Μητσοτάκης: Μήνυμα προς την Τουρκία για τις προκλήσεις, «καμπανάκι» στην ΕΕ για την ενέργεια

Ένα σαφές μήνυμα προς “όποιους μπορεί να νομίζουν ότι τα σύνορα θα μπορούσαν  να ξαναχαραχθούν δια της βίας, ότι θα βρεθούν αντιμέτωποι με μια συντριπτική απάντηση” έστειλε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην συζήτηση, που έγινε σήμερα το απόγευμα στο πλαίσιο του 27ου Συνεδρίου του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στο Ρότερνταμ, με θέμα «United in Solidarity: Defending Western Democracy».

Παράλληλα ο πρωθυπουργός έστειλε ένα μήνυμα στην ‘Αγκυρα τονίζοντας ότι δεν μπορεί η Ελλάδα να ανεχθεί “αναθεωρητισμό” και “φαντασιώσεις περί χαμένων αυτοκρατοριών” και επισημαίνοντας ότι “κάθε αίσθηση απειλής της κυριαρχίας μας θα τιμωρηθεί με πολύ αυστηρό τρόπο”.

Στη συζήτηση μετείχαν επίσης η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μετσόλα , ο πρωθυπουργός της Κροατίας Αντρέι Πλένκοβιτς  και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών της Ολλανδίας Βόπκε Χούκστρα. Τη συζήτηση συντόνισε ο Γενικός Γραμματέας του ΕΛΚ, Αντόνιο Λόπεζ Ιστουριζ.

Πόλεμος στην Ουκρανία

Ο κ. Μητσοτάκης χαρακτήρισε “σοκαριστικό” και “αδιανόητο” το ότι η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν πόλεμο στην Ουκρανία και αναφερόμενος στις κυρώσεις και τις επιπτώσεις τους στους ευρωπαίους, είπε ότι πρέπει να εξηγηθεί στους πολίτες  “ότι, ναι, βραχυπρόθεσμα θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες, αλλά αν δεν αντισταθούμε σε έναν νταή, αν δεν υποστηρίξουμε την Ουκρανία, όλες οι αξίες για τις οποίες πολεμήσαμε στην πολιτική μας σταδιοδρομία θα απειλούνταν”.

Τουρκία

Ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε στην τουρκική επιθετικότητα και τόνισε ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να ανεχθεί μια νέα εκδοχή του ιστορικού αναθεωρητισμού, “φαντασιώσεις περί χαμένων αυτοκρατοριών και μία προβολή ισχύος που δεν συνάδει με τη διεθνή τάξη η οποία εδράζεται σε κανόνες” και επισήμανε ότι οι ελληνικές θέσεις που εδράζονται στο διεθνές δίκαιο, επιτρέπουν στη χώρα μας να έχει πολλούς συμμάχους στην Ευρώπη, στις Ηνωμένες Πολιτείες.

“Το τελευταίο πράγμα που χρειαζόμαστε σήμερα, είναι μία ακόμα πηγή αστάθειας στη νοτιοανατολική πτέρυγα του NATO. Είμαι βέβαιος ότι ορισμένοι στη Ρωσία θα χαίρονταν ιδιαίτερα εάν συνέβαινε αυτό. Θα διασφαλίσουμε, όμως, ότι δεν θα το επιτρέψουμε αυτό. Επίσης θα στείλουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι δεν πρόκειται να συμβιβαστούμε όταν πρόκειται για την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματά μας” είπε ο πρωθυπουργός.

Ενέργεια

Ο κ.Μητσοτάκης αναφέρθηκε και στα ενεργειακά, λέγοντας ότι υπάρχει στρέβλωση που οδηγεί τις τιμές σε υψηλά επίπεδα και χρειάζεται κάποιου είδους παρέμβαση.

Ανέφερε ότι συνδέουμε τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας με τις τιμές του φυσικού αερίου, oπότε -όπως είπε- η οριακή μονάδα που καθορίζει την τιμή του ρεύματος τώρα είναι το φυσικό αέριο, ενώ στο παρελθόν ήταν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και έτσι, το σύστημα δεν έχει σχεδιαστεί σωστά για να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις.

