Γιατί οι τιμές των εμπορευμάτων είναι πιθανό να πέσουν περαιτέρω

Project Syndicate

Οι μεγάλες διακυμάνσεις που καταγράφηκαν στις τιμές του πετρελαίου, των ορυκτών και των γεωργικών εμπορευμάτων ήταν από τις πιο σημαντικές οικονομικές εξελίξεις των τελευταίων δύο ετών.

Η απότομη άνοδος των τιμών των εμπορευμάτων για μεγάλο μέρος αυτής της περιόδου ήταν σχεδόν αδύνατο να μην γίνει αντιληπτή. Ένα βαρέλι αργού πετρελαίου Brent που πουλιόταν προς 20 δολάρια τον Απρίλιο του 2020, κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας COVID-19, έφτασε στο ανώτατο όριο των 122 δολαρίων τον Μάρτιο του 2022, αμέσως μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Το πετρέλαιο δεν ήταν το μόνο εμπόρευμα που γνώρισε άνοδο στην τιμή.

Η τιμή του χαλκού διπλασιάστηκε, του σιταριού υπερδιπλασιάστηκε και οι παγκόσμιοι δείκτες των τιμών των εμπορευμάτων σχεδόν τριπλασιάστηκαν από τον Απρίλιο του 2020 έως τον Μάρτιο του 2022. Και αυτές οι αυξήσεις είναι σε όρους δολαρίου. Οι τιμές σε ευρώ, γιεν, γουόν ή άλλα νομίσματα αυξήθηκαν ακόμη περισσότερο.

Διαβάστε επίσης – Έφτασαν στην κορύφωση οι τιμές των εμπορευμάτων

Ωστόσο, λιγότερο αντιληπτό έχει γίνει το γεγονός ότι οι τιμές πολλών εμπορευμάτων μειώθηκαν αυτό το καλοκαίρι. Η τιμή του πετρελαίου υποχώρησε κατά περίπου 30% από τις αρχές Ιουνίου έως τα μέσα Αυγούστου. Η πολιτικά ευαίσθητη τιμή της βενζίνης στις Ηνωμένες Πολιτείες μειώθηκε κατά 20% την ίδια περίοδο, από 5 δολάρια ανά γαλόνι σε 4 δολάρια ανά γαλόνι. Ο συνολικός δείκτης υποχώρησε 12%.

Διαβάστε επίσης – Δεν έφυγαν οι «ταύροι» από την αγορά των εμπορευμάτων

Είναι αυτή η πτώση στις τιμές των εμπορευμάτων μόνο προσωρινή; Ή μήπως είναι ένα σημάδι ότι οι τιμές έχουν κορυφωθεί και μπορεί να αναμένεται περαιτέρω πτώση;

Οι τιμές των εμπορευμάτων συσχετίζονται σε μεγάλο βαθμό. Ένας λόγος είναι οι άμεσες μικροοικονομικές σχέσεις. Όταν η τιμή του πετρελαίου αυξάνεται, το κόστος των παραγωγών σιταριού αυξάνεται (επειδή ο εξοπλισμός συγκομιδής λειτουργεί με ντίζελ και το λίπασμα γίνεται από φυσικό αέριο), γεγονός που ασκεί ανοδική πίεση στις τιμές των σιτηρών.

Διαβάστε επίσης – Περιορίζοντας την κερδοσκοπία στην αγορά εμπορευμάτων

Υπάρχουν δύο μακροοικονομικοί λόγοι για να πιστεύουμε ότι οι τιμές των εμπορευμάτων γενικά θα πέσουν περαιτέρω. Το επίπεδο της οικονομικής δραστηριότητας είναι ένας αυτονόητα σημαντικός καθοριστικός παράγοντας της ζήτησης για τα εμπορεύματα και συνεπώς των τιμών τους. Λιγότερο προφανές, είναι το πραγματικό επιτόκιο, που αποτελεί έναν ακόμα βασικό παράγοντα. Και οι τρέχουσες προοπτικές τόσο για την παγκόσμια ανάπτυξη όσο και για τα πραγματικά επιτόκια υποδηλώνουν μια καθοδική πορεία για τις τιμές των εμπορευμάτων.

Δεν θα πέσουν όλες οι τιμές. Διαφορετικά εμπορεύματα λένε διαφορετικές ιστορίες. Για παράδειγμα, η τιμή αγοράς του φυσικού αερίου στην Ευρώπη αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω, καθώς η ήπειρος μαθαίνει να διαχειρίζεται τον χειμώνα χωρίς ρωσικές προμήθειες. Αλλά η τάση θα είναι πιθανότατα πτωτική αλλού.

