Κορωνοϊός: Παραδοχή «βόμβα» του επικεφαλής του ΠΟΥ ότι ο ιός διέρρευσε από εργαστήριο της Ουχάν

Ο κορωνοϊός «διέρρευσε από εργαστήριο» της Oυχάν στην Κίνα. Αυτό πιστεύει off the record ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Δρ. Τέντρος Αντάνομ Γκεμπρεγέσους.

Ενώ δημόσια η θέση του ΠΟΥ παραμένει ότι «όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά» για την προέλευση του κορωνοϊού, ο γ.γ. του Οργανισμού είχε πρόσφατα εκμυστηρευτεί σε υψηλόβαθμο ευρωπαίο πολιτικό ότι η πιθανότερη εξήγηση είναι από ένα «καταστροφικό ατύχημα σε εργαστήριο στη Γουχάν», όπου ξεκίνησαν οι λοιμώξεις στα τέλη του 2019.

Την αποκάλυψη έκανε η Mail On Sunday, επικαλούμενη κυβερνητική πηγή, όπως και τα υπόλοιπα βρετανικά ΜΜΕ, υπενθυμίζοντας μάλιστα ότι στο παρελθόν ο ΠΟΥ έχει επικριθεί για το ότι θεωρούσε πως η πιθανότητα διαρροής του κοροναϊού από εργαστήριο ήταν απλώς μια «θεωρία συνωμοσίας».

Πιο ουδέτερη στάση

Ωστόσο, ο οργανισμός παίρνει όλο και περισσότερο μια «ουδέτερη» δημόσια στάση μετά από περιορισμένα στοιχεία που υποδηλώνουν ότι έχει βρεθεί «ζωονοσογόνος» εξάπλωση, δηλαδή η διαδικασία με την οποία ένας ιός μεταπηδά από ένα ζώο σε έναν άνθρωπο.

Οι δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών εξέδωσαν για πρώτη φορά ανησυχίες σχετικά με το Ινστιτούτο Ιολογίας της Ουχάν τον Απρίλιο του 2020, υποδεικνύοντας ότι οι επιστήμονες χειρίζονταν τους κοροναϊούς από νυχτερίδες σε σπηλιές 1.000 μίλια μακριά από το κέντρο. Αυτές οι σπηλιές μπορεί να είναι εκεί που προήλθε ο Covid-19.

Ο γ.γ. του ΠΟΥ πρόσφατα είχε τονίσει στα κράτη – μέλη σε μια ενημέρωση σχετικά με την ασθένεια πως «δεν έχουμε ακόμη τις απαντήσεις ως προς το από πού προήλθε ή πώς εισήλθε στον ανθρώπινο πληθυσμό. Η κατανόηση της προέλευσης του ιού είναι πολύ σημαντική επιστημονικά για την πρόληψη μελλοντικών επιδημιών και πανδημιών.

» Αλλά ηθικά, το οφείλουμε σε όλους εκείνους που υπέφεραν και πέθαναν και τις οικογένειές τους. Όσο περισσότερο διαρκεί η έρευνα, τόσο πιο δύσκολο γίνεται. Πρέπει να επιταχύνουμε».

Όμως, η αποκάλυψη της ιδιωτικής συνομιλίας των δύο αξιωματούχων προκαλεί νέα ερωτήματα σχετικά με τη στάση του ΠΟΥ και της Κίνας απέναντι στην πανδημία.

Δύο μελέτες ρίχνουν φως στο μυστήριο

Επιστήμονες έδωσαν στη δημοσιότητα, προ μηνών, δύο εκτενείς μελέτες, οι οποίες υποδεικνύουν μια αγορά τροφίμων και ζώων στην Ουχάν της Κίνας, ως το σημείο προέλευσης του κοροναϊού.

Αναλύοντας ένα μεγάλο αριθμό στοιχείων, όπως γονιδιώματα του ιού, χάρτες από τους πάγκους της αγοράς καθώς και τη δραστηριότητα των πρώτων ασθενών Covid της Γουχάν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι επιστήμονες συμπέραναν ότι ο κοροναϊός πιθανότατα υπήρχε σε ζωντανά θηλαστικά που πωλούνταν στην αγορά θαλασσινών της Χουανάν στα τέλη του 2019, ενώ αναφέρουν ότι ο ιός είναι πιθανόν να μεταδόθηκε σε ανθρώπους που δούλευαν ή ψώνιζαν εκεί.

