Χρειαζόμαστε ένα Bretton Woods για την ψηφιακή εποχή

Το 1944 τα συμμαχικά έθνη συγκεντρώθηκαν στο Bretton Woods και θέσπισαν οικονομικούς κανόνες για τη μεταπολεμική εποχή. Αυτοί οι κανόνες θα παρείχαν την πολύ αναγκαία σταθερότητα και δομή. Αλλά καθώς οι οικονομίες μεγάλωναν και η χρηματοοικονομική διασύνδεση αυξανόταν, οι κυβερνήσεις χρειάστηκαν τελικά μεγαλύτερη ελευθερία δράσης. Η απόφαση που έλαβε η κυβέρνηση Νίξον το 1971 να αφαιρέσει το δολάριο από τον κανόνα του χρυσού ήταν βασικός μοχλός για την κατάρρευση του λεγόμενου συστήματος του Bretton Woods.

Σήμερα βρισκόμαστε στη μέση μιας παγκόσμιας ιδεολογικής σύγκρουσης μεταξύ της φιλελεύθερης δημοκρατίας και του αυταρχισμού. Οι φιλικές δημοκρατίες πρέπει, για άλλη μια φορά, να ενωθούν για να συνάψουν μια νέα οικονομική συμφωνία — μια συμφωνία που θα βασίζεται στις φιλελεύθερες αξίες του εμπορίου, του ανταγωνισμού και της ελευθερίας. Σκεφτείτε το ως ένα ψηφιακό Bretton Woods για να εξασφαλιστεί συνεχής ανάπτυξη και πρόοδος. Η αποτυχία επίτευξης μιας τέτοιας συμφωνίας κινδυνεύει να εκχωρήσει το μέλλον της παγκόσμιας οικονομικής διακυβέρνησης στην Κίνα και το μοντέλο αυταρχικού καπιταλισμού της.

Η επιδίωξη της Κίνας για ένα ψηφιακό νόμισμα – ένα ψηφιακό renminbi ή e-CNY – είναι μόνο ένα παράδειγμα των στόχων του Πεκίνου. Η ανάπτυξη του e-CNY παρουσιάζεται με τη γλώσσα της καινοτομίας, αλλά κρύβει δυνητικά ανεπιθύμητα αποτελέσματα. Στο εσωτερικό, θα επιτρέψει στο Πεκίνο απαράμιλλη εποπτεία και έλεγχο των χρηματοοικονομικών συναλλαγών. Οι δυτικές εταιρείες στην Κίνα αναμφίβολα θα υπόκεινται σε παρεμβατική εποπτεία και θα κινδυνεύουν με πιθανά προβλήματα εάν το Πεκίνο θεωρήσει τη συμπεριφορά τους (ή αυτή της χώρας τους) ως μη αποδεκτή.

Σε διεθνές επίπεδο, το e-CNY θα υπονομεύσει τον ρόλο του δολαρίου ως αποθεματικό νόμισμα. Αυτός είναι ο στόχος του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Όπως είπε πέρυσι στους Financial Times διευθυντής κρατικής τράπεζας της χώρας: «Ένας μεγαλύτερος στόχος μας είναι να αμφισβητήσουμε την κυριαρχία του δολαρίου ΗΠΑ στη διευθέτηση του διεθνούς εμπορίου».

Υπάρχουν πολλοί σε όλο τον κόσμο που θα έλεγαν ότι αυτή είναι μια ελκυστική εξέλιξη – η υπονόμευση της εξάρτησης από το δολάριο θα μείωνε την παγκόσμια επιρροή της Αμερικής και την ικανότητά της να επιβάλλει κυρώσεις. Ωστόσο, κάτι τέτοιο θα εισήγαγε αστάθεια στην παγκόσμια οικονομία σε μια εποχή που η εμπιστοσύνη χρειάζεται περισσότερο από ποτέ.

Ενώ η Κίνα προσπάθησε να κρύψει τις δυνατότητές της, τώρα ξεκινά μια προσπάθεια να αναδιαμορφώσει τους παγκόσμιους θεσμούς με τρόπο που ευνοεί τις αξίες και την προσέγγισή της. Το e-CNY είναι αντιπροσωπευτικό της συνολικής ώθησης του Πεκίνου να επαναπροσδιορίσει την παγκόσμια οικονομία και τους χρηματοοικονομικούς κανόνες της.

