Ρήτρα αναπροσαρμογης: Στη Βουλή η διάταξη για το πλαφόν στο ρεύμα – Έκτακτα μέτρα ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού

Μία ώρα πριν τα μεσάνυχτα της Παρασκευής και χωρίς καμία εκ των προτέρων ενημέρωση Τύπου αλλά και χωρίς καμία παροχή διευκρινίσεων, η κυβέρνηση κατέθεσε στη Βουλή πολυνομοσχέδιο με το οποίο προβλέπονται έκτακτα μέτρα για τις τιμές του ρεύματος αλλά και για την ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας με φυσικό αέριο.

Η κυβέρνηση άρον άρον συμπεριέλαβε σε νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την απλούστευση των διαδικασιών αδειοδότησης έργων ΑΠΕ διατάξεις προκειμένου να προλάβει απρόοπτα γεγονότα σαν αυτά που ζουν ευρωπαϊκές χώρες με τη μείωση της παροχής του ρωσικού φυσικού αερίου αλλά και το περιβόητο «πλαφόν» στα έσοδα των ηλεκτροπαραγωγών, με σκοπό τη μείωση των τιμών της κιλοβατώρας στους λογαριασμούς ρεύματος νοικοκυριών και επιχειρήσεων.

Ο μηχανισμός παρέμβασης τιμών

Ειδικότερα και με βάση το άρθρο 122 του πολυνομοσχεδίου «θεσπίζεται Προσωρινός Μηχανισμός Επιστροφής Μέρους Εσόδων Αγοράς Επόμενης Ημέρας, o οποίος εφαρμόζεται από την 1η Ιουλίου 2022 έως την 1η Ιουνίου 2023. Η περίοδος ισχύος του Προσωρινού Μηχανισμού δύναται να λήξει πριν την 1η Ιουνίου 2023, με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Στο πεδίο εφαρμογής του Προσωρινού Μηχανισμού δεν εμπίπτουν οι θερμικές μονάδες που είναι εγκατεστημένες στο Μικρό Συνδεδεμένο Σύστημα (Μ.Σ.Σ.) της Κρήτης».

Σύμφωνα με το ίδιο άρθρο: «Κατ’ εφαρμογή του Προσωρινού Μηχανισμού παρακρατείται, από τον Φορέα Εκκαθάρισης της Αγοράς Επόμενης Ημέρας, μέρος των εσόδων που δικαιούνται οι Συμμετέχοντες στην Αγορά Επόμενης Ημέρας από τη συμμετοχή τους σε αυτή. Το παρακρατούμενο ποσό προκύπτει σύμφωνα με τη διαδικασία της παρ. 3 και αποτελεί το Επιστρεπτέο Έσοδο Αγοράς Επομένης Ημέρας (Ε.Ε.Α.Ε.Η.). Το ποσό που 168 απομένει μετά την παρακράτηση του Ε.Ε.Α.Ε.Η. αποτελεί το Έσοδο Παραγωγού Αγοράς Επόμενης Ημέρας (Ε.Π.Α.Ε.Η.)».

Πλαφόν ανά τεχνολογία ηλεκτροπαραγωγής

Όπως προκύπτει από το ίδιο το άρθρο, το πλαφόν στα έσοδα των ηλεκτροπαραγωγών μπαίνει ανά τεχνολογία κάθε μονάδας:

«Κατά τις διαδικασίες εκκαθάρισης της Αγοράς Επόμενης Ημέρας, σύμφωνα με όσα ορίζονται στον Κανονισμό της παρ. 2 του άρθρου 13, ο Φορέας Εκκαθάρισης της Αγοράς Επόμενης Ημέρας υπολογίζει για εκάστη συναλλαγή πώλησης, σύμφωνα με την απόφαση της παρ. 6, για την κάθε μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ή χαρτοφυλάκιο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε.) και για κάθε ώρα, το Ε.Π.Α.Ε.Η. και το Ε.Ε.Α.Ε.Η. ως εξής:

α. Αν η τιμή εκκαθάρισης της αγοράς, ανά Αγοραία Χρονική Μονάδα της Αγοράς Επόμενης Ημέρας, είναι μικρότερη ή ίση από τη διοικητικά καθοριζόμενη μοναδιαία τιμή της παρ. 6, το Ε.Π.Α.Ε.Η. υπολογίζεται ως το γινόμενο της ποσότητας ενέργειας της συναλλαγής της μονάδας παραγωγής και της τιμής εκκαθάρισης αγοράς, ενώ το Ε.Ε.Α.Ε.Η. λογίζεται ως μηδενικό.