Προσέθεσε ότι πρέπει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να εξετάσει τον σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας ώστε να καταλάβει ότι αυτή τη στιγμή είμαστε θύματα μιας στρέβλωσης, αφού όπως είπε “πληρώνουμε περισσότερα χρήματα στη Ρωσία από όσα θα έπρεπε”.

«Κερδίζει η Ρωσία»

Ο κ. Μητσοτάκης έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου λέγοντας ότι “ουσιαστικά συνεισφέρουμε στο να κερδίζει η Ρωσία περισσότερα χρήματα από το φυσικό αέριο και, ταυτόχρονα, επιβάλλουμε πολύ υψηλές τιμές στους πολίτες μας για την ενέργεια. Και η ανησυχία μου είναι ότι αν δεν το κάνουμε αυτό γρήγορα ελλοχεύει ο κίνδυνος να αρχίσει να διαβρώνεται η υποστήριξη των κοινωνιών μας, επειδή οι πολίτες θα κοιτάζουν τους μηνιαίους λογαριασμούς φυσικού αερίου ή τους μηνιαίους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος και θα συνειδητοποιούν ότι πληρώνουν υψηλότερη τιμή από ό,τι περίμεναν”.

Άμυνα και ΝΑΤΟ

Τέλος ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στο ΝΑΤΟ και είπε ότι χρειαζόμαστε περισσότερες κοινές προμήθειες αλλά και μια συστηματικότητα στην αγορά οπλικών συστημάτων.

“Πρέπει να αποκτήσουμε περισσότερα ευρωπαϊκά συστήματα. Η αλήθεια είναι πως το 60% των δαπανών μας αυτή την στιγμή είναι για αγορές εκτός Ευρώπης. Αυτό σημαίνει πως χρειαζόμαστε πιο ανταγωνιστικά συστήματα. Χρειαζόμαστε μεγαλύτερη κλίμακα παραγωγής, μεγαλύτερη ενοποίηση. Και αν αυτό το κάνουμε από κοινού, τότε το θέμα της διαλειτουργικότητας θα είναι πιο εύκολη υπόθεση” είπε.

Ακολουθούν οι παρεμβάσεις του πρωθυπουργού

Πρώτη παρέμβαση

Αντόνιο Λόπεζ Ιστουριζ: Κυριάκο, είσαι ένα παράδειγμα ηγέτη που μερικές φορές πρέπει να πάρει σκληρές αποφάσεις. Και αυτό συνέβη στις συνεδριάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, με αυτή τη νέα κατάσταση που δημιουργήθηκε από την εισβολή στη Ρωσία στην Ουκρανία. Πώς αισθανθήκατε όταν ακούσατε την εισβολή στην Ουκρανία; Και πώς αποφασίσατε στην Ελλάδα να αναλάβετε δράση, γεγονός που έχει χαιρετιστεί από όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Σας ευχαριστώ πολύ. Είναι χαρά μου να βρίσκομαι εδώ μαζί σας. Θυμάμαι ακόμα όταν ενημερωθήκαμε ​​ότι η Ρωσία είχε εισβάλει στην Ουκρανία. Η αλήθεια είναι πως, μολονότι όλοι είχαμε πρόσβαση στις σχετικές πληροφορίες, πολλοί από εμάς δεν πιστεύαμε ότι αυτό θα συνέβαινε στην πραγματικότητα. Ίσως ήταν ευσεβής πόθος ή ενδεχομένως δεν πιστεύαμε ότι ο Πούτιν θα συμπεριφερόταν με έναν τόσο παράλογο τρόπο. Αλλά δεν χρειάστηκε πολύ για να συνειδητοποιήσουμε πόσο σοκαριστικό ήταν να βρισκόμαστε αντιμέτωποι με έναν πόλεμο στην ήπειρό μας, κάτι που ήταν αδιανόητο.