Οι προσπάθειες της Κίνας σε σειρά διεθνών φόρουμ ακολουθούν ένα μοτίβο στο οποίο το Πεκίνο συμμετέχει στη διαδικασία, προωθώντας πολιτικές που είναι προς το δικό του μακροπρόθεσμο συμφέρον και όχι απαραίτητα προς το συμφέρον της παγκόσμιας οικονομίας. Ενώ εμπλέκεται τόσο με τη διαδικασία όσο και με τους θεσμούς, η Κίνα υπονομεύει τους διεθνείς κανόνες προκαλώντας εμπορικές διαμάχες διπλωματικά εμπνευσμένες, όπως η αντιπαράθεση με την Αυστραλία για τους δασμούς στις εισαγωγές κριθαριού και το ντάμπινγκ αγαθών στην αγορά. Όταν το ΔΝΤ επέτρεψε στο ρενμίνμπι να γίνει αποθεματικό νόμισμα το 2016, η προσπάθεια για την κατάργηση του δολαρίου ξεκίνησε στα σοβαρά.

Η υποτίμηση του ρενμίνμπι από το Πεκίνο το προηγούμενο έτος έδωσε στις κινεζικές εταιρείες αθέμιτο πλεονέκτημα στην αγορά, μειώνοντας το κόστος των εξαγωγών τους στην Αμερική και επιταχύνοντας τα υπάρχοντα εμπορικά ελλείμματα με τις ΗΠΑ και την ΕΕ.

Ωστόσο, η ανάγκη για ένα νέο Bretton Woods με επικεφαλής τις φιλελεύθερες δημοκρατίες του κόσμου δεν αφορά αποκλειστικά την Κίνα. Η εμφάνιση του fintech, των κρυπτονομισμάτων και άλλων καινοτόμων χρηματοπιστωτικών μέσων προσθέτει νέα πολυπλοκότητα σε μια ήδη εξαιρετικά ρευστή παγκόσμια οικονομία — πολυπλοκότητα για την οποία δεν είχαν σχεδιαστεί οι υπάρχουσες δομές πολιτικής.

Η ταχύτητα με την οποία αναδύονται νέα χρηματοπιστωτικά μέσα θα συνεχίσει να ξεπερνά την ικανότητά μας να τα ρυθμίζουμε σε πραγματικό χρόνο. Αυτό απαιτεί ένα νέο σύνολο κανόνων που θα καθοδηγούν τη διεθνή συνεργασία και θα βοηθήσουν τον ανταγωνισμό σε αυτούς τους νέους οικονομικούς χώρους.

Ο στόχος ενός ψηφιακού Bretton Woods δεν θα ήταν ο περιορισμός της χρηματοοικονομικής καινοτομίας ή ο περιορισμός της ικανότητας δράσης των μεμονωμένων κυβερνήσεων. Τα εθνικά κράτη πρέπει να διατηρήσουν την ικανότητα να διαχειρίζονται τη δική τους οικονομική και δημοσιονομική πολιτική. Θα πρόκειται για τη δημιουργία ενός συνόλου κανόνων που θα βασίζονται και θα βασίζονται σε φιλελεύθερες δημοκρατικές αξίες που θα διευκολύνουν την επόμενη εξέλιξη της παγκόσμιας οικονομίας, ενώ ταυτόχρονα θα προστατεύουν τις αρχές που γέννησαν τον σύγχρονο κόσμο.

Μια μελλοντική παγκόσμια οικονομική τάξη, και οι κανόνες που τη διέπουν, πρέπει να βασίζονται σε φιλελεύθερες δημοκρατικές αξίες όπως η ιδιωτική ζωή και ο ανταγωνισμός, όχι σε αυτές ενός αυταρχικού καθεστώτος με ηγεμονικές φιλοδοξίες. Δεν πρέπει να χρειαστεί μια παγκόσμια σύγκρουση για να καταλάβουμε τι διακυβεύεται.

* Ο αρθρογράφος Mike Rogers είναι πρώην μέλος του Κογκρέσου των ΗΠΑ διετέλεσε πρόεδρος της μόνιμης επίλεκτης επιτροπής της Βουλής για θέματα πληροφοριών την περίοδο 2011-2015