Τα «οικολογικά» βαπόρια

Εξι στα 10 πλοία που παραγγέλθηκαν το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους και τέσσερα στα 10 πλοία που ναυπηγούνται αυτή την περίοδο μπορούν να αξιοποιήσουν και εναλλακτικά καύσιμα (υγροποιημένο φυσικό αέριο, μεθανόλη, αμμωνία, υδρογόνο κ.λπ.). Οπως προκύπτει από τα στοιχεία που αφορούν τις τοποθετήσεις σε νέες παραγγελίες την περίοδο Ιανουαρίου – Μαρτίου 2022 καταγράφηκε το υψηλότερο ποσοστό συμβάσεων ναυπήγησης πλοίων, με δυνατότητα χρήσης εναλλακτικών καυσίμων.

Ειδικότερα η Clarkson Research εκτίμησε ότι το εξεταζόμενο διάστημα τοποθετήθηκαν παραγγελίες για 105 πλοία, αριθμός που ισοδυναμεί με το 61% της παραγγελθείσας μεταφορικής ικανότητας. Αν αφαιρεθούν τα πλοία μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG Carriers) που χρησιμοποιούν ως καύσιμο μέρος του φορτίου, το ποσοστό μειώνεται στο 48%, ωστόσο και πάλι σηματοδοτεί ρεκόρ νέων παραγγελιών σε πλοία με εναλλακτικά καύσιμα.

Το έδαφος που κερδίζουν τα εναλλακτικά καύσιμα – τα οποία δεν είναι ακόμη σε εμπορική εκμετάλλευση – αποτυπώνεται και στο γεγονός ότι ήδη το 4,5% του παγκόσμιου στόλου και το 38% της μεταφορικής ικανότητας του συνολικού βιβλίου παραγγελιών αποτελούνται από πλοία που μπορούν να τροφοδοτηθούν με LNG, αμμωνία, υδρογόνο και κάθε άλλου είδους καύσιμο μειωμένων ή μηδενικών ρύπων.

Ενδεικτικό της στροφής που αρχίζει να παρατηρείται είναι πως από το υφιστάμενο βιβλίο παραγγελιών, το 33,3% της μεταφορικής ικανότητας θα χρησιμοποιεί LNG (647 πλοία), 2,3% υγραέριο (88 πλοία) και 3,2% άλλα εναλλακτικά καύσιμα (περίπου 200 πλοία, εκ των οποίων 24 θα χρησιμοποιούν μεθανόλη, 11 αιθάνιο, 6 υδρογόνο και περίπου 150 μπαταρίες/υβριδική πρόωση).

Τα «eco» πλοία

Την ίδια στιγμή, ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο του παγκόσμιου στόλου καταλαμβάνουν τα επονομαζόμενα οικολογικά («eco») πλοία, τα οποία καταλαμβάνουν το 27,7%, όταν πριν από 12 μήνες αποτελούσαν το 25,1% της παγκόσμιας χωρητικότητας και πριν από πέντε χρόνια μόλις το 11,5%. Πρόκειται για πλοία που έχουν υποστεί αναβάθμιση ώστε να καταναλώνουν λιγότερο καύσιμο και είναι πιο φιλικά στο περιβάλλον. Στις αρχές του 2023 τα «οικολογικά» βαπόρια εκτιμάται πως θα αγγίξουν το 30% της παγκόσμιας χωρητικότητας.

Ηδη, ένας σημαντικός αριθμός πλοίων (4.460, 23,1% των συνολικών GT) του παγκόσμιου στόλου φέρει συστήματα καθαρισμού των καυσαερίων (scrubbers), ενώ τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας (EST) έχουν τοποθετηθεί σε περισσότερα από 4.900 πλοία, που αντιπροσωπεύουν το 22,4% της χωρητικότητας του παγκόσμιου στόλου. Οι τεχνολογίες είναι πρωτότυπες και καινοτόμες και αφορούν συστήματα «λίπανσης» με αέρα της γάστρας του πλοίου, συστήματα που αξιοποιούν την αιολική ενέργεια.

Από την άλλη πλευρά, η μέση ηλικία του παγκόσμιου στόλου συνεχίζει να αυξάνεται (διαμορφώνεται στα 11,3 έτη έναντι 8,7 ετών πριν από πέντε χρόνια), καθώς το βιβλίο παραγγελιών νεότευκτων πλοίων αποτελεί μικρό ποσοστό του εν ενεργεία στόλου (μόλις το 10%). Σήμερα, πάνω από ένα στα τέσσερα πλοία (27%) είναι ηλικίας άνω των 15 ετών, ενώ σχεδόν ένα στα τρία πλοία (29%) δεν «περνά τις εξετάσεις» των νέων κανονισμών του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού, που τίθενται σε ισχύ από το 2023. Το ποσοστό των «μετεξεταστέων» πλοίων πλησιάζει το 40% εάν παραμείνουν σε λειτουργία το 2026 και δεν έχουν τροποποιήσει την ταχύτητα ή τις προδιαγραφές λειτουργίας τους.