Οι ιδρυτές αυτού του κόμματος και οι ιδρυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης αγωνίστηκαν σκληρά για να διασφαλίσουν ότι η εδαφική ακεραιότητα στην Ευρώπη δεν θα παραβιαζόταν ποτέ με τη δύναμη των όπλων. Συνεπώς, πράγματι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με έναν νέο κόσμο. Και όσον αφορά στην Ελλάδα, παρότι είμαστε μια χώρα που βρίσκεται σχετικά κοντά στον ρωσικό λαό, λόγω της γεωγραφίας και λόγω της παράδοσης της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας, για μένα ήταν προφανές εξ αρχής ότι έπρεπε να κάνουμε την ορθή επιλογή και η ορθή επιλογή ήταν να στηρίξουμε την Ουκρανία με κάθε δυνατό τρόπο.

Αποφασίσαμε να στείλουμε στρατιωτικό υλικό. Εξηγήσαμε γιατί το κάναμε αυτό, όχι απλώς ως ζήτημα αρχής για να υποστηρίξουμε μια χώρα που δέχεται επίθεση, αλλά και για να στείλουμε ένα σαφές μήνυμα σε όποιους μπορεί να νομίζουν ότι τα σύνορα θα μπορούσαν  να ξαναχαραχθούν δια της βίας, ότι θα βρεθούν αντιμέτωποι με μια συντριπτική απάντηση. Και αυτό ακριβώς καταφέραμε να κάνουμε στην Ευρώπη. Ο Αντρέι Πλένκοβιτς είναι εδώ μαζί μας όπως και η Ρομπέρτα Μετσόλα , θυμόμαστε ακόμα τις πρώτες συνεδριάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, την πρώτη συνεδρίαση όπου συζητούσαμε ακόμα εάν θα έπρεπε να επιβάλουμε κυρώσεις στον ίδιο τον Πούτιν . Και δύο μέρες αργότερα είχαμε λάβει όλες τις αποφάσεις.

Τώρα έχουμε συμφωνήσει στο 6ο πακέτο κυρώσεων, που περιλαμβάνει τα πιο σκληρά μέτρα που έχουμε επιβάλει ποτέ σε οποιαδήποτε χώρα. Και η ενότητά μας είναι στην προκειμένη περίπτωση η δύναμή μας. Πρέπει να εξηγήσουμε στους πολίτες μας γιατί το κάνουμε αυτό. Πρέπει να τους εξηγήσουμε ότι, ναι, βραχυπρόθεσμα θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες, αλλά αν δεν αντισταθούμε σε έναν νταή, αν δεν υποστηρίξουμε την Ουκρανία, όλες οι αξίες για τις οποίες πολεμήσαμε στην πολιτική μας σταδιοδρομία θα απειλούνταν. Έτσι, η απόφαση στο τέλος της ημέρας ήταν προφανής και εύκολη.

Δεύτερη παρέμβαση

Αντόνιο Λόπεζ Ιστουριζ: Η χώρα σας έχει υποστεί την επιθετικότητα της  Τουρκίας αρκετές φορές. Πώς το αντιμετωπίζετε αυτό; Ξέρω, οι Έλληνες γνωρίζουν, ότι θα είναι καλό για όλους εμάς να ακούσουμε πώς με μετριοπάθεια αλλά και με δίκαιο τρόπο, έχετε αντιδράσει σε αναρίθμητες προκλήσεις.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Η αλήθεια είναι όχι ότι δεν επιλέγεις τους γείτονές σου, αλλά ότι πρέπει, λόγω γεωγραφίας, να ζήσεις μαζί τους. Και είναι ασφαλώς πολύ καλύτερο να ζεις ειρηνικά και να λύνεις τις διαφορές με βάση το μόνο κοινά αποδεκτό πλαίσιο, δηλαδή το Διεθνές Δίκαιο και τις σχέσεις καλής γειτονίας. Αυτό προσπαθούμε πάντα να κάνουμε και αυτή ήταν πάντα η προσέγγισή μου με τον Πρόεδρο Ερντογάν από τότε που έγινα Πρωθυπουργός.

