ΣΥΡΙΖΑ: Υπερκέρδη 1,7 δισ. ευρώ σε 8 μήνες για τις εταιρείες ηλεκτροπαραγωγής

Tην έκθεση εκτίμησης των πραγματικών υπερκερδών στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας έδωσε την Πέμπτη  στη δημοσιότητα ο Τομέας Περιβάλλοντος και Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, καλύπτοντας την περίοδο από Ιούλιο 2021 έως Μάρτιο 2022.

Όπως αναφέρεται στην εισαγωγή της έκθεσης, στο πλαίσιο της έκθεσης γίνεται υπολογισμός των «ουρανοκατέβατων» ή «απροσδόκητων» κερδών (windfall profits) που προκύπτουν κυρίως για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ως πλεόνασμα του Ειδικού Λογαριασμού των ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ), καθώς όλο το εξεταζόμενο διάστημα, με εξαίρεση τον Ιούλιο 2021, η οριακή τιμή συστήματος στην αγορά επόμενης ημέρας ήταν κατά πολύ υψηλότερη της μεσοσταθμικής τιμής αποζημίωσης των έργων ΑΠΕ στο διασυνδεδεμένο σύστημα.

Διαβάστε επίσης: EE: Η Ρωσία μας εκβιάζει με το φυσικό αέριο

Στόχος των παραπάνω είναι, αφενός, η κατάδειξη των στρεβλώσεων και των δυσλειτουργιών στη λειτουργία της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, και, αφετέρου, σε αντιδιαστολή με τον ελλιπή υπολογισμό των υπερκερδών από τη ΡΑΕ, ο ορθός και δίκαιος υπολογισμός των υπερκερδών που θα πρέπει να ανακτηθούν κατά το επίμαχο χρονικό διάστημα, ώστε αυτά να αποδοθούν πίσω στους καταναλωτές. Παράλληλα, από την εκτίμηση των «ουρανοκατέβατων» κερδών για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, τα οποία, σύμφωνα και με την επίσημη έκθεση του ΔΑΠΕΕΠ Α.Ε., οδήγησαν σε υπερπλεονάσματα στον ΕΛΑΠΕ, τα οποία επιστρέφονται ως επιδότηση στους καταναλωτές. Ήδη, μέρος του υπερπλεονάσματος (780+320=1.100 εκατ. ευρώ) έχει δεσμευθεί για απόδοση στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης που θεσπίστηκε με το Ν. 4843/2021 ως βασικό ταμείο συγκέντρωσης πόρων και απόδοσής του ως επιδότηση σε ομάδες καταναλωτών.

Όπως έχει αναφερθεί, η παρούσα έκθεση εκτιμά τα υπερκέρδη στον τομέα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (και προμήθειας ΦΑ για ηλεκτροπαραγωγή), ανά τεχνολογία, καθώς και τα ουρανοκατέβατα (απροσδόκητα) κέρδη για τις μονάδες ΑΠΕ που λαμβάνουν κρατική ενίσχυση για το χρονικό διάστημα Ιούλιος 2021‐Μάρτιος 2022.

Διαβάστε επίσης: Φυσικό αέριο: Τι ζητάει ο Πούτιν για να λειτουργήσει με κανονικές ροές ο Nord Stream

Όσον αφορά στα υπερκέρδη ηλεκτροπαραγωγής:

• Για το χρονικό διάστημα εξέτασης (Ιούλιος 2021‐ Μάρτιος 2022), εκτιμώνται στα 1.703 εκατ. ευρώ (Πίνακας 2), έναντι 927 εκατ. ευρώ του πορίσματος ΡΑΕ. Σε αυτό δεν λαμβάνεται υπόψη το υπερκέρδος των ~110 εκ. € που εκτιμάται ότι προκύπτει από τις εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας κατά το επίμαχο διάστημα. Επισημαίνεται ότι το ποσό αυτό (110 εκ. €) αφορά κατά κύριο λόγο τη δραστηριότητα της προμήθειας που είναι ζημιογόνος το διάστημα αυτό (άλλως, τα υπερκέρδη θα υπερέβαιναν τα 1.800 εκατ. ευρώ). Το παραπάνω ποσό των 1.703 εκατ. ευρώ θα πρέπει να φορολογηθεί προκειμένου να επιστρέψει σε ποσοστό τουλάχιστον 90% στους καταναλωτές. Βασίζεται σε εκτίμηση του πλήρους κόστους παραγωγής των μονάδων, συμπεριλαμβανομένου του σταθερού κόστους και ενός εύλογου συνολικού περιθωρίου κέρδους χονδρεμπορικής 5% (3% για την ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο και 2% για την προμήθεια φυσικού αερίου και 5% για τις υπόλοιπες τεχνολογίες) και όχι σε σύγκριση μεταξύ διαφορετικών περιόδων με διαφορετικά χαρακτηριστικά, τόσο σε σχέση με τη λειτουργία μονάδων όσο και σε σχέση με τη ζήτηση, την αγορά καυσίμων και δικαιωμάτων εκπομπών.

• Βάσει των κανόνων της διακριτής λειτουργίας των αγορών, η αφαίρεση όποιων επιδοτήσεων ή εκπτώσεων των καθετοποιημένων ηλεκτροπαραγωγών στους πελάτες της λιανικής δεν αιτιολογείται. Πρώτον γιατί αυτό αποτελεί σταυροειδή επιδότηση (και παραβίαση βασικών κανόνων του ανταγωνισμού), αφού αυτές αποτελούν εμπορική πολιτική της προμήθειας και κυρίως γιατί με τον τρόπο αυτό ‘στραγγαλίζονται οι μη καθετοποιημένοι προμηθευτές που στο σύνολό τους έχουν ζημίες στην περίοδο εξέτασης, και δεύτερον, γιατί οι εκπτώσεις αυτές δεν είναι στο σύνολό τους πραγματικές, αφού σε κάθε λογαριασμό, μετά την υποτιθέμενη ‘έκπτωση΄, προστίθεται η ρήτρα αναπροσαρμογής, η οποία, βάσει των συντελεστών που έχουν επιλέξει οι πάροχοι, μεταφέρει προσαυξημένο το πρόσθετο κόστος χονδρεμπορικής και άρα υπερακοντίζει/εξουδετερώνει τις όποιες πενιχρές ‘εκπτώσεις’ επικαλούνται οι πάροχοι.

