό τομέα, όχι μόνο για τους βιοκαλλιεργητές αλλά και για το ευρύτερο φάσμα των γεωργών της χώρας μας», εξήγησε.

Απευθυνόμενος στους επιστήμονες και τους φορείς που μετέχουν στην εκδήλωση ο κ. Γεωργαντάς υπογράμμισε ότι «οι τοπικές ποικίλες είναι ένας απειλούμενος γενετικός πόρος με πολλαπλή σημασία, επιστημονική και κοινωνικοοικονομική, ενώ αποτελούν μέρος της ιστορίας της παράδοσης και του πολιτισμού της χώρας μας και έχουμε χρέος να τις αφήσουμε ως εθνική κληρονομιά στις επόμενες γενιές». Στο πλαίσιο αυτό, τόνισε ότι «οφείλουμε ως πολιτεία να ενισχύσουμε την προσπάθεια εγγραφής στον εθνικό κατάλογο των προϊόντων που εσείς, η επιστημονική κοινότητα, χαρακτηρίζετε ως τοπικές ποικιλίες, να προωθήσουμε σύγχρονα  μέσα στην εμπορική τους αξιοποίηση, να συνεχίσουμε την προσπάθεια διατήρησης του υλικού αυτού σε τράπεζες γενετικού υλικού αλλά και στον αγρό».

Επισήμανε δε την προοπτική «να προχωρήσουμε σε κάποιας μορφής αγροτικά πάρκα για πολυετείς καλλιέργειες», καταλήγοντας πως «η προστασία των φυτογενετικών πόρων και της γενετικής κληρονομιάς της χώρας μας αποτελεί διαρκή εθνική υποχρέωση και το θεμέλιο για την πρόοδο της ελληνικής γεωργίας».

Καλαφάτης: Οι τοπικές ποικιλίες, προϊόντα υψίστης σημασίας

«Στον τομέα Μακεδονίας και Θράκης του υπουργείου Εσωτερικών επενδύσαμε στην ποιοτική και πιστοποιημένη διαδικασία ανάδειξης των αγροτικών προϊόντων της Μακεδονίας και της Θράκης, στο πλαίσιο των αρχών της αειφορίας και της περιφερειακής ανάπτυξης», διαβεβαίωσε στο μήνυμά του ο υφυπουργός Εσωτερικών (Μακεδονίας- Θράκης), Σταύρος Καλαφάτης, παραπέμποντας σε σχετικές προσκλήσεις επιχορήγησης και υποστήριξης για την πιστοποίηση παραδοσιακών τοπικών προϊόντων, με κατοχύρωση σημάνσεων ΠΟΠ, ΠΓΕ , ΕΠΙΠ. «Θεωρούμε τις τοπικές και γηγενείς ποικιλίες αγροτικά προϊόντα υψίστης σημασίας που υποστηρίζουν τη βιώσιμη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη», τόνισε.

Στην ολιστική διεπιστημονική προσέγγιση της επιστημονικής συνάντησης σε ό,τι αφορά την αξιοποίηση  των τοπικών και γηγενών ποικιλιών στον πρωτογενή τομέα αναφέρθηκε ο πρύτανης του ΑΠΘ, καθηγητής Νίκος Παπαϊωάννου, παρατηρώντας πως «όταν δε γνωρίζεις την ιστορία σου, από πού ξεκίνησες, ενδεχομένως δεν μπορείς να αντιληφθείς και την αξία του σήμερα». Αναφέρθηκε στα τμήματα Σχολών του Αριστοτελείου που το γνωστικό τους αντικείμενο περιλαμβάνει τον αγροδιατροφικό τομέα, καθώς όπως σημείωσε η ερευνητική τους δραστηριότητα, συνεισφέρει σημαντικά μέσα από προγράμματα εκατομμυρίων ευρώ, που έρχονται στο πανεπιστήμιο.

«Ίσως πολλοί δε γνωρίζουν ότι την περίοδο οικονομικής κρίσης τα αγροτικά προϊόντα εξασφάλισαν μια αντισταθμιστική ισορροπία του οικονομικού ισοζυγίου της χώρας, γιατί αυξήθηκαν οι εισαγωγές και κυρίως των ποιοτικών, τοπικών προϊόντων, των προϊόντων ονομασίας προέλευσης, γεωγραφικής ένδειξης, νησιωτικής  ορεινής γεωργίας. Φάβα Σαντορίνης, ο άφκος της Λήμνου, τα φασόλια Πρεσπών και Καστοριάς, τοπικές ποικιλίες ανθέων και ελιάς απέδειξαν την αξία ενός εξαιρετικού συνδυασμού αξιόλογου γενετικού υλικού και ευεργετικών επιδράσεων του μικροπεριβάλλοντος το οποίο η χώρα μας διαθέτει άπλετο και παραδοσιακών τύπων καλλιέργειας σε ένα μείγμα εμπλουτισμένο και γεμάτο υπομονή, μεράκι, πίστη, δημιουργικότητα νέων ανθρώπων, τόσο γεωργών όσο και επιχειρηματιών», ανέφερε ο πρόεδρος της οργανωτικής και επιστημονικής επιτροπής, Αθανάσιος Μαυρομάτης.

Η κλιματική αλλαγή

«Η κλιματική αλλαγή τείνει να γίνει καταστροφή πλέον», παρατήρησε ο πρόεδρος του Παραρτήματος Κεντρικής Μακεδονίας του ΓΕΩΤΕΕ, Αθανάσιος  Σαρόπουλος, μιλώντας για το επίκαιρο της αρχής που διατύπωσε ο Ιπποκράτης «ότι το φάρμακό σου είναι η τροφή σου και η τροφή σου το φάρμακό σου». Σημείωσε δε ότι «ο γονιδιακός πλούτος της Ελλάδας δεν είναι δικός μας, για να τον αξιοποιήσουμε όπως έχουμε μάθει βιομηχανικά, αλλά ένας πλούτος που τον δανειζόμαστε από τις επόμενες γενιές , ένας πλούτος που ανήκει σε όλη την ανθρωπότητα».

Στην προσπάθεια των βιοκαλλιεργητών για τη διάδοση των παραδοσιακών σπόρων και ποικιλιών αναφέρθηκε ο  πρόεδρος του Αυτοδιαχειριζόμενου Φορέα Αγορών- Παραγωγών  Βιολογικών Προϊόντων ΠΕ Θεσσαλονίκης, Ιωάννης Παπαδόπουλος, εκφράζοντας την ανησυχία του γιατί «ο πλανήτης γη που μεγαλώνουν τα παιδιά μας καταστρέφεται, δεν ξέρουμε αύριο μεθαύριο τι θα συμβεί σε αυτόν τον πλανήτη, δεν προστατεύσαμε τον πλανήτη. Σε λίγα χρόνια έτσι όπως πάμε δε θα μπορούμε να καλλιεργήσουμε τίποτα και όταν έχουμε αυτόν τον πλούτο που λέγεται παραδοσιακοί σπόροι και τον έχουμε αφήσει να εξαφανιστεί για το χρήμα, είναι ντροπή».

ΑΠΕ-ΜΠΕ