β. Αν η τιμή εκκαθάρισης της αγοράς, ανά Αγοραία Χρονική Μονάδα της Αγοράς Επόμενης Ημέρας, είναι μεγαλύτερη από τη διοικητικά καθοριζόμενη μοναδιαία τιμή της παρ. 6: βα) το Ε.Π.Α.Ε.Η. για κάθε συναλλαγή υπολογίζεται ως το γινόμενο της ποσότητας ενέργειας της συναλλαγής και της διοικητικά καθορισμένης μοναδιαίας τιμής της παρ. 6. και ββ) το Ε.Ε.Α.Ε.Η. για κάθε συναλλαγή υπολογίζεται ως το γινόμενο της ποσότητας ενέργειας της συναλλαγής επί της διαφοράς της τιμής εκκαθάρισης και της διοικητικά καθορισμένης μοναδιαίας τιμής της παρ. 6. 4. Ο Φορέας Εκκαθάρισης της Αγοράς Επόμενης Ημέρας, κατά την εκτέλεση των διαδικασιών εκκαθάρισης: α) υπολογίζει ως συνολικό Ε.Ε.Α.Ε.Η. το άθροισμα των ποσών που προκύπτουν για όλες τις ώρες κάθε ημέρας φυσικής παράδοσης, για όλες τις συναλλαγές και για κάθε μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ή χαρτοφυλάκιο Α.Π.Ε. σύμφωνα με την υποπερ. ββ’ της περ. β’ της παρ. 3 και τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) που αναλογεί στο ποσό αυτό, και β) καταβάλλει το συνολικό Ε.Ε.Α.Ε.Η., πλέον Φ.Π.Α. στον Ειδικό Λογαριασμό «Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης» του άρθρου εξηκοστού πρώτου του ν. 4839/2021 (Α’ 181). 5. Ο Φορέας Εκκαθάρισης της Αγοράς Επόμενης Ημέρας γνωστοποιεί, κάθε εργάσιμη ημέρα στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (Ρ.Α.Ε.) και τον Διαχειριστή Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Εγγυήσεων Προέλευσης (Δ.Α.Π.Ε.Ε.Π. Α.Ε.) τα ποσά που παρακρατούνται και πιστώνονται σύμφωνα με το παρόν, ανά μονάδα παραγωγής ή χαρτοφυλάκιο Α.Π.Ε. και ανά Συμμετέχοντα, καθώς και κάθε άλλο αναγκαίο στοιχείο.

Η Ρ.Α.Ε. δημοσιεύει στην ιστοσελίδα της τα δεδομένα της εφαρμογής του Προσωρινού Μηχανισμού Επιστροφής Μέρους Εσόδων Αγοράς Επόμενης Ημέρας.

Με υπουργική απόφαση οι ανώτατες τιμές.

Οι ανώτατες τιμές αποζημίωσης των ηλεκτροπαραγωγών ορίζονται με υπουργική απόφαση:

«Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η οποία εκδίδεται πριν την έναρξη εφαρμογής του Προσωρινού Μηχανισμού, καθορίζονται η μεθοδολογία και ο μαθηματικός τύπος, ο οποίος εφαρμόζεται για τον υπολογισμό της διοικητικά καθοριζόμενης μοναδιαίας τιμής για κάθε κατηγορία μονάδων παραγωγής και για τα χαρτοφυλάκια Α.Π.Ε. και ρυθμίζεται κάθε άλλο συναφές θέμα σχετικά με την εφαρμογή του παρόντος. Ο Φορέας Εκκαθάρισης της Αγοράς Επόμενης Ημέρας υπολογίζει, σύμφωνα με την απόφαση της παρούσας, τη μοναδιαία τιμή για κάθε κατηγορία μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και για τα χαρτοφυλάκια Α.Π.Ε..

