Ελληνική οικονομία: Η ζωή μετά την εποπτεία και το βάρος της αρνητικής κληρονομιάς

Και τώρα τι θα γίνουμε χωρίς επόπτες; Για 12 χρόνια ήταν μια κάποια λύση. Η επώδυνη συνταγή για τη θεραπεία της ελληνικής οικονομίας ήταν δική τους. Οι ίδιοι επέβλεπαν σχολαστικά και την εφαρμογή της. Ο ασθενής έπρεπε απλώς να εκτελεί εντολές, αφού ο ίδιος δεν έφερε ποτέ στο τραπέζι μια δική του πειστική συνταγή.

Με την έξοδο από την ενισχυμένη εποπτεία, η Ελλάδα παύει πλέον να αποτελεί εξαίρεση. Ανακτά τη χαμένη (εξαιτίας δικών της λαθών) ελευθερία και υπόκειται στους ίδιους ελέγχους και περιορισμούς που ισχύουν για όλα τα μέλη της Ευρωζώνης.

Διαβάστε επίσης: CNBC: Oι νέοι φόβοι των Ελλήνων μετά τα μνημόνια

Μύθοι…

Το γεγονός αυτό αποτελεί επιτυχία που επιτεύχθηκε με κόπο και θυσίες. Μας φέρνει πιο κοντά στον «εθνικό στόχο» της επενδυτικής βαθμίδας. Γκρεμίζει παράλληλα βολικούς και λαοπρόβλητους μύθους που αποτέλεσαν το άλλοθι για τα δικά μας λάθη. Οι «κακοί ξένοι» που επιβουλεύονταν τη χώρα μας, που είχαν στόχο να την καταστρέψουν, δεν σταματούν πλέον να αποδίδουν τα εύσημα για τις επιδόσεις μας και τη ριζική αλλαγή του brand «Ελλάδα». Αυτή τη φορά, η μεταστροφή που παρατηρείται δεν περιορίζεται στα λόγια. Η Ελλάδα προσελκύει εμπράκτως το ενδιαφέρον παγκόσμιων κολοσσών.

…και πραγματικότητα

Η ανάκτηση της δημοσιονομικής ελευθερίας γεννά ωστόσο νέες ευθύνες και υποχρεώσεις. Βρισκόμαστε μπροστά σε κρίσιμο σταυροδρόμι και το πολιτικό προσωπικό, ειδικότερα, ενώπιον ιστορικών ευθυνών. Η πορεία στο εξής θα κρίνει εάν διδαχθήκαμε από τα λάθη ή εάν θα επιστρέψουμε στις παλιές αμαρτίες οι οποίες μας οδήγησαν στον γκρεμό και έφεραν τα μνημόνια.

Διαβάστε επίσης: Ποια έξοδα κόβουν τα νοικοκυριά

Η ειρωνεία είναι ότι η μεγάλη αυτή πρόκληση συμπίπτει χρονικά με την «τέλεια καταιγίδα» στην παγκόσμια οικονομία, γεγονός που ανεβάζει κατακόρυφα τον βαθμό δυσκολίας της «μετεποπτικής περιόδου». Ποιος θα φανταζόταν ότι η επιστροφή στην κανονικότητα θα συντονιζόταν με αλλεπάλληλες, παράλληλες και πρωτοφανείς διεθνείς κρίσεις;

Η αρνητική κληρονομιά

Το δυστύχημα όμως δεν είναι το δυσμενές διεθνές περιβάλλον αυτό καθαυτό. Παρά την αδιαμφισβήτητη πρόοδο που επιτεύχθηκε τα τελευταία χρόνια, πολλές παλιές πληγές παραμένουν ανοιχτές. Τα νέα προβλήματα που ανακύπτουν εξαιτίας της διεθνούς συγκυρίας έρχονται να επιβαρύνουν θεμέλια ήδη κλονισμένα δοκιμάζοντας τις αντοχές τους. Και αυτό γιατί η ελληνική οικονομία αδυνατεί να κλείσει οριστικά τους λογαριασμούς της με το παρελθόν. Να βάλει αμετάκλητο τέλος σε παθογένειες δεκαετιών.

