Επιχειρηματικότητα: Η Ελλάδα, η Ευρώπη και η επιχειρούσα κοινωνία

Όσοι νομίζουν ότι το πνεύμα της επιχειρηματικότητας είναι πιο πολύ αναπτυγμένο στον ευρωπαϊκό νότο παρά στον αντίστοιχο Βορρά, καλά θα κάνουν να αναθεωρήσουν θέσεις και απόψεις. Η πραγματικότητα είναι διαφορετική και έως ένα βαθμό δυσάρεστη για τους Νοτιοευρωπαίους. Το επιχειρηματικό πνεύμα γνωρίζει εντυπωσιακή άνοδο στον ευρωπαϊκό Βορρά και ήδη αποτελεί σοβαρό συγκριτικό του πλεονέκτημα. Σε μια εποχή μάλιστα όπου γεωπολιτικές εξελίξεις θα υπαγορεύονται από ανταγωνισμούς σε επίπεδο δημιουργικής επιχειρηματικότητας με διηπειρωτικό χαρακτηλρα.

Διαβάστε επίσης: Πανδημία και οικονομία της ζωής

Στις 26 Νοεμβρίου 2021, ο Niklas Elert, οικονομολόγος στο Σουηδικό Ερευνητικό Ινστιτούτο Βιομηχανικής Οικονομίας (IFN) παρουσίασε το «The Entrepreneurial Society – A Reform Strategy for the European Union», ένα νέο βιβλίο με συν-συγγραφείς τους Magnus Henrekson και Mark Sanders.

Με αφορμή λοιπόν την παρουσίαση αυτή, ο δρ. Έλερτ, με έμφαση τόνισε το γεγονός ότι οι επιτυχημένες κοινωνίες πρέπει να ανταποκρίνονται στις προσδοκίες των ανθρώπων και να προστατεύουν τον προτιμώμενο τρόπο ζωής. Ωστόσο, δεν μπορούν να μείνουν στάσιμες. Πρέπει να εξελιχθούν, να διατηρήσουν αυτό που λειτουργεί και να διορθώσουν ό,τι δεν λειτουργεί. Για να συμβούν αυτές οι βελτιώσεις, πρέπει να υπάρχει ένα άνοιγμα στην αμφισβήτηση των καθιερωμένων δομών και των κυρίαρχων αντιλήψεων ως προς το επιχειρείν και τον αποφασιστικό του ρόλο στην παραγωγή πλούτου και ευημερίας.Μια επιχειρηματική κοινωνία είναι αυτή που επιτυγχάνει μια ισορροπία μεταξύ της προστασίας των προσδοκιών των ανθρώπων, διατηρώντας παράλληλα το άνοιγμα για διαφωνίες.
Διαφωνίες που εδράζονται βέβαια σε λογικές θέσεις και όχι σε παραλογισμούς και μεταφυσικές προσεγγίσεις που στόχο έχουν να εμποδίσουν την όποια πρόοδο.

Διαβάστε επίσης: ΗΠΑ-Κίνα: Πόσο θα τραβήξουν το σχοινί; 

Για τους συγγραφείς έτσι, η σημερινή ευρωπαϊκή κοινωνία υστερεί στην καινοτομία και την επιχειρηματικότητα σε σύγκριση με την Ασία και τις ΗΠΑ. Αυτό δημιουργεί φόβο ότι η Ευρώπη βρίσκεται καθ’ οδόν να γίνει περισσότερο «μουσείο» παρά καινοτόμος παίκτης. Σύμφωνα με τον δρ.Έλερτ, πολλές χώρες στην Ευρώπη θα ωφεληθούν από τη βελτίωση των φορολογικών τους συστημάτων και της νομοθεσίας περί δικαιωμάτων ιδιοκτησίας. Τη ν ίδια στιγμή όμως,πρέπει να δοθεί μεγάλη προσοχή σε ανησυχητικές τάσεις θεσμικής οπισθοδρόμησης και υποβάθμισης του κράτους δικαίου σε ολόκληρη την ήπειρο. Κατά συνέπεια, η EE πρέπει να μιλήσει με μία φωνή ενάντια σε αυτά τα ζητήματα. Η πρόσβαση στη χρηματοδότηση είναι από την άποψη αυτή μια σημαντική πρόκληση για την Ευρώπη, όχι τόσο γιατί λείπουν τα κεφάλαια, αλλά γιατί τα τελευταία είναι περισσότερο συνδεδεμένα με το συνταξιοδοτικά ταμεία και προσόδους παρά με επενδύσεις που σε κάποιο βαθμό συνεπάγονται αναλήψεις κινδύνων.