Κατόπιν υποβολής σχετικών εισηγήσεων του Φορέα Εκκαθάρισης και της Δ.Α.Π.Ε.Ε.Π. Α.Ε., με κοινη απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Οικονομικών εγκρίνεται η κάλυψη, από πόρους του Ειδικού Λογαριασμού «Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης», των πρόσθετων διαχειριστικών εξόδων του Φορέα Εκκαθάρισης και της Δ.Α.Π.Ε.Ε.Π. Α.Ε., που προκύπτουν από την εφαρμογή του παρόντος.

Έκτακτα μέτρα με πλωτή δεξαμενή LNG

Με το άρθρο 116 του νομοσχεδίου η κυβέρνηση έρχεται να θεσπίσει έκτακτα μέτρα για την ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού της χώρας με φυσικό αέριο για την περίοδο Ιουλίου 2022 – Ιουνίου 2023.

Πιο συγκεκριμένα και αφού έχει διενεργήσει τον διαγωνισμό για την μίσθωση πλωτού δεξαμενόπλοιου υγροποιημένου φυσικού αερίου, προχωρά τώρα στη θέσπιση της σχετικής διαδικασίας: «Για την κάλυψη των εκτάκτου χαρακτήρα αναγκών ασφάλειας εφοδιασμού της Χώρας με φυσικό αέριο κατά την περίοδο Ιουλίου 2022–Ιουνίου 2023, ο Διαχειριστής του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (Δ.Ε.Σ.Φ.Α.) δύναται να προβεί σε μίσθωση πλοίου Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (Υ.Φ.Α.), κατ’ ανώτατο όριο, για διάστημα δώδεκα (12) διαδοχικών μηνών, αρχής γενομένης από τον μήνα Ιούλιο 2022. Το πλοίο Υ.Φ.Α. λειτουργεί ως πλωτή δεξαμενή της Εγκατάστασης Υ.Φ.Α. στη νήσο Ρεβυθούσα (Εγκατάσταση Υ.Φ.Α.), προκειμένου να ενισχυθεί η αποθηκευτική δυνατότητα της Εγκατάστασης αυτής».

Η παράταση

Πάντα με το ίδιο άρθρο δίνεται η δυνατότητα στη ΡΑΕ να παρατείνει τη μίσθωση του πλωτού δεξαμενόπλοιου:

«Με απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (Ρ.Α.Ε.), αξιολογείται η αναγκαιότητα της παράτασης της μίσθωσης της παρ. 1 για διάστημα έως έξι (6) διαδοχικών μηνών, και σε περίπτωση θετικής αξιολόγησης, η μίσθωση παρατείνεται αναλόγως.

Μετά τη θέση του πλοίου Υ.Φ.Α. σε λειτουργία ως πλωτής δεξαμενής της Εγκατάστασης Υ.Φ.Α. και για το χρονικό διάστημα που η μίσθωση βρίσκεται σε ισχύ, το πλοίο Υ.Φ.Α. λογίζεται ως αναπόσπαστο τμήμα της Εγκατάστασης Υ.Φ.Α. στη νήσο Ρεβυθούσα και υπόκειται στους όρους και τις προϋποθέσεις του Κώδικα Διαχείρισης του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου του άρθρου 69 του ν. 4001/2011 (Α’ 179) και του Κανονισμού Τιμολόγησης Βασικών Δραστηριοτήτων του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου του άρθρου 88 του ν. 4001/2011.