Δυστυχώς, αυτή η προσέγγιση δεν ήταν πάντα αμφίπλευρη. Αντιμετωπίσαμε, αν θυμάστε καλά, τον Μάρτιο του 2020, την πρώτη απόπειρα συστηματικής εργαλειοποίησης μεταναστών σε μεγάλη κλίμακα. Υπερασπιστήκαμε τα ευρωπαϊκά σύνορα. Εκείνη την εποχή η ηγεσία της Ευρώπης, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο εκλιπών Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Νταβίντ Σασόλι και η Πρόεδρος της Επιτροπής, στάθηκαν στο πλευρό μας για να στείλουν ένα μήνυμα: ότι τα σύνορα της Ευρώπης πρέπει να προστατευθούν και ότι οι απελπισμένοι άνθρωποι δεν μπορεί να εργαλειοποιούνται με τέτοια θρασύτητα.

Έκτοτε είχαμε και καλές περιόδους αλλά τώρα βρισκόμαστε ξανά αντιμέτωποι με μια περίοδο έντασης. Αλλά θα κάνουμε αυτό που κάναμε πάντα, θα υπερασπιστούμε τις θέσεις μας με λογικά επιχειρήματα, θα εξηγήσουμε τις θέσεις μας στους συμμάχους μας. Και θέλω να ευχαριστήσω για την υποστήριξη που πάντα λαμβάναμε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Πιθανότατα θα συζητήσουμε ξανά αυτό το θέμα τον Ιούνιο, εάν συνεχιστεί η τουρκική επιθετικότητα.

Σας ευχαριστούμε για την υποστήριξη που λάβαμε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Ρομπέρτα . Έχει μεγάλη σημασία για εμάς, γιατί αυτό που δεν μπορούμε να ανεχτούμε είναι μια νέα εκδοχή του ιστορικού αναθεωρητισμού, φαντασιώσεις περί χαμένων αυτοκρατοριών και μία προβολή ισχύος που δεν συνάδει με τη διεθνή τάξη η οποία εδράζεται σε κανόνες. Επομένως, νομίζω ότι οι θέσεις μας, επιτρέπουν να έχουμε πολλούς συμμάχους στην Ευρώπη, στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το τελευταίο πράγμα που χρειαζόμαστε σήμερα, Αντόνιο , είναι μία ακόμα πηγή αστάθειας στη νοτιοανατολική πτέρυγα του NATO. Είμαι βέβαιος ότι ορισμένοι στη Ρωσία θα χαίρονταν ιδιαίτερα εάν συνέβαινε αυτό. Θα διασφαλίσουμε, όμως, ότι δεν θα το επιτρέψουμε αυτό. Επίσης θα στείλουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι δεν πρόκειται να συμβιβαστούμε όταν πρόκειται για την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματά μας.

Γι’ αυτό, ακόμη και πριν από την ουκρανική κρίση, δαπανήσαμε περισσότερους πόρους, -όπως και η Κροατία- για να ενισχύσουμε τις ένοπλες δυνάμεις μας, για να διασφαλίσουμε ότι έχουμε μια αξιόπιστη αποτρεπτική ικανότητα. Είμαστε μια δύναμη για την ειρήνη. Είμαστε μια αμυντική δύναμη, αλλά θέλουμε να στείλουμε ένα πολύ σαφές μήνυμα ότι κάθε αίσθηση απειλής της κυριαρχίας μας θα τιμωρηθεί με πολύ αυστηρό τρόπο. Πρόκειται για  μια γειτονιά με περίπλοκα ζητήματα, Αντόνιο . Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, είμαι πολύ ευγνώμων που αντιμετωπίζω αυτές τις προκλήσεις ως μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας.

Τρίτη παρέμβαση

Αντόνιο Λόπεζ Ιστουριζ: Ενέργεια, ενέργεια, ενέργεια. Φαίνεται πως πλέον οι δημοκρατίες μας βασίζονται στην ενέργεια. Έχουμε εναλλακτικές πηγές; Γνωρίζω πως κάτι συμβαίνει στο Νότο, στη Μεσόγειο, που αφορά την Ελλάδα, το Ισραήλ, την Κύπρο και άλλες χώρες. Τι συμβαίνει Κυριάκο; Υπάρχουν εναλλακτικές πηγές ενέργειας;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα βραχυπρόθεσμο πρόβλημα και με μία μεσομακροπρόθεσμη πρόκληση. Στην Ευρώπη είμαστε στην πρώτη γραμμή όσον αφορά τον ρυθμό απολιγνιτοποίησης των οικονομιών μας. Ακόμη και πριν από την ουκρανική κρίση ένα μεγάλο μέρος του Σχεδίου Ανάκαμψης προοριζόταν για επενδύσεις που θα κάνουν τις οικονομίες μας πιο «πράσινες» και σε διαδικασίες μέσω των οποίων όχι απλώς θα μειώσουμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα αλλά και θα κάνουμε την ήπειρό μας πιο ανεξάρτητη ενεργειακά.

