Πληθωριστική ψυχολογία σημαίνει ότι οι προσδοκίες για ανατιμήσεις οδηγούν τους καταναλωτές να επισπεύδουν τις αγορές τους. Οι καταναλωτές δηλαδή αγοράζουν τώρα αγαθά που θα αγόραζαν στο μέλλον, καθώς αναμένουν ότι οι μελλοντικές τιμές θα είναι σημαντικά υψηλότερες και επομένως είναι περισσότερο συμφέρουσα η «πρώιμη» απόκτησή τους. Οταν επικρατεί η πληθωριστική ψυχολογία, οι καταναλωτές προτιμούν να μεταφέρουν αγορές του μέλλοντος στο παρόν για να αντιμετωπίσουν τον πληθωρισμό.
Εάν αυτό συμβεί, η καταναλωτική ζήτηση αυξάνεται και εντείνει τις υφιστάμενες πληθωριστικές πιέσεις δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο ανατιμήσεων.
Συμβαίνει όμως αυτό στην Ελλάδα σήμερα;
Στην ελληνική αγορά, η μεγάλη εικόνα είναι προς το παρόν μεικτή. Ειδικότερα:
Σύμφωνα με πολύ πρόσφατα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (29 Ιουλίου 2022), ο Γενικός Δείκτης Ογκου στο Λιανικό Εμπόριο (κύκλος εργασιών σε σταθερές τιμές), κατά τον Μάιο 2022, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Μαΐου 2021, παρουσίασε μείωση 4,2%.
Ο μόνος κλάδος λιανικού εμπορίου με αξιόλογη ίσως αύξηση είναι ορισμένα διαρκή αγαθά (έπιπλα, ηλεκτρικά είδη, οικιακός εξοπλισμός) με ετήσια μεταβολή δείκτη όγκου 8,3%, η οποία θα μπορούσε ίσως να αποδοθεί σε συμπεριφορές υποκινούμενες από πληθωριστικές προσδοκίες.
Συντελούνται μεγάλες ανατιμήσεις προερχόμενες από αυξημένο κόστος παραγωγής και διάθεσης σε όλα τα αγαθά ευρείας λαϊκής κατανάλωσης, όπως τα τρόφιμα. Στα είδη όμως αυτά, η στρατηγική της επίσπευσης των αγορών δεν είναι αρκετά αποδοτική, καθώς πρόκειται για προϊόντα που δύσκολα αποθηκεύονται, διατηρούνται ή εντέλει οδηγούν σε σημαντική εξοικονόμηση χρήματος αν αποκτηθούν νωρίτερα από τους καταναλωτές. Αντίθετα, οι καταναλωτές μειώνουν τη ζήτηση στα είδη διατροφής όπου, με βάση τα ίδια στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, ο Γενικός Δείκτης Ογκου στο Λιανικό Εμπόριο (κύκλος εργασιών σε σταθερές τιμές) παρουσίασε μεγάλη ετήσια μείωση 7,2%.
Η απόκτηση νέου αυτοκινήτου είναι κλασικό παράδειγμα επίσπευσης των αγοραστικών αποφάσεων όταν λειτουργεί η πληθωριστική ψυχολογία. Εντούτοις, η αγορά αυτή σημείωσε πτώση 20% τον Ιούνιο, με μέρος της πτώσης να αποδίδεται εντούτοις σε καθυστερήσεις από την πλευρά των κατασκευαστών.
Οι τιμές των κατοικιών αλλά και το κόστος κατασκευής τους έχουν αυξηθεί σημαντικά και είναι πρόδηλη η πληθωριστική ψυχολογία που κινητοποιεί αρκετούς «βιαστικούς» αγοραστές.