Με απόφαση της Ρ.Α.Ε., κατόπιν τεκμηρίωσης από τον Δ.Ε.Σ.Φ.Α., ως προς τον εύλογο και ανταποδοτικό χαρακτήρα του κόστους μίσθωσης, το σχετικό κόστος μίσθωσης του πλοίου Υ.Φ.Α. εγκρίνεται και ανακτάται από τον Δ.Ε.Σ.Φ.Α. μέσω του Τέλους Ασφάλειας Εφοδιασμού της παρ. 6 του άρθρου73 του ν. 4001/2011.

Το κόστος της αντιστάθμισης φυσικών απωλειών και το κόστος ιδιοκατανάλωσης και καυσίμων του πλοίου Υ.Φ.Α., καθώς και της αγοράς δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα CO2, για όλο το χρονικό διάστημα της μίσθωσης, νοείται ως κόστος λειτουργίας της Εγκατάστασης Υ.Φ.Α., σύμφωνα με την περ. γα) της παρ. 2 του άρθρου 68 του ν. 4001/2011 και κατανέμεται στους Χρήστες Υ.Φ.Α. της Εγκατάστασης Υ.Φ.Α. εντός του έτους κατά το οποίο προκύπτει, σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στον Κώδικα Διαχείρισης του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου του άρθρου 69 του ν. 4001/2011 και στον Κανονισμό Τιμολόγησης Βασικών Δραστηριοτήτων του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου του άρθρου 88 του ν. 4001/2011. 164

Με απόφαση της Ρ.Α.Ε. καθορίζονται: α. Ο τρόπος ανάκτησης από τον Δ.Ε.Σ.Φ.Α. κάθε άλλου εύλογου και ανταποδοτικού κόστους, εντός του έτους κατά το οποίο αυτό δημιουργείται, αν δεν ανακτηθεί για οποιονδήποτε λόγο, κατά το παρόν. β. Κάθε άλλη ρύθμιση και διαδικασία σχετικά με την πρόσβαση, τον προγραμματισμό, τη φόρτωση και εκφόρτωση, τον αποθηκευτικό χώρο και την εν γένει λειτουργία του πλοίου Υ.Φ.Α., για το χρονικό διάστημα της μίσθωσης της παρ. 1, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια.

 Τα οριζόμενα στις παρ. 3 έως 6 εφαρμόζονται και σε περίπτωση παράτασης της μίσθωσης μετά από απόφαση της Ρ.Α.Ε., κατά την παρ. 2. 8. Αν ο Δ.Ε.Σ.Φ.Α. προβεί σε μίσθωση πλοίου Υ.Φ.Α., σύμφωνα με το παρόν, το πλοίο Υ.Φ.Α. θεωρείται, για τελωνειακούς σκοπούς, ως μέρος των αποθηκευτικών εγκαταστάσεων επί της νήσου Ρεβυθούσας. Οι διατάξεις της τελωνειακής νομοθεσίας, περί προσωρινής εναπόθεσης, που εφαρμόζονται στις ήδη υπάρχουσες αποθηκευτικές εγκαταστάσεις επί της νήσου Ρεβυθούσας, εφαρμόζονται αναλογικώς και στο πλοίο Υ.Φ.Α.»

Ασφάλεια εφοδιασμού στα νησιά

Σε καθεστώς εφεδρείας μπαίνουν οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής και στα διασυνδεδεμένα νησιά με το ηπειρωτικό σύστημα, όπως προβλέπει το άρθρο 120 του νομοσχεδίου:

«Για τη διασφάλιση του εφοδιασμού των νησιωτικών περιοχών που διασυνδέονται με το Σύστημα Μεταφοράς της ηπειρωτικής χώρας και δεν εμπίπτουν πλέον στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά, συνάπτονται συμβάσεις Εφεδρείας Δυναμικού Εκτάκτων Αναγκών, μεταξύ του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας και του κατόχου άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από θερμικές μονάδες, που βρίσκονται στα ηλεκτρικά συστήματα των εν λόγω νησιωτικών περιοχών. Οι ανωτέρω συμβάσεις υποβάλλονται προς έγκριση στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (Ρ.Α.Ε.).

