Omnibus: Οι καταχρηστικές εμπορικές πρακτικές στο στόχαστρο των Βρυξελλών

Τέθηκε επιτέλους σε ισχύ το περασμένο Σάββατο στις 27 χώρες-μέλη της ΕΕ η οδηγία με την επωνυμία «Omnibus», η οποία φιλοδοξεί να ρυθμίσει κάποιες εμπορικές πρακτικές που συχνά καταλήγουν καταχρηστικές, παραπλανητικές και εν τέλει εξόχως βλαπτικές για τον Ευρωπαίο καταναλωτή.

Η οδηγία υιοθετήθηκε από το Ευρωκοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το Νοέμβριο του 2019. Και η πανδημία δεν συνιστά πειστική δικαιολογία για τη μεγάλη καθυστέρηση της εφαρμογής της. Διότι μπορεί οι απαγορεύσεις και οι εγκλεισμοί να κράτησαν μακριά τους καταναλωτές από τα καταστήματα λιανικής, όμως είναι παγκοίνως γνωστό και από όλους αντιληπτό ότι τη διετία της παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης εκτοξεύθηκε το ηλεκτρονικό εμπόριο.

«Η Ευρώπη αναλαμβάνει την πρωτοβουλία σε διεθνές επίπεδο για την κανονιστική ρύθμιση των αγορών λιανικής και των διαδικτυακών ιστοσελίδων ηλεκτρονικού εμπορίου. Πολλές αμερικανικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη θα πρέπει να ακολουθήσουν το δρόμο που έχουν χαράξει οι Βρυξέλλες», εκτιμά σε σημείωμά του ο Τζον Χορνέλ, αντιπρόεδρος της Pasabi – πρόκειται για μια εταιρεία που προτείνει λύσεις ελέγχου ταυτότητας για τις εταιρείες ηλεκτρονικού εμπορίου.

Ψεύτικα προφίλ

Εμμέσως πλην σαφώς η «Le Figaro» ασκεί κριτική για το γεγονός ότι μόλις το Δεκέμβριο του 2021 με προεδρικό διάταγμα του Εμμανουέλ Μακρόν η ευρωπαϊκή οδηγία ενσωματώθηκε στο εσωτερικό δίκαιο της Γαλλίας.

Μεταξύ των μέτρων που προβλέπει η οδηγία συμπεριλαμβάνεται η υποχρέωση των εμπορικών τόπων στο ηλεκτρονικό εμπόριο να διαπιστώνουν και να επιβεβαιώνουν ότι οι γνώμες που διατυπώνουν οι χρήστες για τα προτεινόμενα προς πώληση προϊόντα ανήκουν σε άτομα που όντως αγόρασαν και κατανάλωσαν το εν λόγω προϊόν.

Θα πρέπει επίσης να παρέχουν ορισμένες πρόσθετες πληροφορίες στον καταναλωτή, όπως η ύπαρξη «κεφαλαιουχικού δεσμού» μεταξύ του πωλητή και της αγοράς. Ή να ζητούν τη συγκατάθεση του καταναλωτή όταν δεν ισχύει το δικαίωμα υπαναχώρησης (το δικαίωμα δηλαδή να υπαναχωρήσει αναιτιολόγητα ο καταναλωτής από τη σύμβαση και να απαιτήσει την επιστροφή των χρημάτων του).

Εικονικές εκπτώσεις

Επιπλέον, για την καταπολέμηση του φαινομένου να ανακοινώνουν οι επιχειρήσεις λιανικής υπερβολικά μεγάλες εκπτώσεις, που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα διότι υπολογίζονται με βάση «παραφουσκωμένες» και τέλος πάντων ανειλικρινείς και ασαφείς τιμές αναφοράς, οι έμποροι θα πρέπει να εμφανίζουν την ακριβή τιμή αναφοράς. Μια τιμή που πρέπει να είναι εύκολα επαληθεύσιμη ώστε να είναι αξιόπιστη και βάσει αυτής να υπολογίζεται η έκπτωση της τελικής τιμής του προϊόντος.

Πώς όμως εξασφαλίζεται η αξιοπιστία της τιμής αναφοράς; Εξασφαλίζεται αν αυτή αντιστοιχεί στη «χαμηλότερη τιμή που χρεώνει ο επαγγελματίας σε όλους τους καταναλωτές τις τελευταίες τριάντα ημέρες», σύμφωνα με τη σχετική διάταξη του Προεδρικού Διατάγματος της 23ης Δεκεμβρίου 2021 που υπέγραψε ο Μακρόν.

Η γαλλική εξειδίκευση

Οι κυρώσεις στους παραβάτες του κοινοτικού νόμου ενισχύονται και «βαραίνουν» σε περίπτωση παράβασης ορισμένων νομικών υποχρεώσεων παροχής πληροφοριών ή σε περίπτωση που συμπεριλαμβάνουν στις συμβάσεις καταχρηστικές ρήτρες. Σε περίπτωση «παράβασης μεγάλης κλίμακας», το πρόστιμο μπορεί να φτάσει στο 4% του τζίρου της εταιρείας-στόχου.

Το γαλλικό Προεδρικό Διάταγμα, που τίθεται σε ισχύ το ερχόμενο Σάββατο εξειδικεύοντας κατά μια αυστηρή και άτεγκτη εκδοχή, είναι αλήθεια, την κοινοτική οδηγία, απαγορεύει επίσης τις επισκέψεις από οικιακούς πωλητές εάν ο καταναλωτής «έχει εκφράσει ξεκάθαρα και ξεκάθαρα ότι δεν επιθυμεί να γίνει αντικείμενο τέτοιας επίσκεψης». Σε περίπτωση παράβασης του κανόνα αυτού, ο πωλητής μπορεί να τιμωρηθεί με φυλάκιση ενός έτους και πρόστιμο 150.000 ευρώ.

Το προεδρικό ΠΔ απαγορεύει επίσης τις επισκέψεις σε κατοικίες από πωλητές «πόρτα-πόρτα» εάν ο καταναλωτής «έχει εκφράσει ξεκάθαρα και με τρόπο που δεν επιδέχεται αμφισβητήσεις ότι δεν επιθυμεί να δέχεται τέτοιες επισκέψεις».

Σε περίπτωση παραβίασης του κανόνα αυτού, ο πωλητής κινδυνεύει να τιμωρηθεί με ποινή φυλάκισης και με πρόστιμο που φτάνει τα 150.000 ευρώ! Μιλάμε βέβαια για την εταιρεία και τους υπευθύνους της και όχι για το φτωχό πλανόδιο πωλητή που «περιδιαβαίνει τις ρούγες και τα στενά για τον επιούσιο», όπως θα μας εξιστορούσε μελωδικά η αξέχαστη Δόμνα Σαμίου.