Πολύ μεγάλο μέρος του μηνιαίου εισοδήματος της λαϊκής οικογένειας δεσμεύεται πλέον από λογαριασμούς ενέργειας και ανελαστικά έξοδα στέγασης. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει ρευστότητα για να εκδηλωθούν οι πληθωριστικές προσδοκίες στο πεδίο της καταναλωτικής συμπεριφοράς, ακόμα και εάν αυτές είναι ψυχολογικά εμπεδωμένες.
Επισημαίνεται τέλος ότι η διάχυτη ανησυχία για την ενεργειακή κρίση και τη μορφή που θα λάβει τον προσεχή χειμώνα καθιστά τους περισσότερους καταναλωτές περισσότερο επιφυλακτικούς και αποτελεί έναν πρόσθετο ανασχετικό παράγοντα στην εκδήλωση συμπεριφορών πληθωριστικής ψυχολογίας.
Ο Γεώργιος Μπάλτας είναι καθηγητής του Τμήματος Μάρκετινγκ & Επικοινωνίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθυντής Μεταπτυχιακών Σπουδών
Πηγή: Έντυπη έκδοση «Τα Νέα»
Latest News
Τέλη κυκλοφορίας: Με δύο τρόπους η εκτύπωση - Βήμα βήμα η διαδικασία, πότε πληρώνονται
Στο myCar αναρτήθηκαν τα τέλη κυκλοφορίας για το 2025 - Τι πρέπει να προσέξουν οι ιδιοκτήτες αυτοκινήτων
Το νέο σύστημα κινήτρων κι επιβράβευσης βελτιώνει την αποτελεσματικότητα του Δημοσίου
Επιβραβεύει τους δημοσίους υπαλλήλους που συμβάλλουν αποφασιστικά στην εκπλήρωση επιλέξιμων στόχων
Η συστηματική καταπίεση των γυναικών στην αφγανική κοινωνία δικαιολογεί προσφυγική προστασία
Μία απόφαση-ορόσημο από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Ο καπιταλισμός των... «συντρόφων» και οι κίνδυνοι μιας οικονομίας Τραμπ-Μάσκ
Ο Ντόναλντ Τραμπ προσφέρει ένα όραμα φιλικού καπιταλισμού που έχει δελεάσει πολλούς ηγέτες της βιομηχανίας και των οικονομικών
Ψηφιακή έκδοση και διαβίβαση παραστατικών διακίνησης – Γ’ Μέρος
Οι ημερομηνίες διαβίβασης των δεδομένων στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA για τις υπόχρεες οντότητες
Απόλυτη καταστροφή ο Οκτώβριος στο ελληνικό Χρηματιστήριο - Τι συνέβη
Κατεγράφησαν οι χειρότερες μηνιαίες απώλειες του έτους για Γενικό και Τραπεζικό Δείκτη. Υποτιμημένες οι περισσότερες μετοχές σε μεγάλη και μεσαία κεφαλαιοποίηση.
Ψηφιακό ευρώ: ποια τα οφέλη του για εσάς
Το ψηφιακό ευρώ θα λειτουργεί συμπληρωματικά προς τα τραπεζογραμμάτια, παρέχοντας – δωρεάν – μία και μοναδική επιλογή για τις ψηφιακές πληρωμές σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ
Σενάριο σοκ για την οικονομία - Το χτύπημα του Ισραήλ στα πυρηνικά του Ιράν
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι διαχειριστές οικονομικών κινδύνων μπορεί να ελπίζουν για το καλύτερο, αλλά θα πρέπει να προετοιμάζονται για το χειρότερο.
Για μια επιχειρούσα κοινωνία
Το βιβλίο των Αθ. Παπανδρόπουλου και Κώστα Χριστίδη φέρνει στο προσκήνιο τον δημιουργικό δυναμισμό ως δημόσια φιλοσοφία
Πράσινη μετάβαση με ψηφιακές τεχνολογίες
Η προσαρμογή των επιχειρήσεων σε αυτές τις νέες συνθήκες απαιτεί στρατηγικές καινοτομίας και εκσυγχρονισμού