Η δεύτερη διάσταση μερικές φορές «χανόταν» μέσα στην ευρύτερη συζήτηση για την κλιματική αλλαγή. Αλλά μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία καταλαβαίνουμε πόσο επείγον είναι να διασφαλίσουμε την ενεργειακή μας ανεξαρτησία.

Οπότε, τώρα, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, έχουμε αναθέσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να οριστικοποιήσει τις λεπτομέρειες του σχεδίου που αποκαλούμε REPowerEU, το οποίο ουσιαστικά επαναπροσδιορίζει τα μη διατεθέντα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και τα διοχετεύει ξανά προς ένα σχέδιο που θα μας καταστήσει πιο ανεξάρτητους ενεργειακά και το οποίο θα ανοίξει το δρόμο προς τη μείωση των εκπομπών ρύπων.

Στην Ελλάδα είμαστε ευλογημένοι από τη φύση με ηλιακή και αιολική ενέργεια και πλέον γνωρίζουμε ότι η φθηνότερη ενέργεια που μπορούμε να παραγάγουμε στην Ευρώπη προέρχεται από τον άνεμο και τον ήλιο. Αυτό δεν ίσχυε, δυστυχώς, όταν σχεδιάζονταν οι ενεργειακές μας αγορές.

Επανέρχομαι λοιπόν στη βραχυπρόθεσμη πρόκληση, Αντόνιο. Όλες οι κυβερνήσεις, κάθε συνάδελφος στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, παλεύει σήμερα με τις υψηλές τιμές ενέργειας. Υπάρχει ένα όριο του τι μπορούμε να κάνουμε σε ό,τι αφορά τις επιδοτήσεις με εθνικούς πόρους. Γι’ αυτό υποστηρίζουμε ευρύτερες ευρωπαϊκές λύσεις και μία πολύ προσεκτική εξέταση του τρόπου με τον οποίο έχει σχεδιαστεί η αγορά ενέργειας αυτή καθαυτή.

Η αλήθεια είναι ότι αυτή τη στιγμή πληρώνουμε πολύ υψηλές τιμές για το φυσικό αέριο στην Ευρώπη, πολύ υψηλότερες από οποιονδήποτε άλλον στον κόσμο. Και αυτή είναι μια στρέβλωση που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Πρέπει, πρώτα απ’ όλα, να αναγνωρίσουμε ότι πρόκειται πράγματι για στρέβλωση και ότι χρειάζεται κάποιου είδους παρέμβαση. Επίσης, συνδέουμε τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας με τις τιμές του φυσικού αερίου, oπότε η οριακή μονάδα που καθορίζει την τιμή του ρεύματος τώρα είναι το φυσικό αέριο, ενώ στο παρελθόν ήταν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Έτσι, το σύστημα δεν έχει σχεδιαστεί σωστά για να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις. Για αυτό είναι πολύ σημαντικό. Είναι μια τεχνική συζήτηση, Αντόνιο.

Θέλουμε επίσης το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να συμμετάσχει σε αυτήν τη συζήτηση και να εξετάσει τον σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας ώστε να καταλάβει ότι αυτή τη στιγμή είμαστε θύματα μιας στρέβλωσης. Πληρώνουμε περισσότερα χρήματα στη Ρωσία από όσα θα έπρεπε. Ουσιαστικά συνεισφέρουμε στο να κερδίζει η Ρωσία περισσότερα χρήματα από το φυσικό αέριο και, ταυτόχρονα, επιβάλλουμε πολύ υψηλές τιμές στους πολίτες μας για την ενέργεια. Και η ανησυχία μου είναι ότι αν δεν το κάνουμε αυτό γρήγορα ελλοχεύει ο κίνδυνος να αρχίσει να διαβρώνεται η υποστήριξη των κοινωνιών μας, επειδή οι πολίτες θα κοιτάζουν τους μηνιαίους λογαριασμούς φυσικού αερίου ή τους μηνιαίους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος και θα συνειδητοποιούν ότι πληρώνουν υψηλότερη τιμή από ό,τι περίμεναν.

