Πολιτική κρίση στη Βουλγαρία – «Μακεδονικό», πόλεμος, φτώχεια και διαφθορά

Εδώ και μερικές ημέρες, η Βουλγαρία έχει εισέλθει πάλι στον αστερισμό της κυβερνητικής και, ενδεχομένως, πολιτικής κρίσης. Το σενάριο μιας ακόμη προσφυγής στις κάλπες είναι ορατό, χωρείς μάλιστα να είναι βέβαιο πως αυτές θα δώσουν λύση στο πρόβλημα. Άλλωστε, στη Βουλγαρία διεξήχθησαν τρεις φορές βουλευτικές εκλογές το 2021 – τον Απρίλιο, τον Ιούλιο και τον Νοέμβριο – γεγονός που αποδεικνύει πόσο ρευστό είναι το σκηνικό.

Αιτία – ή μήπως αφορμή; – για τις εξελίξεις αυτής της εβδομάδας είναι η απόφαση του λαϊκιστή Σλάβι Τριφόνοφ να άρει την εμπιστοσύνη του προς την κυβέρνηση του Κιρίλ Πετκόφ. Πλέον, μετά την απώλεια των 25 εκπροσώπων του ITΡ, αυτή μένει με 109 βουλευτές σε σύνολο 240, έχοντας μπροστά της σημαντικές δοκιμασίες, όπως την αναθεώρηση του προϋπολογισμού.

«Πουλάτε» το έθνος

Αυτή η αναθεώρηση, άλλωστε, αποτέλεσε και ένα από τα βασικά επιχειρήματα του Τριφόνοφ για να αποχωρήσει από τον κυβερνητικό συνασπισμό, καθώς κατηγόρησε τον Πετκόφ ότι οδηγεί τη χώρα σε χρεοκοπία. Εξαιρετικό ενδιαφέρον, ωστόσο, παρουσιάζει και ένα ακόμη επιχείρημά του, που παραπέμπει στο άλυτο κουβάρι των εθνικών αντιθέσεων στα Βαλκάνια.

Πρόκειται, άλλωστε, για αντιθέσεις οι οποίες δεν μπόρεσαν να κρυφτούν ούτε στη διάρκεια της πρόσφατης συνόδου της ομάδας «Open Balkans», την οποία επισήμως απαρτίζουν Σερβία, Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία. Πολύ περισσότερο καθώς στις υπάρχουσες έχει έρθει να προστεθεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, η διαφορετική στάση των κυβερνήσεων απέναντί του και η αναζωπύρωση του ανταγωνισμού ανάμεσα σε Ρωσία και Δύση στα Βαλκάνια.

Ο Τριφόνοφ κατηγόρησε, συγκεκριμένα, τον πρωθυπουργό ότι ετοιμάζεται να «πουλήσει» την υπόθεση με τη Βόρεια Μακεδονία, αίροντας το βέτο που εμποδίζει την ένταξη της τελευταίας (όπως και της Αλβανίας) στην ΕΕ. Όπως είναι γνωστό, η Σόφια έχει μπλοκάρει εδώ και δύο χρόνια τη σχετική διαδικασία, προβάλλοντας απαιτήσεις τις οποίες τα Σκόπια είναι πολύ δύσκολο να κάνουν δεκτές.

Πρακτικά, αυτές είναι δύο: Αφενός, να δεχθεί η Βόρεια Μακεδονία ότι η σλαβική πλειοψηφία του πληθυσμού της έχει βουλγαρικές ρίζες – απορρίπτοντας τη θεωρία της «κοινής ιστορικής πορείας» των δύο λαών. Και, αφετέρου, να γίνουν σεβαστά τα δικαιώματα των Βουλγάρων που, όπως ισχυρίζεται η Σόφια, κατοικούν στη γειτονική χώρα.

Δυσφορία και πιέσεις από τις Βρυξέλλες

Η αλήθεια είναι ότι ο Πετκόφ υποσχέθηκε, από την πρώτη στιγμή, να είναι πιο διαλλακτικός και να επιχειρήσει να βρεθεί μια κοινά αποδεκτή λύση στο πρόβλημα. Το έκανε δε στο φόντο και της έντονης δυσφορίας από την πλευρά των Βρυξελλών και αρκετών εταίρων της Βουλγαρίας στην ΕΕ για το βέτο.