Με άλλα λόγια, η ευρωπαϊκή δημογραφική κάμψη, σαφώς και έχει παραγωγικές συνέπειες και τις σχετικές αρνητικές επιπτώσεις στην παραγωγή καινοτομίας και την ευρεία διάδοση της.

Η επένδυση περισσότερων από τα χρήματα της Ευρώπης σε καινοτόμες ιδέες και επιχειρηματικά κεφάλαια, θα παρείχε τα απαραίτητα κίνητρα για τη δημιουργία μιας πιο επιχειρηματικής κουλτούρας, τονίζουν οι συγγραφείς.Και υπό αυτή την έννοια φερνουν στο προσκήνιο ένα καίριο ιδεολογικό διακύβευμα, που είναι η ατομική ευθύνη και δημιουργικότητα απέναντι στην πραγματικότητα και την επίλυση προβλημάτων.

Όσο για την επιχειρηματική κουλτούρα, ενώ για παράδειγμα στην Φινλανδία ξεκινά να συζητείται στα νηπιαγωγεία, στον ευρωπαϊκό Νότο ψάχνουμε να βρούμε ακόμα αν το επιχειρείν είναι «καλό ή κακό» πράγμα. Κατά συνέπεια, η κατάσταση αυτή από μόνη της είναι παραγωγός ανισοτήτων, για τις οποίες όμως σπανίως γίνεται λόγος.Τους φορείς που θεωρούν τις α μορφές και αφιονισμένες μάζες εργαλείο εξουσίας, η προσωπική ευθύνη είναι ότι το χειρότερο.

Ο Δρ Έλερτ πιστεύει ότι αυτά είναι μερικά από τα μεγαλύτερα εμπόδια στην επιχειρηματικότητα. Εάν κάποιος δεν εμπιστεύεται ότι οι θεμελιώδεις θεσμοί λειτουργούν σωστά ή βλέπει ότι οι δρόμοι προς την ανάπτυξη είναι φραγμένοι, τότε υπάρχει μικρό κίνητρο για να προσπαθήσει να καινοτομήσει. Επίσης, δεν ενθαρρύνει την ανάπτυξη και τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Ωστόσο, είναι σημαντικό να ληφθούν υπόψη οι ανισότητες σε όλη την Ευρώπη που δεν επιτρέπουν πάντα την εφαρμογή ενιαίων λύσεων για όλους. Ενώ οι μεσογειακές και ανατολικές χώρες κατατάσσονται μάλλον χαμηλά στην καινοτομία, οι χώρες της Βόρειας και της Δυτικής Ευρώπης εξακολουθούν να βαθμολογούνται αρκετά ψηλά.

Το βιβλίο του Dr Elert προσφέρει μερικές ιδέες για πολιτικές που υποστηρίζουν την επιχειρηματικότητα και εμπνέει τους αναγνώστες να βρουν την καλύτερη λύση. Ωστόσο, προειδοποιεί επίσης ότι τα βιομηχανικά cluster δεν είναι πάντα αποδοτικά, ούτε υπάγονται σε αμετάβλητους κανόνες. Η ανάπτυξη πνεύματος επιχειρηματικής δημιουργίας απαιτεί στήριξη του ανταγωνισμού, ύπαρξη πνεύματος ελευθερίας και κυρίως πλήρη απόρριψη πελατειακών σχέσεων.