Τα αρνητικά σημεία της αγοράς και θετικά στοιχεία της οικονομίας

Η ελληνική οικονομία παραδόξως αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς, σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά βεβαίως βρίσκεται αντιμέτωπη με πολύ ισχυρούς ανέμους, που μπορούν εύκολα να μεταβάλλουν την πορεία της. Το ελληνικό παράδοξο της αντοχής και ανάπτυξης της οικονομίας μας που ενδέχεται να κυμανθεί στο 5% έχει στη πλάστιγγα θετικά και αρνητικά. Τα θετικά στοιχεία της οικονομίας μας είναι η υπεραπόδοση των φόρων, τα έσοδα από το ρεκόρ των τουριστικών ροών, οι πολλές μεγάλες επενδύσεις, η αύξηση του ΑΕΠ, η μείωση της αναλογίας χρέους-ΑΕΠ και η μείωση της ανεργίας. Θετικό είναι και το γεγονός του τέλους της ενισχυμένης εποπτείας της ελληνικής οικονομίας και επισήμως από τις 21/8/22.

Επίσης στα θετικά θα πρέπει να προστεθούν τα πενταετή μέτρα κοινωνικής στήριξης και σταθερής οικονομικής πολιτικής, που θα εξαγγελθούν σύμφωνα με το σχέδιο «1+4» από τον Πρωθυπουργό στη ΔΕΘ. Στα θετικά, αλλά και αρνητικά τοποθετούνται αντίστοιχα οι αυξημένες εξαγωγές κατά 60% και οι αυξημένες εισαγωγές κατά 54%, που όμως διεύρυναν το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου περίπου 3 δις ευρώ σε ένα μήνα. Παράλληλα η παγκόσμια κρίση μεταβάλει διαρκώς τις τιμές των εμπορευμάτων διεθνώς, που κινούνται πάνω, κάτω και πλαγίως, διευκολύνοντας το εξαγωγικό και δυσκολεύοντας το εισαγωγικό εμπόριο.

Στα αρνητικά είναι οι υψηλές τιμές στα είδη διατροφής, του ηλεκτρικού ρεύματος, τα καύσιμα, παρά την πρόσφατη μείωση στη τιμή του πετρελαίου, με επακόλουθο τον υψηλό πληθωρισμό κόστους τον Ιούλιο στο 11,6%. Ένας δεύτερος κύκλος ανατιμήσεων στα αγαθά πρώτης ανάγκης διαφαίνεται για τον Σεπτέμβριο και ιδιαιτέρως στα τρόφιμα και λιγότερο στα καύσιμα που φαίνεται να αποκλιμακώνεται η ετήσια αύξηση τους στο 33%. Μεγάλο πρόβλημα συνεχίζουν να δημιουργούν οι αυξήσεις 31% στις δαπάνες στέγασης και 13% στα τρόφιμα, 20% στις μεταφορές, αλλά κυρίως του ηλεκτρισμού 56% και του φυσικού αερίου 179%.

Στα αρνητικά συγκαταλέγεται και το μέγεθος του ιδιωτικού χρέους στην Ελλάδα που φτάνει στα 383 δισ. ευρώ, ή 125% του ΑΕΠ. Από αυτά, τα 251 δις ευρώ είναι ληξιπρόθεσμα χρέη με πάνω από 150 δισ. ευρώ σε δημόσιους φορείς που παραμένουν βασικό βάρος στην ελληνική οικονομία. Το ΚΕΑΟ καταγράφει αρνητικό ρεκόρ χρέους ασφαλιστικών εισφορών που έφτασαν τα 43,4 δις ευρώ. Στα αρνητικά παραμένει βεβαίως η προεκλογική τουρκική προκλητικότητα με τις παράλογες εθνικιστικές τους επιδιώξεις και επικίνδυνες ενέργειες.

Μόνιμος πονοκέφαλος έχει γίνει ο εισαγόμενος πληθωρισμός που ροκανίζει το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, υποχρεώνοντας τη Κυβέρνηση να εξαντλεί τα δημοσιονομικά περιθώρια, προκειμένου να στηρίζει τους ευάλωτους πολίτες. Η ανασφάλεια στην παγκόσμια οικονομία, το κόστος ζωής, ο πληθωρισμός, είναι φαινόμενα τα οποία χτυπούν ανελέητα την Ευρωπαϊκή και ελληνική κοινωνία και οικονομία. Άλλωστε η ανταπόκριση των πολιτών στα διάφορα επιδόματα πιστοποιεί ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη στήριξης των πολιτών σε ζητήματα που έχουν να κάνουν με την ακρίβεια στους λογαριασμούς ρεύματος, φυσικού αερίου και στο κόστος καυσίμων και τροφίμων. Από την άλλη, καταδεικνύει όμως και τη συνέπεια της Κυβέρνησης, η οποία μπορεί όχι απλά να διαθέτει δημοσιονομικό χώρο, αλλά και τα εργαλεία που επιτρέπουν στους πολίτες, με απόλυτη διαφάνεια, να εισπράττουν άμεσα τα ποσά που δικαιούνται.