Είναι αυτό που επισημαίνει η Τράπεζα της Ελλάδος στην Έκθεση για τη Νομισματική Πολιτική: Η πανδημία του κορωνοϊού, η ενεργειακή κρίση, η αλματώδης άνοδος του πληθωρισμού και η αύξηση της αβεβαιότητας επιτείνουν σημαντικά κάποια από τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η ελληνική οικονομία μετά τη δεκαετή κρίση χρέους (σ.σ. και πολύ παλαιότερα θα προσθέταμε) και τα οποία μπορούν να επιδράσουν αρνητικά στις βραχυπρόθεσμες, αλλά και στις μακροπρόθεσμες προοπτικές της οικονομίας.

Η μεγάλη εξάρτηση της οικονομίας

Για παράδειγμα, σύμφωνα με την ΤτΕ, τα αναγκαία δημοσιονομικά μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων και των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού επιβραδύνουν τη μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Και αυτό,  παρά την ταχύτερη της αναμενόμενης αποκλιμάκωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ. Η μεγάλη εξάρτηση της ελληνικής οικονομίας από τα εισαγόμενα αγαθά και υπηρεσίες οδηγεί σε επιδείνωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.

Οι παλιοί εφιάλτες

Η αύξηση της αβεβαιότητας για τις μελλοντικές προοπτικές της οικονομίας οδηγεί σε αναβολή των επενδυτικών και καταναλωτικών αποφάσεων, ενώ και η αναμενόμενη άνοδος των επιτοκίων θα μπορούσε να δράσει ανασταλτικά στην υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων, καθυστερώντας έτσι την εξάλειψη του επενδυτικού κενού, προειδοποιεί η ΤτΕ.

Σε ένα δυσμενές μακροοικονομικό περιβάλλον με υψηλό πληθωρισμό και κάμψη της ζήτησης θα μπορούσε να ανακοπεί η πτωτική πορεία της ανεργίας και να δημιουργηθεί μια νέα γενιά μη εξυπηρετούμενων δανείων, με αποτέλεσμα να επηρεαστούν δυσμενώς τα μεγέθη των ελληνικών τραπεζών.

Μακροπρόθεσμα είμαστε όλοι ευάλωτοι

Στο βάρος της αρνητικής κληρονομιάς αναφέρθηκε και ο ΕSM σε πρόσφατη έκθεσή του: «Μακροπρόθεσμα, η Ελλάδα παραμένει ευάλωτη λόγω μακροοικονομικών ανισορροπιών, ιδιαίτερα του πολύ υψηλού δημόσιου χρέους της καθώς και του διαρκούς επενδυτικού κενού, της χαμηλής παραγωγικότητας και των υψηλών NPLs (μη εξυπηρετούμενων δανείων).

»Η Ελλάδα έχει αρχίσει ένα φιλόδοξο ταξίδι για τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας της, με τις μεταρρυθμιστικές προτεραιότητες να περιλαμβάνουν την αντιμετώπιση μακροχρόνιων αδυναμιών στις υποδομές, στην εκπαίδευση και στις δεξιότητες καθώς και στη δημόσια διοίκηση, περιλαμβανομένου του συστήματος απονομής δικαιοσύνης».

Το ταξίδι

Την ευθύνη, τον σχεδιασμό και την υλοποίηση αυτού του φιλόδοξου ταξιδιού θα την έχουμε πλέον εμείς. Το τιμόνι θα είναι σε ελληνικά χέρια. Ο «καπετάνιος» πρέπει να πορευθεί με σύνεση αλλά και τόλμη. Περιθώρια για πισωγυρίσματα δεν υπάρχουν. Σε τέτοιες φουρτούνες η παραμικρή στραβοτιμονιά μπορεί να αποδειχθεί μοιραία.