Γι’ αυτό, εκτός ​​από τις εθνικές πρωτοβουλίες -και έχουμε πάρει αρκετές στην Ελλάδα για να ελαφρύνουμε τους λογαριασμούς, όπως και η Κροατία και όλες οι χώρες ξοδεύουν ως ένα βαθμό χρήματα για να επιδοτούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τους λογαριασμούς ενέργειας- είναι επιτακτική ανάγκη για μια βραχυπρόθεσμη παρέμβαση. Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι θα προχωρήσουμε μπροστά και θα γίνουμε πιο ανεξάρτητοι ενεργειακά. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, σχεδιάζουμε να κατασκευάσουμε ένα καλώδιο ηλεκτρικής ενέργειας που θα συνδέει την χώρα μας με την Αίγυπτο, την Κύπρο και το Ισραήλ. Από την Αίγυπτο, για παράδειγμα, μπορούμε να εισάγουμε πολύ φθηνό ηλεκτρικό ρεύμα.

Αυτά, λοιπόν, είναι projects που απαιτούν χρόνο. Αλλά έως ότου αυτά τα projects προχωρήσουν, ας μην ξεχνάμε το γεγονός – και είμαι βέβαιος ότι αυτό συζητείται και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο- ότι χρειαζόμαστε πιο επείγουσες παρεμβάσεις για να αντιμετωπίσουμε το βραχυπρόθεσμο πρόβλημα των υψηλών τιμών ενέργειας. Πρόκειται για επείγον ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί όχι μόνο σε εθνικό αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Τέταρτη παρέμβαση

Αντόνιο Λόπεζ Ιστουριζ: Σχετικά με την άμυνα. Θεωρείτε πως θα πρέπει να κάνουμε περισσότερα; Είμαστε στον σωστό δρόμο; Η ιδιαίτερη περίπτωση του ΝΑΤΟ. Εγώ είμαι υπέρ του ΝΑΤΟ. Και είμαι σίγουρος πως κι εσείς είστε το ίδιο. Πώς βλέπετε το ζήτημα της άμυνας τα επόμενα δέκα χρόνια; Πρόκειται πλέον για κρίσιμο ερώτημα για όλους μας.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Θεωρώ πως θα πρέπει να δαπανήσουμε περισσότερα αλλά θα πρέπει να το κάνουμε με πιο έξυπνο τρόπο.

Πιστεύω πως όλοι συμφωνούμε σε αυτό. Ακόμα και οι χώρες που δαπανούν πολύ κάτω του ορίου του 2% του ΑΕΠ. Και ο δικός σας πρωθυπουργός δεσμεύτηκε σχετικά. Μας είπε μόλις πως έγινε μια σημαντική ανακοίνωση που αφορά την αύξηση του προϋπολογισμού για τις ένοπλες δυνάμεις. Επομένως, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ως προς το ότι θα πρέπει να δαπανήσουμε περισσότερα. Και βεβαίως θα πρέπει να το κάνουμε με τρόπο που να είναι δημοσιονομικά βιώσιμος.

Θα συζητήσουμε τις νέες παραμέτρους του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Και γνωρίζω πως πολλοί από εμάς σκέφτονται διάφορες εξαιρέσεις ως προς το τι θα πρέπει να προσμετράται και τι όχι στον υπολογισμό των ελλειμμάτων μας. Αλλά θεωρώ πως υπάρχει μια κατηγορία δαπανών η οποία -κυρίως μετά από τα όσα έχουν συμβεί στην Ουκρανία- θα πρέπει να θεωρείται απολύτως ξεχωριστή κατηγορία. Πρόκειται για τον πλέον θεμελιώδη ρόλο που έχει να διαδραματίσει το κράτος και αφορά την υπεράσπιση των πολιτών του.