Ζητήματα σχετικά με το περιεχόμενο των Συμβάσεων Εφεδρείας Δυναμικού Εκτάκτων Αναγκών Μονάδων Παραγωγής της παρ. 1, τις προϋποθέσεις σύναψης, τις υποχρεώσεις των μερών, τον τρόπο υπολογισμού του ανταλλάγματος που εκάστοτε παρέχεται για την κάλυψη του κόστους παροχής της υπηρεσίας πλέον εύλογου κέρδους, τον τρόπο κάλυψης του ανταλλάγματος αυτού μέσω των Χρεώσεων Χρήσης του Συστήματος, καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια, καθορίζονται, κατά τα νομίμως προβλεπόμενα στον Κώδικα Διαχείρισης του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, ο οποίος τροποποιείται εντός προθεσμίας τριών (3) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος. 3. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Οικονομικών, μετά από γνώμη της Ρ.Α.Ε., η οποία εκδίδεται εντός τριών (3) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος, καθορίζεται για το χρονικό διάστημα από την 1η Ιανουαρίου 2004 μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2021 και για τα ηλεκτρικά συστήματα των νησιών Άνδρου, Τήνου, Μυκόνου, Σύρου και Πάρου, το ύψος του σχετικού ανταλλάγματος το οποίο υπολογίζεται απολογιστικά βάσει τεκμηριωμένων στοιχείων πλήρους κόστους, τα οποία παρέχονται από τη «Δ.Ε.Η. Α.Ε.» και τη «Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε. Α.Ε.». Η κάλυψη του ανταλλάγματος γίνεται μέσω των Χρεώσεων Χρήσης του Συστήματος».

Έκτακτα μέτρα για την Κρήτη

Σύμφωνα με το άρθρο 123 του νομοσχεδίου οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που βρίσκονται στην Κρήτη και έχουν προσωρινή άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας, παίρνουν παράταση μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2023:

«Το πρώτο εδάφιο της παρ. 5 του άρθρου 88 του ν. 4602/2019 (Α΄ 45) τροποποιείται ως προς την ημερομηνία ισχύος των αδειών εγκατάστασης και προσωρινής λειτουργίας, στο ίδιο εδάφιο αφαιρείται η αναφορά περί μελλοντικής εγκατάστασης σταθμών, και η παρ. 5 διαμορφώνεται ως εξής: «5. Κατά παρέκκλιση των υφιστάμενων διατάξεων, με το παρόν χορηγείται άδεια εγκατάστασης και προσωρινής λειτουργίας, έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 στις μονάδες της παραγράφου 1. Εντός τριών (3) μηνών από τη χορήγηση της απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων της παραγράφου 3, ο φορέας εκμετάλλευσης των μονάδων υποχρεούται να υποβάλει στις αρμόδιες αρχές αίτημα συνοδευόμενο από όλα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, όπως αυτά ορίζονται στις Δ6/Φ1/οικ.8295/1995 (Β’ 385) και Δ6/Φ1/οικ.7740/2001 (Β’ 508) υπουργικές αποφάσεις, για την τροποποίηση της άδειας λειτουργίας των λειτουργούντων σταθμών παραγωγής, στους οποίους θα εγκατασταθούν οι προστιθέμενες μονάδες. Αν δύο (2) μήνες πριν από τη λήξη της προθεσμίας του πρώτου εδαφίου της παρούσας παραγράφου δεν έχει ολοκληρωθεί η ΦΑΣΗ Ι της διασύνδεσης της Κρήτης, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην παράγραφο 1, και δεν έχουν εκδοθεί οι αντίστοιχες άδειες που προβλέπονται στο προηγούμενο εδάφιο, μπορεί να παρατείνεται, με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο χρόνος ισχύος των αδειών εγκατάστασης και προσωρινής λειτουργίας του πρώτου εδαφίου της παρούσας παραγράφου, έως την ολοκλήρωση της ΦΑΣΗΣ Ι της διασύνδεσης αυτής.».