H ανακοίνωση του Eurogroup ότι η «τρέχουσα οικονομική κατάσταση και η αυξημένη αβεβαιότητα απαιτούν προσεκτικό σχεδιασμό της δημοσιονομικής πολιτικής το 2023 είναι χαρακτηριστική για τις άμεσες προοπτικές της ευρωπαϊκής οικονομίας. Δηλαδή μπαίνει τέλος στη χαλαρή άσκηση της δημοσιονομικής πολιτικής που είχε ως στόχο την ανάταξη της μείωσης του επιπέδου ζήτησης λόγω COVID. Στη συζήτηση στην ευρωζώνη επανέρχεται το ζήτημα της βιωσιμότητας του χρέους και η βελτίωση των συνθηκών ανάπτυξης με γνώμονα την αποφυγή ενίσχυσης χωρίς πληθωριστικές πιέσεις. Τα μηνύματα (οικονομικά και πολιτικά) είναι αρκετά και ξεφεύγουν από τα όρια του παρόντος σημειώματος, αλλά διαπιστώνουμε ότι ενεργοποιείται η σύσφιγξη των χρηματοδοτικών συνθηκών, παρόλο που φαίνεται ότι θα αναπτυχθούν εργαλεία από την ECB για τον έλεγχο των spreads.
Μάλιστα ο περιορισμός των χρηματοδοτικών συνθηκών έχει σχεδόν παράλληλη εξέλιξη στις αναπτυσσόμενες χώρες και στις ανεπτυγμένες χώρες εξαλείφοντας όλη τη χρηματοδοτική διευκόλυνση που είχε δημιουργηθεί επί COVID! Αλλαγή σελίδας λοιπόν, που γίνεται αισθητή μέσω της αύξησης των επιτοκίων, χαμηλότερους ρυθμούς πιστωτικής επέκτασης, την κατάρρευση των αγορών μετοχών και την αμφίβολη πορεία του κατασκευαστικού τομέα. Στις ανεπτυγμένες οικονομίες συνεχίζει να υπάρχει μια ψευδαίσθηση πιστωτικής επάρκειας που είναι αποτέλεσμα του πληθωρισμού, αλλά και αυτή θα αποσβεστεί με την πάροδο του χρόνου.
Στα θετικά όμως επισημαίνεται η χαμηλή σχέση χρεών με τις αξίες του ενεργητικού και στις επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά. Πρόκειται για μια κρίσιμη σχέση, η χειροτέρευση της οποίας θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια κρίση ισολογισμών τύπου του 2008. Ομως τέτοιες ενδείξεις δεν υπάρχουν και η εμπειρία του άμεσου παρελθόντος αποδυναμώνει παρόμοιες συμπεριφορές και από πλευράς τραπεζών και από πλευράς επιχειρήσεων και ιδιωτών.
Η σύσφιγξη των χρηματοδοτικών συνθηκών ήταν αποτέλεσμα βεβαίως της όξυνσης των πληθωριστικών πιέσεων που, σύμφωνα όμως με αρκετές ενδείξεις, διέρχονται τα υψηλότερα επίπεδα. Αν οι πληθωριστικές πιέσεις δεν αυξηθούν, τότε και οι αρνητικοί δείκτες, επιτόκια, πιστωτική επέκταση, κόστος δανεισμού, επίπεδα μετοχών δεν θα χειροτερεύσουν περισσότερο από την αναμενόμενη αύξηση του βασικού επιτοκίου μέχρι μια ποσοστιαία μονάδα. Εάν δεν χειροτερεύσουν λοιπόν οι συνθήκες, τότε ενδεχομένως πάμε σε μια ομαλή προσγείωση ή μια ρηχή ύφεση (ανεπτυγμένες χώρες, όχι Ελλάδα) με χαμηλές αρνητικές επιπτώσεις για το 2023. Αυτό είναι και το πιο πιθανό σενάριο σήμερα.
