Το βέτο, ένα πολύτιμο όπλο στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής

Η Τουρκία, όπως είναι γνωστό, επιμένει στο βέτο που έχει θέσει για την ένταξη στο ΝΑΤΟ της Σουηδίας και της Φινλανδίας. Αντιστέκεται δε σθεναρά στις πιέσεις που της ασκούνται και απαιτεί από τις δύο χώρες και τις κυβερνήσεις τους να ικανοποιήσουν τους όρους που έχει θέσει ο «σουλτάνος» Ταγίπ Ερντογάν για να αλλάξει στάση.

Η Ουγγαρία, όπως είναι επίσης γνωστό, υπήρξε η χώρα η οποία σφράγισε την έκτακτη σύνοδο της ΕΕ. Με όπλο την απειλή του «εχθρού της δημοκρατίας» Βίκτορ Ορμπάν να μπλοκάρει ολόκληρο το έκτο πακέτο κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας, πέτυχε να διασφαλίσει την εξαίρεση από το εμπάργκο πετρελαίου και μάλιστα χωρίς συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα.

Ίβηρες και Πολωνοί

Ισπανία και Πορτογαλία, επίσης, είχαν σημειώσει ανάλογη επιτυχία στην προηγούμενη σύνοδο κορυφής. Τότε που, όπως θα θυμούνται οι περισσότεροι, κατόρθωσαν να εξαιρεθούν από τον γενικό κανόνα και να αποκτήσουν το δικαίωμα επιβολής πλαφόν στις τιμές της ενέργειας – φυσικά, αφού προηγουμένως οι πρωθυπουργοί τους, Πέδρο Σάντεθ και Αντόνιο Κόστα, είχαν απειλήσει με βέτο τα συμπεράσματα της συνόδου.

Η Πολωνία, τέλος, φαίνεται πως πετυχαίνει τον στόχο που είχε θέσει, να «ξεπαγώσουν» τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης που της αναλογούν – 24 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και άλλα 12 δισ. με τη μορφή δανείων που συνοδεύονται από πολύ χαμηλά επιτόκια και ευνοϊκούς όρους αποπληρωμής. Κι αυτό, παρά το ότι οι αλλαγές που έκανε στο θεσμικό πλαίσιο για τη δικαιοσύνη κάθε άλλο παρά επαρκείς είναι.

Πώς τα κατάφερε; Μα, πολύ απλά (όπως μαθαίνουμε από το ρεπορτάζ του Politico) επειδή μέχρι σήμερα η εθνικιστική-αντιδραστική κυβέρνηση του PiS μπλόκαρε τη νομοθεσία της ΕΕ για την επιβολή του ελάχιστου εταιρικού φόρου 15% στις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες. «Η Πολωνία έχει ορισμένα θέματα με την ΕΕ. Ειλικρινά, όμως, δεν πιστεύω ότι έχουν να κάνουν με αυτόν καθαυτό τον ελάχιστο φόρο όσο με άλλα ζητήματα ανάμεσα στις δύο πλευρές», είπε πρόσφατα και χωρίς περιστροφές η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Τζάνετ Γέλεν.

Ένα, δύο, τρία, πολλά παραδείγματα

Αν το ψάχναμε λίγο περισσότερο, αναμφίβολα θα βρίσκαμε και άλλες ανάλογες περιπτώσεις, εξαιρετικά ενδιαφέρουσες και αποκαλυπτικές. Ακόμη και οι συγκεκριμένες, όμως, αρκούν για να αποδείξουν ότι, συχνά, η σκληρή και αποφασιστική στάση φέρνει καρπούς – γι’ αυτό, άλλωστε, αποτελεί και αναπόσπαστο κομμάτι της άσκησης πολιτικής και είναι ιδιαίτερο κεφάλαιο στην παγκόσμια διπλωματική ιστορία.

Το εντυπωσιακό, μάλιστα, είναι ότι η αντιμετώπιση όσων επιλέγουν να προβάλουν βέτο ή να απειλούν με αυτό δεν είναι πάντα αρνητική ή επικριτική. Το ακριβώς αντίθετο ισχύει, θα μπορούσε να ισχυριστεί  κανείς, όπως αποδεικνύεται σε αρκετές περιπτώσεις και ειδικά σε αυτή της Τουρκίας.

Η… απομονωμένη Τουρκία

«Κατανοούμε και αναμφίβολα υποστηρίζουμε τις διπλωματικές προσπάθειες που καταβάλλουν οι Τούρκοι σύμμαχοί μας προκειμένου να φέρουν αυτόν τον πόλεμο πιο κοντά στο τέλος του, σε πρώτη φάση εκμηδενίζοντας τη βία. Όπως επίσης και για να διευκολύνουν τις εξαγωγές ουκρανικών τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων των σιτηρών», δήλωσε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος του αμερικανικού Στέιτ Ντιπάρτμεντ την Τρίτη.

«Ο γενικός γραμματέας είναι εξαιρετικά ευγνώμων για τη στήριξη την οποία προσφέρει η Τουρκία αναφορικά με την αντιμετώπιση της κατάστασης που επικρατεί στη Μαύρη Θάλασσα, στηρίζοντας και τις δικές του προσπάθειες», είπε από την πλευρά της ο εκπρόσωπος του ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών.

Διακρίνει κανείς, άραγε, κάποια τάση απαξίωσης ή απομόνωσης της Τουρκίας σε όλα αυτά; Προφανώς και όχι. Μήπως, όμως, η στάση της Άγκυρας έχει προκαλέσει την οργή της Μόσχας; Μα, αν ήταν έτσι, τότε ο Σεργκέι Λαβρόφ δεν θα αποφάσιζε να την επισκεφθεί την επόμενη Τετάρτη, 8 Ιουνίου.

Μήπως, τελικά;

Και να σκεφτεί κανείς ότι όλα αυτά συμβαίνουν τη στιγμή που ο ίδιος ο Ερντογάν έχει προαναγγείλει νέο γύρο στρατιωτικών επιχειρήσεων στο έδαφος της Συρίας, ενώ ανεβάζει συνειδητά και επικίνδυνα τους τόνους και στο Αιγαίο. Τελικά, μήπως τα «κακά παιδιά» έχουν μεγαλύτερη πέραση και αποτελεσματικότητα από τα «καλά»;