Επομένως, θα ήμουν υπέρ του να σκεφτούμε με εποικοδομητικό τρόπο για το πώς θα χειριστούμε τις αμυντικές δαπάνες. Αλλά οι δαπάνες σε εθνικό επίπεδο προφανώς δεν επαρκούν. Έχουμε όλοι δει τις παρουσιάσεις για τον αριθμό, την ποικιλομορφία οπλικών συστημάτων που διαθέτουμε στην Ευρώπη.

Δεν τρέφω, λοιπόν την παραμικρή αμφιβολία ότι χρειαζόμαστε περισσότερες κοινές προμήθειες αλλά και μια συστηματικότητα στην αγορά οπλικών συστημάτων. Πρέπει να αποκτήσουμε περισσότερα ευρωπαϊκά συστήματα. Η αλήθεια είναι πως το 60% των δαπανών μας αυτή την στιγμή είναι για αγορές εκτός Ευρώπης. Αυτό σημαίνει πως χρειαζόμαστε πιο ανταγωνιστικά συστήματα. Χρειαζόμαστε μεγαλύτερη κλίμακα παραγωγής, μεγαλύτερη ενοποίηση. Και αν αυτό το κάνουμε από κοινού, τότε το θέμα της διαλειτουργικότητας θα είναι πιο εύκολη υπόθεση.

Θα σας δώσω ένα παράδειγμα: το παράδειγμα Ελλάδας και Κροατίας. Οι χώρες μας αγόρασαν μαχητικά αεροσκάφη ίδιου τύπου. Και οι δυο αποφασίσαμε να αγοράσουμε γαλλικά Rafale. Τι κάναμε λοιπόν; Αγοράσαμε ευρωπαϊκά αεροσκάφη και μάλιστα ίδιου τύπου. Ίσως αν το είχαμε σκεφθεί από πριν, θα μπορούσαμε να είχαμε αναλάβει πρωτοβουλία κοινής προμήθειας. Ποτέ δεν ξέρεις. Θα γίνει κι αυτό.

Αυτό θα ήταν πραγματικό πιο εύκολο σε επίπεδο συντήρησης, για να διασφαλίσουμε ότι οι δυνάμεις μας, που είναι εντός ΝΑΤΟ, είναι περισσότερο συντονισμένες κι έχουν μεγαλύτερο βαθμό διαλειτουργικότητας.

Και μια τελευταία παρατήρηση. Αυτό δεν σημαίνει ότι ανταγωνιζόμαστε το ΝΑΤΟ. Όσο πιο ισχυρό είναι το ευρωπαϊκό στοιχείο εντός του ΝΑΤΟ, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η επιρροή που θα έχουμε στο εσωτερικό του ΝΑΤΟ. Όσο μεγαλύτερες δυνατότητες έχουμε, σε περίπτωση που αποφασίσουμε κάποια στιγμή να δράσουμε από μόνοι μας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θα είμαστε σε θέση να το κάνουμε χωρίς να βασιζόμαστε πάντα στη διατλαντική στήριξη.

Πέμπτη παρέμβαση

Αντόνιο Λόπεζ Ιστουριζ: Και τώρα το δύσκολο ερώτημα. Ουκρανία, Μολδαβία, βλέπετε τις χώρες αυτές ως μελλοντικά μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Χωρίς προθεσμίες. Μελλοντικά μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα έχουμε αυτή τη συζήτηση σε ένα μήνα και μπορώ να σας πω ότι δεν θα είναι εύκολη, γιατί ήδη αισθανόμαστε ότι υπάρχουν αποκλίνουσες απόψεις στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Θα αναφερθώ μόνο σε ένα σημείο. Καταρχάς, θέλω να επισημαίνω ότι αναμένουμε την άποψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά εάν όντως υπάρχει ένας κόσμος πριν και ένας κόσμος μετά την 24η Φεβρουαρίου, αυτό πρέπει να το λάβουμε υπόψη μας όταν σκεφτόμαστε πόσο ανοιχτοί θέλουμε να είμαστε, ώστε να προσφέρουμε σε αυτές τις χώρες καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας.