Και αυτή όμως η εξέλιξη κρύβει μια μεγάλη αβεβαιότητα. Πρόκειται για τη συμπεριφορά του Πούτιν απέναντι στις κυρώσεις της Δύσης. Θα τραβήξει τη σκανδάλη της διακοπής των ενεργειακών ροών για την ευρωπαϊκή οικονομία; Αν αυτό συμβεί, θα μπούμε σε νέο κύκλο πληθωριστικών πιέσεων. Αν από την άλλη μεριά θελήσει να αποφύγει να πυροδοτήσει νέες αυξήσεις, τότε θα περάσουμε σε ηρεμότερα νερά. Δυστυχώς όμως και μόνο ο κίνδυνος να συμβεί δημιουργεί νέες πληθωριστικές προσδοκίες. Δεν μπορούμε να προβλέψουμε τι θα συμβεί τελικά. Το έλλειμμα εμπιστοσύνης που έχει δημιουργηθεί μεταξύ Δύσης και Πούτιν δεν είναι καλός οιωνός και σε έναν σημαντικό βαθμό όλα θα εξαρτηθούν από το εάν, πόσο και πότε ο Πούτιν θα επιχειρήσει να πιέσει την Ευρώπη τώρα.
Ο Παναγιώτης Ε. Πετράκης είναι ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ
Latest News
Χορήγηση βεβαίωσης οφειλής από την ΑΑΔΕ – Οδηγίες από την διοίκηση
Περιεχόμενο βεβαίωσης χρεών, μη κάλυψη οφειλής , ποιοι δεν μπορούν να πάρουν βεβαίωση οφειλής
Οι νέοι εργαζόμενοι δημιουργούν την θετική απόκλιση ανεργίας και απασχόλησης
Βάσει των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ η απασχόληση στην Ελλάδα διαμορφώνεται στα 4,29 εκατ. άτομα
Ο φορολογικός έλεγχος σύμφωνα με τον νέο Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας
Ο φορολογικός έλεγχος διενεργείται από υπαλλήλους της Φορολογικής Διοίκησης
Τι σημαίνει η δικαστική απόφαση για τη Google
Η Google υπέπεσε στο αδίκημα του 2ου κεφαλαίου του λεγόμενου Sherman Act που απαγορεύει την μονοπώληση ή απόπειρα μονοπώλησης μίας αγοράς με αθέμιτα μέσα
Ποιες ευκαιρίες έφερε το παγκόσμιο sell off για μετοχές και ομόλογα
Η εβδομάδα έκλεισε με αναζωπύρωση του επενδυτικού ενδιαφέροντος, καθώς ενεργοποιήθηκαν μεγάλα χαρτοφυλάκια σε χαμηλότερες αποτιμήσεις.
Η «δεύτερη ανάγνωση» του sell off – Τα αουτσάιντερ και η επόμενη μέρα στις αγορές
Ο Αύγουστος δεν ξεκίνησε καλά για τις αγορές σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς επικράτησαν μαζικές πωλήσεις πανικού
Πώς αμείβονται οι εργαζόμενοι για την εορτή της 15ης Αυγούστου 2024
Τι ισχύει για τους μισθωτούς που απουσιάζουν με άδεια την 15η Αυγούστου
Χορήγηση βεβαίωσης οφειλής από την ΑΑΔΕ – Οδηγίες από την διοίκηση
Ποιους αφορά, Πότε εκδίδεται, ο τρόπος έκδοσης (παραδείγματα)
Το Μάνατζμεντ Νέων Κινδύνων για την Επιχείρηση
O Risk Manager είναι το άτομο που εντοπίζει αυτούς που απειλούν την επιχείρηση του και επιδιώκει να τους αποτρέψει
Προσλήψεις γυναικών
Η πρόσληψη γυναικών σε κορυφαίες θέσεις δεν είναι απλώς θέμα δικαιοσύνης.