Μικροπιστώσεις: Μια ιδέα του «νομπελίστα των φτωχών» που ανθεί στη Γαλλία

Οι μικροπιστώσεις κερδίζουν όλο και περισσότερο τους Γάλλους. Σύμφωνα με έκθεση της Κεντρικής Τράπεζας της Γαλλίας, ο αριθμός των δανείων που χορηγήθηκαν την χρονιά που πέρασε ήταν αυξημένος κατά 7% συγκριτικά με το 2020 σε ό,τι αφορά την προσωπική και κατά 4% σε ό,τι αφορά την επαγγελματική μικροπίστωση.

Διαβάστε επίσης: Eλλάδα 2.0: Δάνεια συνολικού ύψους 2,5 δισ. ευρώ σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις μέσω του InvestEU

Πρόκειται ως γνωστόν για ένα είδος δανεισμού που απευθύνεται κυρίως σε «άτομα που αποκλείονται από το παραδοσιακό τραπεζικό σύστημα λόγω των ανεπαρκών εισοδημάτων τους ή λόγω της κατάστασης κοινωνικής ανασφάλειας που τα διακρίνει». Διευκολύνουν δηλαδή οι μικροπιστώσεις (μιλάμε για χρηματοδοτήσεις ολίγων χιλιάδων ευρώ δίχως πολλές διαδικασίες και προϋποθέσεις) την επαγγελματική δραστηριοποίηση όλων ανεξαιρέτως των ανθρώπων. Τους διευκολύνουν να επιστρέψουν στην απασχόληση ενθαρρύνοντάς τους και παρέχοντάς τους τούς απαραίτητους πόρους για να ξεκινήσουν το δικό τους επιχειρηματικό σχέδιο.

Διαβάστε επίσης: ΤτΕ: Κόκκινα δάνεια ύψους 87,6 δισ. κατέχουν οι εταιρείες διαχείρισης

Τις τελευταίες δεκαετίες οι μικροπιστώσεις έχουν εξελιχθεί σε ένα χρήσιμο «εργαλείο» για την αντιμετώπιση της φτώχειας όχι μόνο στις αναπτυσσόμενες χώρες του κόσμου αλλά και στις ανεπτυγμένες. Διότι και στην «πλούσια Δύση» υπάρχουν φτωχοί και αποκλεισμένοι από τον τραπεζικό δανεισμό.

Η ιδέα της χορήγησης μικροδανείων ανήκει στον οικονομολόγο, κοινωνικό επιχειρηματία και τραπεζίτη από το Μπανγκλαντές Μουχάμαντ Γιούνους, ο οποίος το 2006 τιμήθηκε με το βραβείο Νομπέλ Ειρήνης «για τη δημιουργία οικονομικών και κοινωνικών ευκαιριών για τους φτωχούς, και ιδίως για τις γυναίκες, μέσω της καινοτόμου εργασίας που αναπτύσσουν χάρη στη χορήγηση μικρών δανείων και εγγυήσεων».

Πανδημία, κρίση και φτωχοποίηση

Είναι γεγονός ότι οι εγκλεισμοί των ανθρώπων, που προκάλεσαν τα περιοριστικά υγειονομικά μέτρα, επέτειναν και τους κοινωνικούς αποκλεισμούς στη Δύση. Όπως παρατηρεί η Κεντρική Τράπεζα της Γαλλίας, «μετά την υποχώρηση των μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας άρχισαν να αναπτύσσονται περισσότερο οι μικροπιστώσεις, που στο τέλος του 2021 είχαν φτάσει στα 1,7 δισ. ευρώ».

Από τον Ιανουάριο του 2022 περισότερα από 500 σημεία παροχής προσωπικών και επαγγελματικών οικονομικών συμβουλών έχουν δημιουργηθεί και λειτουργούν στη Γαλλία, όπως αποκαλύπτει ο διοικητής της γαλλικής Κεντρικής Τράπεζας Φρανσουά Βιλερουά Ντε Γκαγιό. «Τα κέντρα αυτά αποτελούν έργο περιφερειακών συλλόγων και δημοτικών κέντρων κοινωνικής δράσης, που υποστηρίζουν ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων οι οποίοι αντιμετωπίζουν δυσκολίες οικονομικής επιβίωσης σε καθημερινή δράση», εξήγησε ο γάλλος κεντρικός τραπεζίτης.

Υπό την αιγίδα της Κεντρικής Τράπεζας

Έως τα τέλη του 2021 με την αρωγή της Κεντρικής Τράπεζας 4,1 εκατομμύρια Γάλλοι είχαν λάβει μικρο-χρηματοδοτήσεις για να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα στη ζωή τους. Αριθμός αυξημένος κατά 8% σε σύγκριση με το 2020 (3,8 εκατομμύρια).