«Η οργή της Βουλγαρίας μοιάζει σήμερα αβάσιμη και παράλογη. Δημιουργεί δε ένα επικίνδυνο προηγούμενο το οποίο θα μπορούσε εύκολα να αξιοποιηθεί προκειμένου να πυροδοτήσει εντάσεις ανάμεσα σε Σέρβους και Κοσοβάρους, Πολωνούς και Ουκρανούς, καθώς και άλλες χώρες που έχουν διαφορετικές απόψεις για την κοινή τους ιστορία», σημείωνε χαρακτηριστικά ανάλυση που δημοσιεύτηκε στην Deutsche Welle στις 10 Ιανουαρίου.

Η ίδια ανάλυση, μάλιστα, έκανε σύγκριση και με την άρνηση της Ελλάδας να δεχθεί την αρχική ονομασία της χώρας. Παρ’ όλο που παραδέχεται πως η έκβαση εκείνης της αντιπαράθεσης «είναι πιθανό να τροφοδότησε το εθνικό Εγώ των Βουλγάρων», τονίζει ότι σε αντίθεση με την τακτική της Σόφιας, «η Αθήνα έθεσε στα Σκόπια σαφείς και ξεκάθαρους όρους».

Οι όροι της Σόφιας

Σε κάθε περίπτωση, οι επίθεση του Τριφόνοφ ανάγκασε τον Πετκόφ να αναδιπλωθεί και να δηλώσει δημοσίως ότι δεν προτίθεται να άρει το βέτο εάν δεν εκπληρωθούν οι όροι που έχει θέσει η χώρα του. Αυτό, όμως, προκάλεσε την αντίδραση του Ευρωπαίου Επιτρόπου για θέματα διεύρυνσης, Ολιβιέρ Βάρχελι, στη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου των δύο.

«Εξακολουθεί να μην υπάρχει λύση και αυτό μας ενοχλεί πολύ. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε την ενταξιακή διαδικασία για τη Βόρεια Μακεδονία εάν δεν την εγκρίνουν όλα τα κράτη-μέλη. Περιμένουμε ακόμη τη στήριξη μίας χώρας, της Βουλγαρίας και εργαζόμαστε γι’ αυτήν», είπε ο Βάρχελι.

Υπό μία έννοια, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι οι τελευταίες πολιτικές εξελίξεις στη Βουλγαρία αποτελούν την… εκδίκηση των γειτόνων τους. Είναι γνωστό, εξάλλου, ότι η μη ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ είναι αυτό που ουσιαστικά οδήγησε στην «έξοδο» τον τέως πρωθυπουργό της, Ζόραν Ζάεφ, καθώς φάνηκε να μην είναι σε θέση να εκπληρώσει μία από τις βασικές δεσμεύσεις που ανέλαβε υπογράφοντας τη Συμφωνία των Πρεσπών.

Το «εθνικό» και το «κοινωνικό»

Τώρα, λοιπόν, είναι η σειρά της Βουλγαρίας να πληρώσει το τίμημα για τη στάση της, καθώς οι πιέσεις της ΕΕ στρέφονται πλέον κυρίως προς το δικό της πολιτικό προσωπικό. Αν και, όπως εύκολα μπορεί κανείς να καταλάβει, το «εθνικό ζήτημα» δεν οξύνεται τυχαία αυτή την περίοδο στη χώρα.

Κι αυτό διότι «ακουμπάει» πάνω στο κοινωνικό ζήτημα και τον αναβρασμό που υπάρχει στην φτωχότερη χώρα της ΕΕ, η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα πόλεμο στη γειτονιά της (η Βουλγαρία «βρέχεται» από τη Μαύρη Θάλασσα), με το προσφυγικό κύμα που αυτός προκαλεί, με την ακρίβεια και τον πληθωρισμό που κάνουν ακόμη πιο δύσκολη την επιβίωση για μεγάλο τμήμα των πολιτών της, καθώς και με το πάγιο και δομικό πρόβλημα της διαφθοράς.

Κάπως πρέπει όλα αυτά να (συγ)καλυφθούν, έτσι δεν είναι;