Ολοι οι δρόμοι οδηγούν στο LNG

Την πλέον δημοφιλή εναλλακτική επιλογή καυσίμου για τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων αποτελεί ωστόσο το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG). Είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με έρευνα της Alphaliner το 25% των συνολικών παραγγελιών υπολογιζόμενων σε μεταφορική ικανότητα (teu) containerships βασίζεται στο LNG ως καύσιμο. Τα πλοία που χρησιμοποιούν ως καύσιμο LNG χαρακτηρίζονται «διπλού καυσίμου-LNG» καθώς χρησιμοποιούν και συμβατικά καύσιμα αλλά είναι σε θέση να αξιοποιήσουν και το LNG. Το ποσοστό των παραγγελιών πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων με «εναλλακτικές» επιλογές πρόωσης αυξάνεται στο 28% όταν προστίθενται και οι μονάδες που θα είναι σε θέση να κινούνται με μεθανόλη. Ο αριθμός των containerships υπό παραγγελία έχει πλέον αυξηθεί στα 138, συνολικής μεταφορικής ικανότητας 1,67 εκατ. teu, έναντι μόλις 50 πλοίων, περίπου 720.000 teu, πριν από έναν χρόνο. Η πλειονότητα των νέων πλοίων θα πέσει στο νερό το 2023 και το 2024. Ολα αυτά έρχονται ενόσω εξελίσσεται η «πράσινη» αναβάθμιση των λιμενικών υποδομών, με 144 λιμάνια παγκοσμίως να διαθέτουν μονάδες ανεφοδιασμού υγροποιημένου φυσικού αερίου και άλλα 94 λιμάνια να ετοιμάζονται να αποκτήσουν ανάλογες εγκαταστάσεις. Παράλληλα, πάνω από 1.364 πλοία είναι εξοπλισμένα ή προετοιμάζονται να εφοδιαστούν με συστήματα ώστε να τροφοδοτούνται με ηλεκτρική ενέργεια από τη στεριά.

Αύξηση κόστους

Την ίδια στιγμή, με βάση πάντα στοιχεία της Clarksons Research, σημειώθηκε μεγάλη πτώση στις συνολικές παραγγελίες πλοίων. Συγκεκριμένα, στο πρώτο τρίμηνο υπογράφηκαν συμβάσεις για την κατασκευή 259 νεότευκτων των 16,8 εκατ. dwt και 9,2 εκατ. cgt. Το παραπάνω νούμερο είναι μειωμένο κατά 47% από έτος σε έτος σε όρους dwt. Τον Μάρτιο, συνολικά 88 πλοία χωρητικότητας 6,1 εκατ. dwt προστέθηκαν στα βιβλία παραγγελιών ναυπηγείων, συμπεριλαμβανομένων 49 πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων των 0,3 εκατ. teu και 13 πλοίων μεταφοράς LNG των 2,3 εκατ. cbm.Η Clarksons Research επισημαίνει ότι καθώς οι συνολικές παραγγελίες μειώθηκαν, οι τιμές αυξήθηκαν λόγω των αυξημένων τιμών του χάλυβα και της σταθερής κάλυψης των ναυπηγείων. Ενα Boxship 15.500 teu κοστίζει τώρα 156 εκατ. δολάρια, αύξηση 33% από έτος σε έτος, ενώ ένα πλοίο LNG χωρητικότητας 174.000 cbm κοστίζει 222 εκατ. δολάρια, ένα άλμα 17%. Μετά το lockdown της Σανγκάης για την COVID-19 στα τέλη Μαρτίου, τα περισσότερα ναυπηγεία της πόλης ανέφεραν ότι είχαν σταματήσει την παραγωγή, με μεγάλους ναυπηγούς να επικαλούνται ανωτέρα βία στις προγραμματισμένες παραδόσεις.

«Ωστόσο», σύμφωνα με την Clarksons Research, «υπήρξαν πρόσφατες ενδείξεις ότι ορισμένα ναυπηγεία βρίσκονται σε διαδικασία επανεκκίνησης της παραγωγής». Η εταιρεία πιστεύει ότι τα ναυπηγεία μπορούν να καλύψουν τη διαφορά με τα χρονοδιαγράμματα. Η πρόβλεψή της για την παράδοση ολόκληρου του έτους είναι για 72,2 εκατ. dwt νέων πλοίων να προσεγγίσουν το νερό, μειωμένη κατά 16% από το 2021. Ωστόσο, οι παραδόσεις το 2023 προβλέπεται να φτάσουν τα 78,3 εκατ. dwt.