Επαναστάσεις και περιστροφές

Ολα ξεκίνησαν  πριν 400 τόσα χρόνια όταν ο Γαλιλαίος έστρεψε στον ουρανό το τηλεσκόπιο  που είχε κατασκευάσει – και ήρθε στα μάτια του ο κόσμος ανάποδα: ο ουρανός ήταν ολόιδιος με τη γη.

Η Σελήνη  είχε βουνά, κοιλάδες και φαράγγια· ο Δίας φεγγάρια, η Αφροδίτη  φάσεις σαν του φεγγαριού, ο Κρόνος δαχτυλίδια. Οι πλανήτες δεν ήσαν τέλειες σφαίρες από αριστοτελική «πεμπτουσία» και  δεν περιστρέφονταν γύρω από τη Γη κολλημένοι πάνω σε διαφανείς σφαίρες, όπως δίδασκε η επιστήμη επί χιλιάδες χρόνια.

Οι παρατηρήσεις του Γαλιλαίου αποδείκνυαν ότι οι αρχαίες αυθεντίες, ο Αριστοτέλης και ο Κλαύδιος Πτολεμαίος, είχαν άδικο· δίκιο είχε ο άσημος Πολωνός παπάς Νικόλαος Κοπέρνικος που εκατό χρόνια νωρίτερα, στηριγμένος σε παρατηρήσεις και στα μαθηματικά, είχε υποστηρίξει ότι η γη περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο.

Το βιβλίο του Κοπέρνικου, γραμμένο στα λατινικά,  είχε τίτλο De revolutionibus orbium coelestium, Περί της Περιστροφής των Ουρανίων Σφαιρών και οι λόγιοι της εποχής συζητούσαν για την τρομερή ανατρεπτική ιδέα της «Κοπερνίκειας Περιστροφής» των πλανητών γύρω από τον ήλιο  – για την Copernican revolution, révolution copernicienne, rivoluzione copernicana στις εθνικές γλώσσες τους – και έτσι το «revolution», ως ανήκουστη ανατροπή, κατέληξε να σημαίνει αυτό που στα ελληνικά αποδόθηκε με τη λέξη «επανάσταση».

Ο όρος υιοθετήθηκε στην πολιτική – και πολλοί έκτοτε έχουν την ψευδαίσθηση ότι κάνουν ανατροπές εξίσου σημαντικές με τις «περί τον ήλιο περιστροφές» του Κοπέρνικου, που τις επιβεβαίωσαν οι παρατηρήσεις και τα κοφτερά μυαλά των Κέπλερ, Γαλιλαίου, Καρτέσιου, Λάιμπνιτς, Νεύτωνα. Αυτοί βρίσκονται στη ρίζα της σύγχρονης εποχής, αυτοί είναι οι «ιδρυτές πατέρες» του σύγχρονου κόσμου και προφανώς έχουν προσφέρει στην ανθρωπότητα πολλά περισσότερα από τους Ροβεσπιέρους, τους Ναπολέοντες, τους Λένιν και άλλους ριζοσπάστες που στην τελικά αποδείχθηκαν απλοί «περιστροφείς» καθεστώτων.

Εξέλιξη του τηλεσκοπίου που κατασκεύασε ο Γαλιλαίος με τα χεράκια του είναι το θηριώδες James Webb της NASA – που στην εποχή μας δεν μπορούσε παρά να έχει το όνομα άσημου και αν-επιστήμονα Αμερικανού γραφειοκράτη.

Για την ώρα, δεν μάθαμε να έχει  προσφέρει κάτι το revolutionibus  το James Webb – άλλωστε για όλα αυτά τα όργανα και τα πειράματα των δεκάδων δισεκατομμυρίων ακούμε συνεχώς ότι επιβεβαιώνουν θριαμβευτικά τις υπάρχουσες φυσικές θεωρίες.

Ισως επειδή αυτοί που τα διαχειρίζονται μοιάζουν περισσότερο με τους καρδινάλιους που δίκασαν τον Γαλιλαίο, οι οποίοι επέμεναν πως όλα τα νέα δεδομένα επιβεβαίωναν τις Γραφές και οι θεωρίες των «ιδρυτών πατέρων» ήσαν απλώς αιρετικές ασέβειες.