Όπως η ίδια η Τράπεζα σημειώνει σε ανακοίνωσή της, λόγω των μέτρων κοινωνικής προστασίας που είχε λάβει η γαλλική κυβέρνηση κατά τη διάρκεια της πανδημίας και των εγκλεισμών το επίπεδο ζωής των νοικοκυριών δεν επιδεινώθηκε. Απομακρύνθηκε όμως ένας αριθμός ανθρώπων από το χώρο της εργασίας – κι αυτό παρά το φαινόμενο της «Μεγάλης Παραίτησης» που και στη Γαλλία παρατηρείται κυρίως με τη δυσκολία των επιχειρήσεων εστίασης και φιλοξενίας να στρατολογήσουν προσωπικό.

Η αύξηση τόσο του αριθμού των ανθρώπων που καταφεύγουν στο μικρο-δανεισμό όσο και των χορηγουμένων πιστώσεων είναι αποτέλεσμα της «καλύτερης αναγνώρισης των δικαιούχων που γίνεται από την Κεντρική Τράπεζα», αναφέρει η «Le Figaro».

Είναι σημαντική και χρήσιμη η τεχνογνωσία της Τράπεζας στο μέτρο που ενισχύει την τεχνογνωσία του συστήματος προστασίας δανειοδοτήσεων θεσπίζοντας ένα αυτόματο ανώτατο όριο στις τραπεζικές προμήθειες. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα σε ένα έτος, το μέσο ετήσιο ποσό αυτών των τραπεζικών δαπανών μειώθηκε κατά 17%, για να διαμορφωθεί στα 118 ευρώ ανά πίστωση στις 31 Δεκεμβρίου 2021.

Δεν «κοκκινίζουν» τα μικροδάνεια

«Οι δανειολήπτες που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες μπόρεσαν επίσης να εγγραφούν σε μια συγκεκριμένη προσφορά, επιτρέποντάς τους να περιορίσουν περαιτέρω το κόστος εξυπηρέτησης της πίστωσης που έλαβαν», σημειώνει η γαλλική Κεντρική Τράπεζα. Έτσι έως τα τέλη της περασμένης χρονιάς 690.000 από αυτούς είχαν εγγραφεί σε αυτήν την προσφορά – πρόκειται για αριθμό αυξημένο κατά 15% σε ετήσια βάση και διπλάσιο από το 2017.

Σε κάθε περίπτωση, όπως ο ίδιος ο Μοχάμαντ Γιούνους έχει επισημάνει, σκοπός της μικρο-χρηματοδότησης δεν είναι η ανάπτυξη των κερδοφόρων δραστηριοτήτων του τραπεζικού τομέα μιας χώρας, αλλά η ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών με την έξοδο μεγάλων πληθυσμιακών ομάδων από την οικονομική καχεξία.

Ο επονομαζόμενος και «τραπεζίτης των φτωχών», ο οποίος ξεκίνησε την κοινωνική δράση του μέσω της Grameen Bank που ίδρυσε, σε συνέντευξη που είχε δώσει προ ετών στο «ΒΗΜΑ» είχε εξηγήσει ότι η τράπεζά του δανειοδοτεί με γνώμονα αποκλειστικά την οικονομική κατάσταση των ανθρώπων. «Λειτουργούμε στη βάση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης, γι’ αυτό και η Grameen Bank δεν έχει κόκκινα δάνεια. Οι φτωχοί που ορθοποδούν πληρώνουν τις δόσεις τους για να μην ξαναφτωχύνουν», είχε τονίσει.

Η AFI στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα τις μικροπιστώσεις εισήγαγε στα μέσα της περασμένης δεκαετίας η Action Finance Initiative (AFI), μια Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Μικροπιστώσεων που ίδρυσε το 2014 η Action Aid σε συνεργασία με την πρωτοπόρο στον τομέα αυτό, γαλλική Adie.

Τα χρόνια αυτά η AFI έχει στηρίξει νεοφυείς (startups) και άλλες μικρές επιχειρήσεις ανεξαρτήτως βαθμού καινοτομίας, τόσο με κεφάλαιο κίνησης όσο και με επενδυτικό κεφάλαιο προσφέροντας τη δυνατότητα σε χιλιάδες ενδιαφερόμενους είτε να στηρίξουν τη δική τους θέση στον κόσμο της εργασίας (αυτοαπασχόληση) είτε να στήσουν τη δική τους επιχείρηση είτε να αναπτύξουν τις μικρές επιχειρηματικές μονάδες που ήδη λειτουργούν.

Ο ίδιος ο εμπνευστής της ιδέας των μικροδανείων, εξάλλου, ο νομπελίστας Γιούνους, πιστεύει ότι ο μεγάλος αγώνας για την καταπολέμηση της φτώχειας δεν κερδίζεται με τη φιλανθρωπία και τις ελεημοσύνες, αλλά με το κέντρισμα της ανθρώπινης δημιουργικότητας. Δηλαδή, όπως θα έλεγαν και οι Κινέζοι, «αν είσαι φίλος, μη μου δίνεις ένα ψάρι για να φάω, μάθε με να ψαρεύω».