Ο ναυτιλιακός κλάδος και οι αλλαγές του μέλλοντος

Η Ελλάδα, από τα αρχαία χρόνια, ήταν πάντα συνδεδεμένη με το υγρό στοιχείο και τη ναυτιλία, η οποία αναμφισβήτητα αποτελεί την παλαιότερη μορφή απασχόλησης των Ελλήνων και δομικό στοιχείο της οικονομικής μας δραστηριότητας.

Στη νεότερη παγκόσμια ιστορία, η εμπορική ναυτιλία αποτελεί τον μεγαλύτερο και τον σημαντικότερο παράγοντα στις διεθνείς συναλλαγές, καθώς μεταφέρει περισσότερο από το 80% του παγκόσμιου εμπορίου σε λαούς και κοινότητες σε όλον τον κόσμο.

Η εξάπλωση της πανδημίας του κορωνοϊού ανέδειξε με έναν ιδιαίτερο και συνάμα δυναμικό τρόπο τον ρόλο της, αναδεικνύοντας παράλληλα τον επαγγελματισμό και τη θυσία των δύο εκατομμυρίων ναυτικών που υπηρετούν στον παγκόσμιο εμπορικό στόλο, ο οποίος συνέχισε σταθερά τη μεταφορά εμπορευμάτων αλλά και ζωτικών ιατρικών προμηθειών, τροφίμων και άλλων βασικών αγαθών ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπισή της.

Ομως ακόμη και μέσα σε αυτό το δυσμενές πλαίσιο, παρά τις οικονομικές επιπτώσεις που έφερε η πανδημία, η ελληνική ναυτιλία κατάφερε να διατηρήσει τα σκήπτρα της κορυφαίας ναυτιλίας στον κόσμο, ελέγχοντας αυτή τη στιγμή το 21% του παγκόσμιου εμπορικού στόλου και το 59% του στόλου της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ξεπερνώντας για πρώτη φορά τον συνολικό αριθμό των 5.000 πλοίων.

Το 2022, με τα μέχρι τώρα δεδομένα, φαίνεται ότι θα αποτελέσει μια χρονιά σημαντικής ανάκαμψης σε όλους τους τομείς, αφήνοντας πίσω τις αρρυθμίες και τα σημαντικά προβλήματα που άφησε η υγειονομική κρίση. Ανάμεσα σε αυτά δεν μπορώ να μην τοποθετήσω και τη μη διοργάνωση του σημαντικότερου ναυτιλιακού ραντεβού του πλανήτη, των Ποσειδωνίων.
Εφέτος έχουμε τη χαρά τα Ποσειδώνια να επιστρέφουν δυναμικά, έπειτα από 2 δύσκολα χρόνια πανδημίας, έτοιμα να υποδεχθούν εκθέτες από όλον τον κόσμο και να αποτελέσουν ξανά ένα κορυφαίο διεθνές ναυτιλιακό γεγονός βάζοντας την Ελλάδα να βρίσκεται στο επίκεντρο.

Η 27η διοργάνωση των Ποσειδωνίων, έπειτα από 4 χρόνια απουσίας, βρίσκει την παγκόσμια ναυτιλία σε ένα μεταβατικό στάδιο.

Ενα στάδιο με πολύ σημαντικές αλλαγές που αφορούν τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την κυβερνοασφάλεια.

Μηχανολογικές και τεχνολογικές εξελίξεις που διαμορφώνουν την ατζέντα του διεθνούς διαλόγου για τα σημαντικότερα ζητήματα του κλάδου.

Ενα από τα μεγαλύτερα ζητήματα που καλείται να απαντηθεί σε διεθνές επίπεδο δεν είναι άλλο από τη μετάβαση σε ναυτιλιακές δραστηριότητες με ουδέτερες εκπομπές άνθρακα. Για την Ελλάδα, ο de facto διεθνής χαρακτήρας των ναυτιλιακών δραστηριοτήτων απαιτεί την εφαρμογή παγκόσμιων ενιαίων κανόνων μέσω του ΙΜΟ.