Από την άλλη πλευρά, δεν πρέπει να ξεχνάμε τα Δυτικά Βαλκάνια. Αυτό είναι ένα θέμα που μας αγγίζει βαθιά. Πρέπει να βεβαιωθούμε ότι δεν θα στείλουμε το μήνυμα ότι η σειρά έχει καταστρατηγηθεί. Και η πρώτη προτεραιότητα που έχουμε ως προς αυτό είναι να διασφαλίσουμε ότι θα επιλύσουμε το ζήτημα που εκκρεμεί μεταξύ Βουλγαρίας και Βόρειας Μακεδονίας, ώστε να μπορέσουμε να ξεκινήσουμε ως Ευρωπαϊκή Ένωση, τις σχετικές διαπραγματεύσεις με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία.

Πιστεύω, λοιπόν, ότι πρέπει να αναγνωρίσουμε τη μοναδικότητα αυτού που συνέβη και την απόγνωση της Ουκρανίας αλλά και την ανάγκη να αγκιστρωθούν εντός της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής, χωρίς να ξεχνάμε παράλληλα το γεγονός ότι υπάρχουν κι άλλες χώρες στη διαδικασία αυτή που επίσης ανυπομονούν να σημειώσουν τη δική τους πρόοδο, με βάση τις επιδόσεις τους.

Έκτη παρέμβαση

Αντόνιο Λόπεζ Ιστουριζ: Η πολιτική μας οικογένεια θα αρχίσει, από αύριο, να επικεντρώνεται στις Ευρωεκλογές του 2024. Θα ήθελα να αδράξω την ευκαιρία να σας ρωτήσω, πώς πιστεύετε ότι πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτές τις εκλογές;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Πριν σκεφτώ τις εκλογές του 2024, πρέπει να κερδίσω τις εθνικές εκλογές στην Ελλάδα το 2023. Αυτή είναι μια από τις σημαντικές εκλογικές αναμετρήσεις  που περιλαμβάνονται στο εκλογικό ημερολόγιο, περιλαμβανομένων των εκλογών στην Ισπανία και την Πολωνία. Είναι μια ευκαιρία, πριν από τις εκλογές του 2024, να διασφαλίσουμε ότι θα αυξήσουμε την παρουσία μας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, επειδή ο τελευταίος εκλογικός κύκλος δεν ήταν τόσο ευνοϊκός για εμάς.

Η προσωπική μου εμπειρία στην Ελλάδα συνάδει με αυτά που είπε ο Αντρέι Πλένκοβιτς. Στο τέλος της ημέρας δουλειά μας είναι να λύνουμε προβλήματα και θα ενθάρρυνα όλους μας, διατηρώντας τις θεμελιώδεις αξίες του κόμματός μας -ο Βόπκε Χούκστρα μίλησε πολύ εύγλωττα γι’ αυτές- να επικεντρωθούμε επίσης στα πρακτικά προβλήματα των ανθρώπων σήμερα. Και αυτά είναι οι θέσεις εργασίας, η ανάπτυξη, η υγεία, η εκπαίδευση και η εισοδηματική ανισότητα. Πρέπει να απευθυνθούμε σε όλους εκείνους που είναι δυσαρεστημένοι και να τους πείσουμε ότι οι λαϊκιστές υπόσχονται πολύ εύκολες και «εύπεπτες» λύσεις, αλλά όταν έρχονται στην εξουσία συνήθως προκαλούν ένα τεράστιο χάος. Αυτή ήταν σε μεγάλο βαθμό η ελληνική εμπειρία και ελπίζω να μην επαναληφθεί σε  άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

‘Αρα, ένας συνδυασμός προσήλωσης στις παραδοσιακές μας αξίες, κάτι που έχει κάνει τις ευρωπαϊκές μας οικογένειες τόσο δυνατές και τόσο σημαντικές στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με έμφαση στην επίλυση προβλημάτων με τρόπο πρωτοποριακό και πραγματικά καινοτόμες λύσεις στις δημόσιες πολιτικές που προάγουν την πράσινη μετάβαση, τον ψηφιακό μετασχηματισμό -ένα εργαλείο τόσο επιδραστικό για την  αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μεταξύ των κυβερνήσεων και των πολιτών μας, αυτά είναι μερικά από τα διδάγματα που πρέπει να αντλήσουμε, καθώς προχωράμε προς τις εκλογές του ’24.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