Οι δύο μελέτες, οι οποίες αποτελούνται συνολικά από 150 σελίδες, παίζουν σημαντικό ρόλο στο ντιμπέιτ για το πώς ξεκίνησε η πανδημία της Covid. Το ερώτημα σχετικά με το αν το ξέσπασμα άρχισε με τη μετάδοση του ιού από ζώα στον άνθρωπο (spillover), εξαιτίας κάποιας διαρροής από εργαστήριο στην Οουχάν ή από κάποια άλλη αιτία, έχει οδηγήσει σε νέες διαφωνίες σχετικά με το πώς θα μπορούσε να αποφευχθεί πιο αποτελεσματικά η επόμενη πανδημία.

«Όταν κοιτάξουμε όλα αυτά τα στοιχεία μαζί, δημιουργείται μια απίστευτα ξεκάθαρη εικόνα [που δείχνει] ότι η πανδημία άρχισε από την αγορά της Χουανάν» δήλωσε ο Μάικλ Γουόρομπι, εξελικτικός βιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα και ένας από τους συντάκτες των δύο νέων μελετών.

Αρκετοί ανεξάρτητοι επιστήμονες είπαν ότι οι εν λόγω μελέτες αποτελούν μια ενδιαφέρουσα και ενδελεχή νέα ανάλυση των διαθέσιμων δεδομένων. «Είναι πολύ πειστικές», αναφέρει η Δρ. Θέα Φίσερ, επιδημιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, η οποία δεν συμμετείχε στις νέες μελέτες. Το σενάριο, με βάση το οποίο ο ιός μεταδόθηκε στον άνθρωπο από τα ζώα «έχει πλέον στηριχθεί από στοιχεία σε πολύ μεγάλο βαθμό, άρα είναι και αξιόπιστο».

Τα «κενά» και οι μελέτες Κινέζων ερευνητών

Ωστόσο, κάποιοι άλλοι έκαναν λόγο για ορισμένα κενά που εξακολουθούν να υπάρχουν. Οι νέες μελέτες, για παράδειγμα, δεν ταυτοποίησαν κάποιο συγκεκριμένο ζώο στην αγορά που να μετέδωσε τον ιό στους ανθρώπους.

«Πιστεύω ότι αυτό που υποστηρίζουν θα μπορούσε να είναι αληθές» αναφέρει ο Τζες Μπλουμ, ιολόγος από το Κέντρο Ερευνών για τον καρκίνο, Fred Hutchison. «Δεν θεωρώ, ωστόσο, ότι η ποιότητα αυτών των στοιχείων είναι επαρκής για να πούμε με βεβαιότητα ότι κάποιο από αυτά τα σενάρια είναι σωστό».

Σε μια ξεχωριστή μελέτη, επιστήμονες από το κινεζικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών ανέλυσαν γενετικά ίχνη από τα πρώτα περιβαλλοντικά δείγματα που συνελέγησαν στην αγορά τον Ιανουάριο του 2020.

Μέχρι να μεταβούν στο σημείο οι Κινέζοι ερευνητές προκειμένου να συλλέξουν αυτά τα δείγματα, η αστυνομία είχε κλείσει και είχε απολυμάνει την αγορά, καθώς ένας αριθμός ανθρώπων που συνδέονταν με αυτήν είχαν αρρωστήσει από Covid. Εκείνη τη στιγμή δεν υπήρχαν πλέον καθόλου ζωντανά ζώα στην αγορά.

Οι ερευνητές πήραν δείγματα από τους τοίχους, τα πατώματα και από άλλες επιφάνειες εντός της αγοράς, καθώς και από κρέας που βρισκόταν σε ψυγεία και καταψύκτες. Επιπλέον, εξέτασαν ποντίκια καθώς και αδέσποτους σκύλους και γάτες που βρίσκονταν γύρω από την αγορά, ενώ πήραν δείγματα και από τους υπονόμους έξω από αυτήν. Στη συνέχεια, οι ερευνητές ανέλυσαν τα δείγματα αυτά για γενετικά ίχνη κοροναϊών που θα μπορούσαν να προέρχονται από ανθρώπους ή ζώα.

Παρ’ όλο που οι Κινέζοι ερευνητές διεξήγαγαν την εν λόγω μελέτη πάνω από δύο χρόνια πριν, δεν είχαν δημοσιοποιήσει τα αποτελέσματά της μέχρι την πρόσφατα. Ανέφεραν ότι τα δείγματα από την αγορά της Χουανάν συμπεριελάμβαναν δύο εξελιγμένες μορφές του ιού, γνωστές και ως γενεαλογίες Α και Β, οι οποίες κυκλοφορούσαν κατά τη διάρκεια του εντοπισμού των πρώτων κρουσμάτων στην Κίνα.