Παγκόσμια ταραχή, με ευθύνη της Δύσης;

Η μάλλον απερίσκεπτη απόφαση της προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, Νάνσι Πελόζι, να επισκεφθεί την Ταϊβάν κινδυνεύει να τινάξει στον αέρα παγκόσμιες ισορροπίες και να ρίξει την αμερικανική διπλωματία στα βράχια και σε μια άνευ προηγουμένου περιδίνηση.

Κατά παράβαση των συνθηκών και των σχετικών κανόνων του διεθνούς δικαίου, αν και ελάχιστοι πλέον το λαμβάνουν υπ’ όψιν όπως λ.χ. ο Ερντογάν που πανηγύρισε την επέτειο της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί δηλώνοντας πως είναι «σύμβολο κατάκτησης» (!), η κυρία Πελόζι αποφάσισε μία επίσκεψη που είναι σίγουρο πως θίγει βαθιές κινεζικές αρχές και αντιλήψεις.

Ανεξάρτητα αν η Ταϊβάν είναι δημοκρατία και η Κίνα είδος ολοκληρωτισμού («σοσιαλισμό της αγοράς» την αποκαλεί το ΚΚΚ), το διεθνές δίκαιο δεν κάνει τέτοιες διακρίσεις. Η ενιαία Κίνα κατά το Πεκίνο περιλαμβάνει βέβαια και το αυτονομημένο de facto νησί (Μία Κίνα). Και ουδέποτε η Κίνα εγκατέλειψε τον στόχο της τελικής του ενσωμάτωσης.

Σε τελευταία ανάλυση, οι εξελίξεις που δρομολογούνται δεν έχουν σχέση με τους μέχρι και πριν από λίγο καιρό ευδιάκριτους σκοπούς της αμερικανικής διπλωματίας. Οταν οι ΗΠΑ είχαν προ καιρού διακηρύξει πως ουσιαστικός τους αντίπαλος σε παγκόσμιο επίπεδο ήταν η Κίνα, ήταν προφανές πως στόχος τους ήταν η απομάκρυνση του ενδεχόμενου προσέγγισης Ρωσίας – Κίνας και η επιδίωξη το Κρεμλίνο να απομακρυνθεί από τον εναγκαλισμό του Πεκίνου.

Με την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία η Κίνα έκανε προσπάθειες να μη φαίνεται ταυτισμένη με τη Ρωσία στις όποιες αντιπαραθέσεις της με τη Δύση, και ιδιαίτερα με τις ΗΠΑ. Με ευθύνη κυρίως του Πεκίνου (!) η αμερικανική στρατηγική, της διατήρησης Ρωσίας και Κίνας χωρισμένων,  έδειχνε να φέρνει αποτελέσματα.

Η επίσκεψη Πελόζι στην Ταϊβάν δείχνει να τα ανατρέπει όλα αυτά. Και ο άξονας Μόσχας – Πεκίνου αρχίζει να γίνεται ισχυρός. Με μεγάλη πιθανότητα η ένταση στο στενό της Ταϊβάν να ξεφύγει από κάθε έλεγχο.

Αν αυτό αποτελεί αποτέλεσμα πολιτικού σχεδιασμού του Λευκού Οίκου η κίνηση υστεροφημίας της Νάνσι Πελόζι για την υποστήριξη εκ μέρους της των δημοκρατικών αρχών και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ελάχιστη σημασία έχει.

Κάποιοι έτρεξαν και πάλι να ασκήσουν κριτική στην έμπειρη αλεπού της εξωτερικής πολιτικής, που είναι ο Χένρι Κίσινγκερ, επειδή θεώρησε αχρείαστη μια πρόκληση τη στιγμή αυτή κατά της Κίνας. Οπως και του επικεφαλής του Eurasia Group της Νέας Υόρκης, και συγγραφέα πολλών best sellers για την εξωτερική πολιτική, Ιαν Μπρέμερ, που άσκησε κριτική στην κυρία Πελόζι πάνω στην ίδια λογική.

Για κάποιους πρέπει ορισμένες στιγμές ο ιδεαλισμός να ξεπερνά τον ρεαλιστικό κυνισμό στις διεθνείς υποθέσεις. Εδώ όμως δεν διακυβεύονται αρχές κι αντιλήψεις. Το ρίσκο αφορά μεγάλες εθνικές συγκρούσεις με το ενδεχόμενο χιλιάδων ανθρώπινων απωλειών. Μπροστά στην καταστροφή προτιμότερος είναι ο ρεαλισμός. Και δεν είναι τυχαίο πως πάνω σ’ αυτό συμφωνούν όλοι όσοι καταλαβαίνουν κι έχουν χειρισθεί κρίσιμα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής.

Πριν από λίγα 24ωρα έφθασε στα χέρια μου το άρθρο του Michael Hudson, «American Diplomacy as a Tragic Drama» (29 Ιουλιου 2022), στο The Saker. Ο γνωστός σκεπτικιστής συγγραφέας, σαν προάγγελος των τελευταίων δυσμενών εξελίξεων στην Απω Ανατολή, περιγράφει το στίγμα μιας αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, ιδίως απέναντι στη Ρωσία αλλά και την Κίνα, σαν προβληματικό και αδιέξοδο.

Mε βάση το οικονομικό σύστημα που εφαρμόζουν οι ΗΠΑ (μια εκδοχή που δεν με βρίσκει σύμφωνο) έχουν κατορθώσει, δίχως να το επιδιώκουν, να φέρουν κοντά όλους τους ανταγωνιστές τους (Κίνα, Ρωσία, Ινδία, χώρες της Μ. Ανατολής, της Αφρικής και της Λ. Αμερικής,) δημιουργώντας την αναγκαία κριτική μάζα που ενδεχομένως στον στίβο των συμμαχιών και των συμπράξεων να γυρίσει το παγκόσμιο τραπέζι εναντίον των συμφερόντων της Δύσης.

Η κίνηση της κυρίας Πελόζι μπορεί να παίξει τον ρόλο του καταλύτη και να οδηγήσει στην ανατροπή για την οποία προειδοποίησε ο Zβ. Μπρζεζίνσκι στο «Η Μεγάλη Σκακιέρα», το 1997 (σελ. 69). Μια παγκόσμια αναταραχή, που μπορεί να γίνει η απαρχή ανακατατάξεων και μετασχηματισμών σε βάρος των στρατηγικών συμφερόντων των ΗΠΑ. Αλλά γι’ αυτό, σε άλλο μου ειδικό κείμενο…