• Εν τω μεταξύ, ενάμισι μήνα από την ψήφιση του νόμου που θεσμοθέτησε τη διαδικασία φορολόγησης των υπερκερδών του εξαμήνου Οκτωβρίου 2021‐ Μαρτίου 2022, αλλά και ακολούθως μέχρι τον Ιούνιο 2022 (νόμος 4936/2022, ΦΕΚ Α’ 105/27.5.2022, άρθρ. 37), η φορολόγηση των υπερκερδών δεν έχει προχωρήσει ακόμη. Δεν έχει δημοσιοποιηθεί η απαιτούμενη εισήγηση της ΡΑΕ για την έκδοση της προβλεπόμενης ΚΥΑ που θα καθορίσει τη μεθοδολογία υπολογισμού των υπερκερδών, δεν έχει εκδοθεί η εν λόγω ΚΥΑ, ούτε βεβαίως και έχει επανα‐ υπολογιστεί ορθά το ποσό των υπερκερδών, απαλείφοντας τις στρεβλώσεις και ανορθόδοξες προσεγγίσεις και διαδικασίες υπολογισμού που περιλάμβανε το αρχικό πόρισμα προς ΡΑΕ, και δεν έχει προφανώς ακόμα προσδιοριστεί το ποσό προς φορολόγηση! ‐

Όσον αφορά στα ουρανοκατέβατα κέρδη των ΑΠΕ:

• Στην παρούσα έκθεση τα ουρανοκατέβατα κέρδη της περιόδου Ιουλίου 2021‐ Μαρτίου 2022 υπολογίζονται σε 0,8 δισ. ευρώ, με το συντριπτικό τους μέρος να εισρέει στον Ειδικό Λογαριασμό των ΑΠΕ.

•Τα παραπάνω ποσά, με χρονική καθυστέρηση και υπό μορφή επιδότησης, έχουν δοθεί ή αναμένεται να δοθούν ως επιδότηση στους καταναλωτές μέσω του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, χωρίς να έχουν ξεκαθαριστεί όλα τα κριτήρια για το νέο μοντέλο επιδοτήσεων. Ωστόσο, παράλληλα συνεχίστηκε χωρίς καμία ουσιαστική αλλαγή η χρέωση των καταναλωτών μέσω του ΕΤΜΕΑΡ για την χρηματοδότηση του ΕΛΑΠΕ, με αποτέλεσμα το όφελος για την κοινωνία και την οικονομία συνολικά να είναι πολύ μικρότερο. Η ακολουθούμενη πολιτική των επιδοτήσεων με υπερέσοδα που συλλέγονται από τους ίδιους τους καταναλωτές και όχι από κονδύλια του κρατικού προϋπολογισμού, αποτελεί μια ιδιότυπη φορολογική πολιτική, με αναδιανεμητικό χαρακτήρα, η οποία δεν πληροί τις βασικές συνταγματικές επιταγές ορθής φορολόγησης. Πέρα από τα υπερκέρδη και τα ουρανοκατέβατα των ΑΠΕ επισημαίνεται ότι χρεώσεις ΕΤΜΕΑΡ (ύψους 600 εκ. ευρώ) καθώς και χρεώσεις ΥΚΩ χρεώνονται και εισπράττονται στους καταναλωτές χωρίς να υπάρχει το αντίστοιχο κόστος για να καλυφθεί. Στην περίπτωση των χρεώσεων ΥΚΩ δημιουργείται υπερπλεόνασμα λόγω της διασύνδεσης των νησιών. Αντί να υπάρξει μείωση των χρεώσεων ΥΚΩ, λόγω της υλοποίησης των διασυνδέσεων, οι χρεώσεις προς τους καταναλωτές παραμένουν αμετάβλητες και το πλεόνασμα που δημιουργείται στον Ειδικό Λογαριασμό ΥΚΩ μεταφέρεται στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης για να αναδιανεμηθεί στη συνέχεια ως επιδότηση.

Όσον αφορά στα υπερκέρδη προμήθειας φυσικού αερίου:

•Με βάση τα αποτελέσματα του Πορίσματος της ΡΑΕ για τη ΔΕΠΑ, ακόμα και αν αφαιρεθούν τα ποσά που αφορούν στο 2021 (επιστροφή από διαιτησία με BOTAS και ρήτρα take‐or‐pay για το 2021), προκύπτει κέρδος της τάξης των 200 εκ. €, το οποίο προκύπτει από την εισαγωγή και μεταπώληση ΦΑ στη χώρα και κυρίως στην ηλεκτροπαραγωγή, επιβεβαιώνοντας, κατά το μέρος που η ΔΕΠΑ τροφοδοτεί τις μονάδες ΦΑ, την ύπαρξη των ενσωματωμένων στο μεταβλητό κόστος των εν λόγω μονάδων ηλεκτροπαραγωγής που αναφέρεται στον Πίνακα 2, και τα οποία προκύπτουν από τη διαφορά των τιμών εισαγωγής ΦΑ στη χώρα και εκείνων που χρησιμοποιούνται για τις δηλώσεις του μεταβλητού κόστους στην προημερήσια αγορά.