Πορτογαλία: Αξιοποιώντας την ανάγκη για φυσικό αέριο

Το Σίνες, στην ακτή Αλεντέζου της Πορτογαλίας είναι μία μικρή πόλη, που δεν έχει προς το παρόν τουλάχιστον να προσφέρει ιδιαίτερες συγκινήσεις: Περίπου 14.000 κάτοικοι, ένα βαθύ λιμάνι, ωραίες αμμώδεις παραλίες. Και είναι η πατρίδα του Βάσκο ντα Γκάμα, του ανθρώπου που ανακάλυψε τον θαλάσσιο δρόμο προς την Ινδία.

Ωστόσο επειδή το λιμάνι διαθέτει ήδη έναν τερματικό σταθμό υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), η πορτογαλική κυβέρνηση έχει τώρα μεγάλα σχέδια για τη μικρή πόλη, η οποία προορίζεται να γίνει ένας ευρωπαϊκός “κόμβος”, ένας κόμβος για σχεδόν τα πάντα: φυσικό αέριο, τεχνολογία, ακόμη και πράσινο υδρογόνο. Σε σύγκριση με όλα αυτά, το ταξίδι του Βάσκο ντα Γκάμα στην Ινδία φαντάζει σήμερα περισσότερο… εκδρομή.

Ωστόσο, ο τεχνολογικός κόμβος εξακολουθεί να είναι το ευκολότερο σχέδιο από τα παραπάνω. Η μικρή πορτογαλική πόλη βρίσκεται ακριβώς επάνω στη διασταύρωση πολλών υπερπόντιων καλωδίων οπτικών ινών, οπότε είναι λογικό να δημιουργηθούν εκεί κέντρα διακομιστών για διεθνείς εταιρείες. Η απαραίτητη ηλεκτρική ενέργεια θα παράγεται σε τεράστιες φωτοβολταϊκές και αιολικές μονάδες που πρόκειται να τοποθετηθούν εκεί, και ορισμένες εκ των οποίων βρίσκονται ήδη υπό κατασκευή. Από την άλλη πλευρά, το φυσικό αέριο – σύμφωνα με πολλούς ειδικούς – είναι πιο δύσκολο πρότζεκτ.

Η κυβέρνηση σε ευφορία – οι εμπειρογνώμονες επιφυλακτικοί

Αρχικά, το όραμα της πορτογαλικής κυβέρνησης: Πρώτον, το υγροποιημένο αέριο θα μπορούσε να μεταφορτώνεται στο Σίνες από μεγάλα δεξαμενόπλοια σε μικρότερα πλοία και στη συνέχεια να μεταφέρεται στη Γερμανία ή στην Πολωνία. Οι διαπραγματεύσεις, τουλάχιστον με την πολωνική κυβέρνηση, έχουν ήδη ξεκινήσει. Δεύτερον, ένας ακόμη τερματικός σταθμός υγροποιημένου αερίου θα μπορούσε να κατασκευαστεί στο Σίνες και το αέριο θα μπορούσε στη συνέχεια να διοχετεύεται στην Κεντρική Ευρώπη. Και τρίτον – αφού το υγροποιημένο αέριο είναι μόνο μια προσωρινή λύση – το πράσινο υδρογόνο θα μπορούσε αργότερα να παράγεται στην Πορτογαλία και να διοχετεύεται μέσω του αγωγού. «Η Πορτογαλία», δήλωσε ενθουσιασμένος ο επικεφαλής της κυβέρνησης, Αντόνιο Κόστα, «διαθέτει μοναδικές προϋποθέσεις για να μετατραπεί σε μία πλατφόρμα ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης».

Ωστόσο τα παραπάνω δεν είναι τόσο εύκολα στην πράξη, επισημαίνει ο ειδικός σε ενεργειακά ζητήμα, Χόρχε Βασκοντσέλος. Σε συμπόσιο για το μέλλον του Σίνες την περασμένη εβδομάδα ζήτησε να μελετηθούν προσεκτικά όλες οι παραπάνω επιλογές, ώστε να αποφευχθούν πολυέξοδες και, κυρίως, λανθασμένες επενδύσεις. Για παράδειγμα, το κόστος μόνο για την επέκταση του τερματικού σταθμού φυσικού αερίου υπολογίζεται σε περίπου 30 εκατομμύρια ευρώ, ενώ τα έργα για την υλοποίησή του θα διαρκέσουν τουλάχιστον δύο χρόνια.

Μια χρονική περίοδος κατά την οποία η Γερμανία, για παράδειγμα, θέλει ήδη να έχει τους δικούς της τερματικούς σταθμούς φυσικού αερίου, σημειώνει ο Φραντσίσκο Φερέιρα της οργάνωσης προστασίας του περιβάλλοντος Zero. Αμφιβάλλει κατά πόσον ο ανεφοδιασμός με φυσικό αέριο μέσω μικρότερων πλοίων θα εξακολουθούσε να έχει νόημα και να είναι οικονομικός. «Γιατί να επενδύσουμε τόσα πολλά χρήματα, αν θέλουμε ούτως ή άλλως να ξεφύγουμε από το φυσικό αέριο;» αναρωτιέται ο περιβαλλοντολόγος.

Καμία σύνδεση με την Κεντρική Ευρώπη

Ακόμη και αν διπλασιαστεί η χωρητικότητα του τερματικού σταθμού φυσικού αερίου στο Σίνες, ο Φραντσίσκο Φερέιρα βλέπει και ένα ακόμη ερώτημα που παραμένει ανοιχτό: Πώς θα φτάσει το φυσικό αέριο στην Κεντρική Ευρώπη; Ένας αγωγός μέσω των Πυρηναίων θα ήταν εξαιρετικά δαπανηρός και θα χρειαζόταν χρόνια για να κατασκευαστεί. Επιπλέον, η Γαλλία αρνείται μέχρι στιγμής πεισματικά να υλοποιήσει κάτι τέτοιο. «Δεν αξίζει τον κόπο να φέρουμε πολύ φυσικό αέριο στην Πορτογαλία, αν δεν υπάρχει αγωγός για να το μεταφέρουμε στη συνέχεια», τονίζει και ο Χόρχε Βασκοντσέλος.

Ο αγωγός όμως, τον οποίο κανείς δεν θέλει να χρηματοδοτήσει και να κατασκευάσει, θα μπορούσε αργότερα να μεταφέρει πράσινο υδρογόνο, επιμένει ο Κόστα. Οι κλιματικές συνθήκες για την παραγωγή του στην Ιβηρική Χερσόνησο είναι ιδανικές και η υψηλή ζήτηση ενέργειας θα μπορούσε να καλυφθεί με φιλική προς το περιβάλλον ηλιακή ενέργεια.

Ο περιβαλλοντολόγος Φραντσίσκο Φερέιρα παραμένει ωστόσο και σε αυτό επιφυλακτικός: «Δεν θέλουμε ολόκληρη η περιοχή Αλεντέζου και τα εύφορα εδάφη της να χτιστούν με τεράστιες ηλιακές εγκαταστάσεις. Πρόκειται για μία ανοησία – άλλωστε με τον πόλεμο στην Ουκρανία έχει προκύψει και ένα επισιτιστικό πρόβλημα στην Ευρώπη, το οποίο πρέπει επίσης να λύσουμε».

Γιόχεν Φάγκετ

Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου

Πηγή: DW