Τα «περίεργα» που έφερε η πανδημία στις μεταφορές

Από όταν εμφανίστηκαν στην Κίνα τα πρώτα κρούσματα κορωνοϊού COVID-19 μέχρι σήμερα συντελέστηκαν πολλές αλλαγές στην παγκόσμια ναυτιλία και την εφοδιαστική αλυσίδα, αλλά καταγράφηκαν και ορισμένα πρωτόγνωρα γεγονότα, όπως η χρήση πλοίων χύδην ξηρού φορτίου για τη μεταφορά containers, οι ναυλώσεις πλοίων απευθείας από μεγάλες εμπορικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης και άλλα. Ολα αυτά γιατί πρώτη φορά τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρήθηκαν τόσες μεγάλες καθυστερήσεις στα λιμάνια και τη φόρτωση και εκφόρτωση των πλοίων μεταφοράς containers.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η αξιοπιστία του χρονοδιαγράμματος μεταφοράς containers των ναυτιλιακών εταιρειών μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων έπεσε το 2021 στο ναδίρ, μόλις στο 35,8%, στο χαμηλότερο σημείο όλων των εποχών από 63,9% το 2020 και από 78,0% το 2019. Επίσης, η μέση καθυστέρηση για όλες τις αφίξεις πλοίων σημείωσε μεγάλη αύξηση το 2021 και ξεπέρασε το όριο των 4 ημερών για πρώτη φορά. Σύμφωνα με τους αναλυτές της Sea-Intelligence, η αναταραχή της εφοδιαστικής αλυσίδας που προκλήθηκε από την πανδημία COVID-19, καθώς και άλλα γεγονότα, όπως το προσωρινό κλείσιμο της Διώρυγας του Σουέζ τον περασμένο Μάρτιο, οδήγησαν την αξιοπιστία της μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Καμία από τις κορυφαίες 14 μεγαλύτερες εταιρείες εμπορευματοκιβωτίων-liners δεν κατέγραψε αξιοπιστία χρονοδιαγράμματος άνω του 50% το 2021.

Εμπορικοί όμιλοι αγοράζουν πλοία

Για να ξεπεράσουν αυτά τα προβλήματα μεγάλοι εισαγωγείς και εμπορικοί όμιλοι προχώρησαν είτε στην ίδρυση ναυτιλιακής εταιρείας είτε αγόρασαν πλοία ή και ναύλωσαν. Το πιο εμφατικό παράδειγμα, ο γερμανικός κολοσσός λιανικού εμπορίου Lidl, που ίδρυσε τη δική του ναυτιλιακή εταιρεία που ονομάζεται Tailwind Shipping Lines. Επίσης, μια κινεζική εταιρεία κατασκευών επίπλων, η Loctek, παρήγγειλε για δική της χρήση ένα πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων 1.800 teu έναντι 32,6 εκατ. δολαρίων από την Huanghai Shipbuilding.

Τα μεγαλύτερα προβλήματα οι εμπορικές και καταναλωτικές εταιρείες τα αντιμετώπισαν παραμονές των Χριστουγέννων του 2021. Τότε, προκειμένου να αποφύγουν φαινόμενα με άδεια ράφια, μεγάλες αλυσίδες του λιανεμπορίου, όπως η WallMart, η Target, η Home Depot, η Dollar Tree κ.ά. αρχίζουν και ναυλώνουν πλοία για την εξυπηρέτηση των αναγκών τους. Μπήκαν μάλιστα στη διαδικασία να ναυλώσουν ακόμη και πλοία που δεν είναι μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων (containerships) αλλά πλοία που μεταφέρουν χύδην ξηρό φορτίο, γενικό φορτίο ή πολλαπλών χρήσεων.

Πλοία δηλαδή που μεταφέρουν σιδηρομετάλλευμα, κάρβουνο, σιτηρά ή άλλα φορτία, όπως ξυλεία, σωλήνες κ.λπ. και μπορούν να «πιάσουν» και σε άλλα λιμάνια που δεν αντιμετωπίσουν τόσο σοβαρό πρόβλημα συμφόρησης.

Η τάση αυτή ξεκίνησε από τις αρχές του Αυγούστου του 2021 και όσο οι δυσλειτουργίες στις γραμμές των containerships συνεχίζονταν τόσο περισσότερες επιχειρήσεις στρέφονταν στα bulkers προκειμένου να εξυπηρετήσουν τα φορτία τους.

Τα πλοία μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου αποδεικνύουν τον ζωτικό ρόλο που διαδραματίζουν στην καρδιά του παγκόσμιου εμπορίου, δήλωσε από την πλευρά της η Ενωση Ανεξάρτητων Πλοιοκτητών Πλοίων Μεταφοράς Χύδην Ξηρού Φορτίου (Intercargo). Ενα κορυφαίο παράδειγμα ήταν η Amazon, η οποία σύμφωνα με την Alphaliner φόρτωσε μια σειρά από εμπορευματοκιβώτια 53 ποδιών σε ένα πλοίο μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου το οποίο μετέφερε το φορτίο από το Shenzhen της Κίνας στο Χιούστον των ΗΠΑ. Επίσης η Walmart χρησιμοποίησε πρόσφατα τρία bulk carrier τύπου ανοικτής καταπακτής (open hatch) που μεταφέρουν φορτία όπως δασικά προϊόντα και χαλύβδινους σωλήνες.

Νωρίτερα στις αρχές Οκτωβρίου ήταν η Coca-Cola που αποκάλυψε ότι είχε φορτώσει 60.000 τόνους υλικού σε τρία πλοία μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου προκειμένου να συνεχισθεί η παραγωγή. Μάλιστα τα δύο από τα τρία πλοία ήταν ελληνικών συμφερόντων.

Ναυλώσεις-ρεκόρ και αλλαγές στην κορυφή

Η συμφόρηση στα λιμάνια και η τάση για ναυλώσεις μεγαλύτερης διάρκειας έχουν περιορίσει τη διαθεσιμότητα πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, με αποτέλεσμα την εκτίναξη των ναύλων των πλοίων σε επίπεδα-ρεκόρ. Ο ημερήσιος ναύλος για ναύλωση πλοίου μέχρι τρεις μήνες ξεπέρασε σε ορισμένες περιπτώσεις τα 200.000 δολ. την ημέρα. Οι ναύλοι φαίνεται να παραμένουν σε πολύ ικανοποιητικά επίπεδα και το 2022. Οι αγορές ναύλωσης πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων από τις ναυτιλιακές εταιρείες τακτικών γραμμών σταθεροποιούνται σε υψηλά επίπεδα, με τους liners να σπεύδουν να κλειδώνουν μακροχρόνια συμβόλαια ναύλωσης.

Το τέλος του 2021 σηματοδότησε και μια ιστορική αλλαγή στη σειρά κατάταξης των μεγαλύτερων ναυτιλιακών εταιρειών τακτικών γραμμών (liners). Η ιταλοελβετική MSC πέρασε μπροστά υπερκεράζοντας τη δανέζικη Maersk για λίγες χιλιάδες… κουτιά. Σήμερα σύμφωνα με την Alphaliner ελέγχει έναν στόλο από 661 πλοία μεταφορικής ικανότητας 4.334.906 teu και η Maersk ακολουθεί με έναν στόλο από 739 πλοία, μεταφορικής ικανότητας όμως 4.284.712 teu.

Η MSC βρέθηκε στην πρώτη θέση, αγοράζοντας τη Log-In – Logistica Intermodal Sa, μια βραζιλιάνικη εταιρεία που δραστηριοποιείται στη μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων σε περιφερειακή βάση.