Παγκοσμιοποίηση: Οι ανατροπές που φέρνουν πόλεμος και πανδημία

Μόνιμες ανατροπές στις εφοδιαστικές αλυσίδες και το εμπόριο θα μπορούσε να επιφέρει η συνδυασμένη επίδραση των δύο σοβαρότατων, παγκοσμίων διαστάσεων κρίσεων που ξέσπασαν την τελευταία διετία. Ο λόγος βεβαίως για την πανδημία του κορωνοϊού και κατόπιν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, που έχουν προκαλέσει μια σειρά από αναταράξεις με αποτέλεσμα χώρες και μπλοκ να αναζητούν πιο αξιόπιστους εμπορικούς εταίρους.

Ήδη η Μόσχα έχει στραφεί προς τις γιγάντιες αγορές της Ινδίας και της Κίνας για την απορρόφηση των ενεργειακών της προϊόντων, μετά το αμερικανικό εμπάργκο τις δυτικές κυρώσεις και τη διακοπή της παροχής φυσικού αερίου από πλευράς Ρωσίας στις χώρες που δεν πλήρωσαν σε ρούβλια για τις ποσότητες που προμηθεύτηκαν.

Εξάλλου, οι εκατομμύρια τόνοι σιταριού που παραμένουν αποκλεισμένοι στην Ουκρανία ωθούν προς τα πάνω τις τιμές των τροφίμων ενώ απειλούν μα μια πρωτοφανή επισιτιστική κρίση.

Μια νέα παγκοσμιοποίηση

Υπό το πρίσμα όλων αυτών ο Πίτερ Μάρτιν, διευθυντής ερευνών στην εταιρεία Wood Mackenzie, σημειώνει στο CNBC ότι ενδέχεται να οδηγηθούμε σε μια μόνιμη αναδιάταξη του εμπορίου διεθνώς. «Η παγκόσμια οικονομία γίνεται πιο περιφερειακή: Μικρότερες αλυσίδες εφοδιασμού με αξιόπιστους εταίρους», εξηγεί.

«Δεν πρόκειται για το τέλος της παγκοσμιοποίησης», λέει ο Μάρτιν, αλλά για την μετεξέλιξη του παγκόσμιου εμπορίου σε δύο ή περισσότερα «ξεχωριστά μπλοκ». Το πρώτο μπλοκ θα αποτελείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους – οι οποίοι έχουν επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία. Σε αυτούς θα μπορούσαν να περιλαμβάνονται το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιαπωνία.

Μια άλλη ομάδα μπορεί να αποτελείται από χώρες που θα επιδιώξουν να διατηρήσουν δεσμούς και με τις δύο πλευρές. «Θα υπάρξει ένα μπλοκ κρατών όπως η Κίνα και η Ινδία που θα διατηρούν το εμπόριο τόσο με τους συμμάχους που επιβάλλουν κυρώσεις στη Μόσχα όσο και με τη Ρωσία – θα μπορούσαν να πάρουν περισσότερη ενέργεια και πόρους από τη Ρωσία, αλλά πρέπει να διατηρήσουν καλές σχέσεις με τις μεγάλες οικονομίες του πρώτου μπλοκ που αντιπροσωπεύουν σημαντικό μέρος της εξαγωγικής τους ζήτησης», εξήγησε ο Μάρτιν.

Νέοι εμπορικοί δρόμοι

Οι περιφερειακή αυτή παγκοσμιοποίηση θα επιφέρει αλλαγές και στους εμπορικούς δρόμους: «Οι εμπορικές διαδρομές τόσο από ξηρά όσο και από θάλασσα θα επηρεαστούν», εξηγεί. Ήδη από την έναρξη του πολέμου οι ναυτιλιακές εταιρείες αποφεύγουν τη Μαύρη Θάλασσα. Αυτό προκάλεσε συμφόρηση σε άλλα λιμάνια της Ευρώπης, επειδή οι ναυλωτές έπρεπε να αλλάξουν τα δρομολόγιά τους.

Η στρατιωτική δραστηριότητα της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα, οι συνεχείς επιθέσεις της στα ουκρανικά λιμάνια και οι νάρκες στα ύδατα που τα περιβάλλουν καθιστούν αδύνατη την εμπορική ναυτιλία, σύμφωνα με άλλον αναλυτή. Προς το παρόν, καμία εναλλακτική οδός για την εξαγωγή των προϊόντων δεν φαντάζει εύκολη ή πιθανή. Και όταν οι διαδρομές αυτές βρεθούν, θα είναι πιθανότατα περίπλοκες και δαπανηρές σε σύγκριση με τις εξαγωγές δια θαλάσσης – ειδικά με φόντο τις κατεστραμμένες υποδομές της Ουκρανίας από τον ανηλεή ρωσικό βομβαρδισμό.

Νικητές και ηττημένοι

Είναι λοιπόν αναπόφευκτο από μια τέτοια μεγάλη, παγκόσμια αναταραχή να υπάρξουν νικητές και ηττημένοι. Κάποιες οικονομίες θα ωφεληθούν, σημειώνει ο Πίτερ Μάρτιν, συμπεριλαμβανομένης της Νοτιοανατολικής Ασίας, της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής. Στον αντίποδα, η Ρωσία θα συγκαταλέγεται όπως όλα δείχνουν στους μεγάλους χαμένους.

Στο μεταξύ, τα νέα lockdowns και ευρύτερα η πολιτική «μηδενικής ανοχής» στην covid19 στην Κίνα συμβάλλει στη νέα αναταραχή που καταγράφεται στην εμπορική ναυτιλία και τη βιομηχανία. Δεν είναι καθόλου απίθανο τα δρομολόγια που ακολουθούν τα μεγάλα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και άλλων προϊόντων να τροποποιηθούν, ωφελώντας ορισμένες χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας όπως το Βιετνάμ, προς το οποίο στρέφονται ολοένα και περισσότερες εταιρείες για την κατασκευή των προϊόντων τους. Από την άλλη, η Σιγκαπούρη θα μπορούσε σύντομα να συγκαταλέγεται στους χαμένους αυτής της διαδικασίας καθώς πολλά πλοία αποπλέουν απευθείας από τους αναδυόμενους κόμβους του Βιετνάμ και της Καμπότζης προς τη Δυτική Ακτή των ΗΠΑ.

Τέλος, δεν είναι λίγες οι εταιρείες που αναζητούν τόπους παραγωγής προϊόντων όσο πιο κοντά γίνεται στα σημεία πώλησης, ώστε να περιορίσουν τις καθυστερήσεις που προκύπτουν διαρκώς λόγω διαφόρων παραγόντων. Εάν δεν στραφούν στις μικρότερες εφοδιαστικές αλυσίδες, ενδέχεται να φροντίσουν να διατηρούν αυξημένα αποθέματα στις αποθήκες τους ώστε να μπορούν να ανταπεξέλθουν σε οποιαδήποτε νέα αναταραχή.