Ολα τα έθνη θα πρέπει να υποστηρίξουν την αποτελεσματική εφαρμογή της στρατηγικής του ΙΜΟ για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα πλοία, καθώς θα ξεκινήσουμε την εξέταση μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων μέτρων που θα μας οδηγήσουν σε μια ναυτιλία ουδέτερη ως προς τον άνθρακα.

Ετερος, εξίσου σημαντικός παράγοντας είναι η επιρροή της ναυτιλίας αλλά και των περισσότερων κλάδων της βιομηχανίας των μεταφορών από τις ραγδαίες και μεγάλες αλλαγές που φέρνουν στην καθημερινότητα οι σύγχρονες τεχνολογίες και ο ψηφιακός μετασχηματισμός, ο οποίος βρίσκεται και στην πρώτη γραμμή των προτεραιοτήτων της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Τα τελευταία χρόνια όλες σχεδόν οι ναυτιλιακές επιχειρήσεις, ανεξάρτητα από τον χώρο στον οποίο αναπτύσσουν δραστηριότητα, θέτουν σε εφαρμογή εκσυγχρονισμένα τεχνολογικά μέσα, προκειμένου να σταθεροποιήσουν τη δυναμική τους παρουσία στην αγορά και ταυτόχρονα να αναπτύξουν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα διατηρώντας τη θέση που ήδη έχουν κατακτήσει.
Οι αλλαγές στον ναυτιλιακό κλάδο είναι ριζικές. Ολα αυτά και όλα όσα θα ακολουθήσουν στα επόμενα χρόνια αλλάζουν άρδην το προφίλ του ναυτικού του μέλλοντος.

Η αγορά θα πρέπει να οπλιστεί και να αναζητήσει στελέχη και σε επίπεδο αξιωματικών, αλλά και σε επίπεδο κατώτερων πληρωμάτων, που θα είναι άρτια εκπαιδευμένα, οπλισμένα με δεξιότητες και προσόντα που θα τα βοηθούν όχι μόνο να σταθούν επάξια στο πολύ ανταγωνιστικό παγκόσμιο ναυτικό περιβάλλον, αλλά και να διατηρήσουν σε βάθος χρόνου την παγκοσμίως γνωστή και αναγνωρισμένη ναυτοσύνη των Ελλήνων.

Οι πρόσφατες μελέτες για τα χρόνια που έρχονται μας λένε ότι ο απαιτούμενος αριθμός αξιωματικών για τη στελέχωση του παγκόσμιου στόλου υπολείπεται της ζήτησης κατά 16.500 στελέχη, ενώ για το έτος 2025 προβλέπεται το έλλειμμα αυτό να ανέλθει στους 147.000 αξιωματικούς.

Ολα αυτά τα ζητήματα θα αποτελέσουν τους βασικότερους άξονες της διάδρασης ανάμεσα στους εκπροσώπους της ναυτιλιακής κοινότητας που θα βρεθούν διά ζώσης έπειτα από 4 χρόνια στο μεγάλο ραντεβού των Ποσειδωνίων.

Διαχρονικά, αυτή η οικουμενική ναυτιλιακή συνάντηση αποτελούσε σημείο αναφοράς των εξελίξεων και έβαζε τη χώρα μας στο επίκεντρο. Η επιστροφή τους ύστερα από 4 χρόνια είναι και για την Ελλάδα ένα πολύ σημαντικό γεγονός.

Για περισσότερα από 50 χρόνια τα Ποσειδώνια αποτελούσαν πόλο έλξης και έβαζαν τη ναυτιλία στην κορυφή της διεθνούς προσοχής, με εκατοντάδες εκθέτες από όλον τον κόσμο. Η εφετινή έκθεση, πάντα υπό την αιγίδα του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, ελπίζουμε να ξεπεράσει κάθε προσδοκία.

Ο κ. Γιάννης Πλακιωτάκης είναι υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής