Υδροπλάνα: Γραφειοκρατία και αστοχίες τα «προσγειώνουν»

Το σίριαλ των υδροπλάνων συνεχίζεται. Πάνε πια εννέα χρόνια που κάθε καλοκαίρι τα υδροπλάνα βγάζουν εισιτήριο για τις ελληνικές θάλασσες, αλλά τελικά ξεμένουν από… καύσιμα.

Μετά την άδοξη προσγείωση των δύο πρώτων εταιρειών που έφεραν υδροπλάνα στη χώρα μας πριν από 14 χρόνια, το περασμένο φθινόπωρο φαινόταν πως τα πράγματα έχουν μπει στην τελική ευθεία.

Διαβάστε επίσης: «Σανίδα σωτηρίας» για την Crystal Cruises

Παρά τους θετικούς οιωνούς, η έναρξη των πτήσεων κινδυνεύει λόγω γραφειοκρατίας και αστοχιών να γίνει πια σύντομο ανέκδοτο.

Ο άνεμος αισιοδοξίας που έφερε το νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο ψηφίστηκε πριν από δυόμισι χρόνια, μέχρι σήμερα δεν έχει δώσει φτερά στα υδροπλάνα. Τα αδειοδοτημένα υδατοδρόμια της χώρας παραμένουν εδώ και μια τετραετία μόλις τρία, σε Κέρκυρα, Παξούς και Πάτρα, δημιουργώντας μεν την αφετηρία, αλλά όχι ένα βιώσιμο δίκτυο.

Διαβάστε επίσης: Στο βιβλίο Γκίνες ηλεκτρικό πλοίο

Για τα δύο πρώτα, μάλιστα, έχουν εκδοθεί βεβαιώσεις συμμόρφωσης, κατά τις μεταβατικές διατάξεις του Ν. 4663, ενώ σε εκκρεμότητα παραμένει αυτή του υδατοδρομίου της Πάτρας. Για να θεωρηθεί βιώσιμη μια επένδυση σε υδροπλάνα θα πρέπει να υπάρχει ένα δίκτυο 6-7 υδατοδρομίων και να πραγματοποιούνται ημερησίως 4½-5 ώρες πτήσης.

Νομικό φρένο και χρηματοδότηση

Το φρένο στα σχέδια για έναρξη πτήσεων από το Ιόνιο το εφετινό καλοκαίρι μπήκε από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Η ακύρωση της προγραμματικής σύμβασης της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων με το Δίκτυο Ελληνικών Πόλεων για την Ανάπτυξη (ΔΕΠΑΝ, μη κερδοσκοπική εταιρεία) για τη χρηματοδότηση 5 υδατοδρομίων σε Ζάκυνθο, Κεφαλλονιά, Ιθάκη, Λευκάδα και Μεγανήσι, έναντι 3 εκατ. ευρώ, πάγωσε τις διαδικασίες. Για να ξεπεραστεί ο σκόπελος, αφού το εφετινό καλοκαίρι χάθηκε, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών πρόκειται να χρηματοδοτήσει με δικούς του πόρους την αδειοδότηση και κατασκευή τους.

Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες, το ίδιο αναμένεται να γίνει και στην Κρήτη, με 5-6 υδατοδρόμια, αρχής γενομένης από το Ρέθυμνο. Στόχος είναι να αναπτυχθούν δύο βιώσιμοι πόλοι, σε Ιόνιο και Κρήτη, που θα δώσουν πραγματικά φτερά στα υδροπλάνα. Σημειώνεται ότι το μέσο κόστος κατασκευής και εξοπλισμού ενός υδατοδρομίου κυμαίνεται στις 150-200 χιλιάδες ευρώ.

Οι άδειες ίδρυσης υδατοδρομίων

Μέχρι σήμερα, άδειες ίδρυσης υδατοδρομίων έχουν εκδοθεί σε Βόλο, Ρέθυμνο και Ιο, ενώ σε διαδικασία αδειοδότησης ανά την επικράτεια βρίσκονται 29 υδατοδρόμια. Επίσης, τον Μάρτιο του 2021 άνοιξε η αυλαία και για τα υδάτινα πεδία, με την έγκριση του πρώτου στην περιοχή της Κασσάνδρας Χαλκιδικής. Οσο για τα Γιάννενα, που θεωρείται πως θα δώσουν μεγάλη δυναμική στο δίκτυο του Ιονίου, έχει εγκριθεί η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και εκτιμάται πως σε δύο μήνες θα έχει βγει η άδεια. Σε αναμονή είναι και η αδειοδότηση λειτουργίας των υδατοδρομίων στα Διαπόντια Νησιά (Ερείκουσσα, Οθωνοί και Μαθράκι), που θα συμπληρώσουν ένα ελκυστικό δίκτυο για περιηγητικές πτήσεις σε συνέργεια με την κρουαζιέρα.

Το χρονικό των εμποδίων

Το εναρκτήριο λάκτισμα για τη νέα αγορά των υδροπλάνων στη χώρα μας δόθηκε το 2005, όταν ψηφίστηκαν από την πολιτεία οι πρώτες νομοθετικές κατευθύνσεις, αφήνοντας όμως πάρα πολλά «κενά». Η ελληνοκαναδική AirSea Lines άνοιξε φτερά στο Ιόνιο. Οι μεγάλες καθυστερήσεις, η αβεβαιότητα και η αδυναμία δημιουργίας υδατοδρομίου στην Αττική, που θα βελτίωνε τις προοπτικές, άνοιξαν την πόρτα της εξόδου. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που απέδωσαν την καθήλωση σε «τρικλοποδιά», προκειμένου να μην αφεθεί περιθώριο ανταγωνισμού απέναντι στο αεροπλάνο.

Το νομοθετικό πλαίσιο που ακολούθησε το 2013, αν και δημιούργησε προσδοκίες επανεκκίνησης, στα επτά χρόνια ισχύος του έκανε… ταμείο με μόλις τρία αδειοδοτημένα υδατοδρόμια και μια λίστα αναμονής που μετρούσε περίπου 25. Βασικό αγκάθι οι μεγάλες καθυστερήσεις στην περιβαλλοντική αδειοδότηση. Απαιτούνταν εγκεκριμένη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για το σύνολο του λιμένος – και όχι μόνο για το κομμάτι του υδατοδρομίου -, την οποία η συντριπτική πλειοψηφία των ελληνικών λιμανιών δεν διαθέτει από την κατασκευή τους! Η απαραίτητη θεσμική παρέμβαση για να αρθεί αυτό το εμπόδιο έγινε μόλις το 2018, ενώ ήδη από το 2016 ένα νέο νομοθέτημα είχε μείνει στα υπουργικά συρτάρια.

Το ισχύον πλαίσιο και οι αλλαγές

Τελικά, το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, που ψηφίστηκε τον Φεβρουάριο του 2020, έγινε δεκτό με ανακούφιση από την αγορά, που άναψε και πάλι μηχανές για τις πρώτες πτήσεις και αναθέρμανε συνεργασίες. Αν και όλοι συνηγορούν ότι είναι πιο φιλικό, έχουν ήδη χρειαστεί δύο τροποποιήσεις, ενώ επίκεινται κι άλλες παρεμβάσεις. Η πρώτη τροποποίηση αφορά την προσωρινή άδεια λειτουργίας, ισχύος μέχρι ένα έτος, ωσότου εκδοθεί η μόνιμη. Η πλέον σημαντική, όμως, καθώς εξοικονομεί πολύτιμο χρόνο, αφορά την κατάταξη της περιβαλλοντικής αδειοδότησης από την Κατηγορία Α στη Β, όπου πλέον απαιτείται Πρότυπη Περιβαλλοντική Δέσμευση αντί για ΜΠΕ. Αυτή εκδίδεται σε μόλις 20-30 ημέρες.

Σύντομα οι αποφάσεις για τις εγκαταστάσεις στην Αττική

Τις επόμενες ημέρες αναμένεται να αποφασιστεί το σημείο στο οποίο θα δημιουργηθεί μητροπολιτικό υδατοδρόμιο στην Αττική, σε μια ακτίνα από το ΣΕΦ ως το Τροκαντερό. Οι συζητήσεις με την ΕΤΑΔ και την Περιφέρεια Αττικής βρίσκονται σε εξέλιξη. Παράλληλα, αίτημα αδειοδότησης έχει ήδη κατατεθεί από τον Δήμο Αλίμου.