Προβληματισμό για τις συνέπειες στη ρευστότητα των επιχειρήσεων προκαλεί η αύξηση του κόστους χρήματος από τις τράπεζες, μετά τις αποφάσεις της ΕΚΤ, να προχωρήσει σε επιθετική αύξηση της βάσης των επιτοκίων. Η κίνηση της ΕΚΤ προσπαθεί να συμπιέσει αφενός τις πληθωριστικών τάσεων στην ευρωζώνη και αφετέρου την ανάγκη στήριξης της ισοτιμίας του ενιαίου νομίσματος, αφού ένα αδύναμο ευρώ αυξάνει τον ήδη υψηλό εισαγόμενο πληθωρισμό, εξαιτίας των υψηλότερων τιμών ενέργειας. Το βέβαιο είναι πως ο δανεισμός γίνεται πλέον ακριβός, αφού αυτόματα θα αυξήσει μισή με μία μονάδα τα δάνεια συνδεδεμένα με το Euribor, επιβαρύνοντας τους παλιούς δανειολήπτες με κίνδυνο νέων κόκκινων δανείων και κυριώς περιοριορίζοντας την πιστωτική επέκταση των επιχειρήσεων.

Σε ένα περιβάλλον αβεβαιότητας με πάνω τις τιμές και κάτω τη ζήτηση η αγορά του οργανωμένου λιανεμπορίου με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία καταγράφει μείωση του όγκου πωλήσεων και άνοδο του κύκλου εργασιών που προέρχεται αποκλειστικά από αυξημένες τιμές και τις ανατιμήσεις του τελευταίου τριμήνου, καθώς η ζήτηση παρουσιάζει αρνητική τάση για το σύνολο των μεγάλων κατηγοριών προϊόντων. Οι κατηγορίες των τροφίμων και ποτών, παρουσιάζουν τις μεγαλύτερες πληθωριστικές πιέσεις, στο 4,2%, με αποτέλεσμα οι όγκοι πωλήσεων να υποχωρούν κατά -7,5% και ο τζίρος κατά -2%. Τα καύσιμα παρουσιάζουν μείωση όγκου -7% και αύξηση τζίρου 27%, τα είδη σπιτιού μείωση όγκου -10% και αύξηση τζίρου 27%, ενώ η ένδυση και υπόδηση παρουσιάζει διπλή μείωση όγκου και τζίρου, -18% και -13% αντίστοιχα.

Δεδομένων των εξελίξεων τόσο στο πεδίο των εσόδων, όσο και των εξόδων, το υπουργείο Οικονομικών, προετοιμάζεται για την κατάθεση δεύτερου συμπληρωματικού προϋπολογισμού για πρόσθετες δαπάνες στην περιοχή των 2 δισ. ευρώ χωρίς να μεταβάλλεται ο στόχος για το φετινό πρωτογενές έλλειμμα στο 2% του ΑΕΠ. Το ακριβές ύψος των πρόσθετων δαπανών που θα εγγραφούν με τη μορφή του συμπληρωματικού προϋπολογισμού θα κλειδώσει μέσα στον Αύγουστο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ιουλίου, τα καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού έφτασαν τα 26,26 δισ. ευρώ με υπέρβαση 2,08 δισ. ευρώ σε σχέση με το στόχο και τα φορολογικά έφτασαν τα 24,67 δισ. ευρώ με υπέρβαση 3,58 δισ. ευρώ σε σχέση με το στόχο του προϋπολογισμού. Το ΥΠΟΙΚ εκτιμά πως τα προϋπολογισθέντα έσοδα των 15 δις ευρώ από τον τουρισμό θα ξεπεράσουν το 2022 τα 18 δις ευρώ. Η κατάθεση του συμπληρωματικού προϋπολογισμού αναμένεται στις αρχές Σεπτέμβρη και οι πρόσθετες δαπάνες είναι αυτές οι οποίες θα δώσουν τα περιθώρια και το ύψος των παροχών στη φετινή ΔΕΘ.