ΗΠΑ – Κίνα: Από «40 κύματα» έχουν περάσει οι σχέσεις λόγω Ταϊβάν

Η επίσκεψη της Νάνσι Πελόζι στην Ταϊβάν αποτελεί ένα από τα πιο επικίνδυνα επεισόδια στην μακρόχρονη και ταραχώδη σχέση ανάμεσα σε Ηνωμένες Πολιτείες και Κίνα. Αναμφίβολα, από την έκβασή του θα κριθούν πολλά για τις ισορροπίες και τους συσχετισμούς στην περιοχή της νοτιοανατολικής Ασίας. Τελικά δε και σε ολόκληρο τον κόσμο.

• Διαβάστε επίσης: ΗΠΑ vs Κίνας, ο μεγάλος… τελικός

Ποια είναι, όμως, τα γεγονότα-κλειδιά που έχουν σφραγίσει την ιστορία αυτού του «τριγώνου του διαβόλου», που απειλεί την ανθρωπότητα με ένα καταστροφικό πόλεμο;

1949, η νίκη του Μάο

Οι κομμουνιστές, υπό τον Μάο Τσετούνγκ, καταλαμβάνουν την εξουσία στην ηπειρωτική Κίνα. Ο ηττημένος στρατός της Κουμιτάνγκ, του Τσιάνγκ Κάι-σεκ, αποχωρεί στην Ταϊβάν, διακόπτοντας τις διπλωματικές σχέσεις με το Πεκίνο και υπόσχεται να συνεχίσει τον πόλεμο μέχρι την τελική νίκη.

• Διαβάστε επίσης: Η αφανής κινεζική ισχύς

1950, η συμμαχία με τις ΗΠΑ

Η Ταϊβάν συνάπτει συμμαχία με τις ΗΠΑ, οι οποίες εκείνη την περίοδο βρίσκονται σε πόλεμο με την Κίνα στην Κορέα. Οι Αμερικανοί στέλνουν ισχυρές ναυτικές δυνάμεις για να αποτρέψουν ενδεχόμενη εισβολή της Κίνας στο νησί.

1954-’58, Διπλή κρίση στα Στενά

Κατά την πρώτη και τη δεύτερη κρίση στα Στενά της Ταϊβάν, η Κίνα προσπαθεί να καταλάβει ορισμένα μικρότερα νησιά που έχουν παραμείνει στον έλεγχο των αντιπάλων της, με μερική όμως επιτυχία, λόγω της βοήθειας που πρόσφεραν οι ΗΠΑ στη σύμμαχό τους.

Δεκαετία ’70, Νίξον και Ντενγκ

Οι επισκέψεις του Ρίτσαρντ Νίξον στο Πεκίνο το 1972 και του Ντενγκ Χσιαοπίνγκ στην Ουάσιγκτον το 1979 άνοιξαν τον δρόμο για την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων. Οι ΗΠΑ αναγνώρισαν διπλωματικά το καθεστώς της Κίνας, στο πλαίσιο της «Πολιτικής της Μίας Κίνας». Παράλληλα, υιοθέτησαν την Πράξη που καθορίζει τις σχέσεις με την Ταϊβάν, η οποία υποχρεώνει την κυβέρνησή τους να της παρέχει τα μέσα για να αμυνθεί απέναντι στους Κινέζους. Από την πλευρά του, ο Ντενγκ πρόκρινε την «ειρηνική επανένωση» με την Ταϊβάν.

1982, οι διαβεβαιώσεις Ρίγκαν

Ο Ρόναλντ Ρίγκαν υιοθέτησε τις «Έξι Διαβεβαιώσεις» προς την Ταϊβάν, με τις οποίες, εκτός των άλλων, δεσμεύθηκε να μην τροποποιηθεί η Πράξη του 1979.

1995-’96, η τρίτη κρίση στα Στενά

Ο πρόεδρος της Ταϊβάν, Λι Τενγκ-χούι, επισκέπτεται τις ΗΠΑ το 1995, ενώ το επόμενο έτος διεξάγεται η πρώτη απευθείας εκλογή προέδρου στην Ταϊβάν με εκλογές, στις οποίες ο Τενγκ-χούι επικρατεί σαρωτικά. Η Κίνα εκτοξεύει πυραύλους στα ανοιχτά του νησιού, οι ΗΠΑ στέλνουν αρμάδες με επικεφαλής αεροπλανοφόρα.

2000, στο τραπέζι η ανεξαρτησία

Πρόεδρος της Ταϊβάν εκλέγεται ο Τσεν Σούι-μπιαν, του Δημοκρατικού Προοδευτικού Κόμματος (DPP), ο οποίος είναι και ο πρώτος που υποστηρίζει ανοιχτά την κυριαρχία της Ταϊβάν και την επίσημη ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της.

2005, το «άνοιγμα» του Πεκίνου

Το Πεκίνο υιοθετεί νόμο με τον οποίο καθίσταται παράνομη κάθε προσπάθεια απόσχισης της Ταϊβάν. Το ίδιος έτος, πραγματοποιείται η πρώτη συνάντηση μετά το 1949 ανάμεσα σε αξιωματούχους του ΚΚ Κίνας και της ταϊβανέζικης αντιπολίτευσης της Κουμιτάνγκ (ΚΜΤ).

2008, η προσπάθεια επαναπροσέγγισης

Εκλέγεται πρόεδρος της Ταϊβάν ο Μα Γινγκ-γέου, στηριζόμενος από την KMT, που υποστηρίζει τη σύναψη στενών σχέσεων με την Κίνα και συνεργασία σε μια σειρά τομείς, κυρίως οικονομικούς και εμπορικούς.

2016, η επιστροφή των «σκληρών»

Στην προεδρία επανέρχεται το DPP, με την Τσάι Ινγκ-γουέν, η οποία υποστηρίζει τη σκληρή γραμμή έναντι της Κίνας. Σε απάντηση, το Πεκίνο διακόπτει όλες τις επίσημες επαφές με την Ταϊπέι. Το ίδιος έτος, σπάζοντας τη διπλωματική παράδοση δεκαετιών, ο νεοεκλεγείς Ντόναλντ Τραμπ μιλά απευθείας τηλεφωνικά με την πρόεδρο της Ταϊβάν.

2017-’18, ο Τραμπ τραβάει το σκοινί

Η κυβέρνηση Τραμπ αυξάνει τις προμήθειες όπλων και ανταλλακτικών για μαχητικά αεροσκάφη προς την Ταϊβάν, ενώ προτρέπει επισήμως τους Αμερικανούς αξιωματούχους να επισκέπτονται το νησί. Νέες έντονες αντιδράσεις του Πεκίνου, που κάνει λόγο για υπονόμευση των διμερών σχέσεων με τις ΗΠΑ.

2022, Μπάιντεν και Σι

Ο Τζο Μπάιντεν έχει επικοινωνία με τον Σι Τζινπίνγκ, ο οποίος τον προειδοποιεί ότι «όποιος παίζει με τη φωτιά θα καεί», με αφορμή τις φήμες για την επίσκεψη Πελόζι στην Ταϊβάν. Ο Μπάιντεν φέρεται να υπογραμμίζει πως «η πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών δεν έχει αλλάξει και οι ΗΠΑ αντιτίθενται έντονα σε μονομερείς ενέργειες που μπορούν να αλλάξουν το στάτους κβο ή να υπονομεύσουν την ειρήνη και τη σταθερότητα στα Στενά της Ταϊβάν».