Η ισχυρή παγκόσμια ανάπτυξη , ειδικά στην Κίνα, μπορεί να εξηγήσει τις σημαντικές ανόδους στις τιμές των εμπορευμάτων το 2004-07, το 2010-11 και το 2021. Αντίθετα, η βουτιά της παγκόσμιας ανάπτυξης μπορεί να εξηγήσει τις απότομες μειώσεις στις τιμές των εμπορευμάτων κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, από τα μέσα του 2008 έως αρχές του 2009 και κατά τη διάρκεια της πανδημικής ύφεσης από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο του 2020.

Η παγκόσμια ανάπτυξη επιβραδύνεται επί του παρόντος . Η οικονομία της Κίνας έχει υποχωρήσει δραματικά. Η ανάπτυξη εκεί έγινε στην πραγματικότητα αρνητική το δεύτερο τρίμηνο, καθώς η Σαγκάη και ορισμένες άλλες μεγάλες πόλεις υπέστησαν lockdowns σύμφωνα με τη μάταιη πολιτική του προέδρου Σι Τζινπίνγκ για μηδενική COVID-19 .

Η οικονομία της Ευρώπης θα πληγεί σκληρά από τις παρενέργειες της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Ακόμη και η ανάπτυξη των ΗΠΑ είναι πιο αργή το 2022 από ό,τι ήταν πέρυσι, με πολλούς να διακηρύσσουν ότι έχει ξεκινήσει μια ύφεση . (Προσωπικά, είμαι ακόμα πρόθυμος να στοιχηματίσω ότι καμία ύφεση στις ΗΠΑ δεν ξεκίνησε το πρώτο εξάμηνο του έτους και ότι το ΑΕΠ είτε του πρώτου είτε του δεύτερου τριμήνου θα αναθεωρηθεί προς τα πάνω μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου.)

Στην πιο πρόσφατη επικαιροποίησή του, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προέβλεψε την απότομη επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης, από 6,1% το 2021, σε 3,2% το 2022 και 2,9% το 2023.

Η βραδύτερη ανάπτυξη σημαίνει χαμηλότερη ζήτηση για εμπορεύματα και ως εκ τούτου χαμηλότερες τιμές.

Επιπλέον, καθώς η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και άλλες κεντρικές τράπεζες αυστηροποιούν τη νομισματική τους πολιτική, τα πραγματικά επιτόκια είναι πιθανό να αυξηθούν. Αυτό πιθανότατα θα ωθήσει προς τα κάτω τις τιμές των εμπορευμάτων, και όχι μόνο επειδή τα υψηλά πραγματικά επιτόκια καθιστούν πιο πιθανή την ύφεση. Το επίπεδο των πραγματικών επιτοκίων επηρεάζει τις τιμές των εμπορευμάτων ανεξάρτητα από το ΑΕΠ, τόσο θεωρητικά όσο και εμπειρικά.

Η θεωρία της σχέσης μεταξύ των πραγματικών επιτοκίων και των τιμών των εμπορευμάτων είναι εδραιωμένη εδώ και καιρό. Η απλούστερη διαίσθηση πίσω από τη σχέση είναι ότι το επιτόκιο αποτελεί ένα «κόστος μεταφοράς» αποθεμάτων. Η αύξηση του επιτοκίου μειώνει τη ζήτηση των επιχειρήσεων για διατήρηση αποθεμάτων και ως εκ τούτου μειώνει την τιμή των εμπορευμάτων.

Λειτουργούν άλλοι τρεις μηχανισμοί, εκτός από τα αποθέματα. Πρώτον, για έναν προς εξάντληση πόρο, μια αύξηση του επιτοκίου ενισχύει το κίνητρο για εξόρυξη σήμερα και, συνεπώς, επεκτείνει τη διαθέσιμη προσφορά. Δεύτερον, για τα «χρηματιστηριακά» εμπορεύματα, η αύξηση του επιτοκίου ενθαρρύνει τους θεσμικούς επενδυτές να μετακινηθούν από την κατηγορία περιουσιακών στοιχείων των εμπορευμάτων και να εισέλθουν στα γραμμάτια του Δημοσίου. Τέλος, για ένα εμπόρευμα που διαπραγματεύεται διεθνώς, μια αύξηση του εγχώριου πραγματικού επιτοκίου προκαλεί πραγματική ανατίμηση του εγχώριου νομίσματος, η οποία λειτουργεί για να μειώσει την τιμή του εμπορεύματος σε εγχώριο νόμισμα .

Οικονομετρικές αναλύσεις έχουν δείξει τη στατιστική σχέση μεταξύ των πραγματικών επιτοκίων και των τιμών των εμπορευμάτων. Αυτή η σχέση περιλαμβάνει απλούς συσχετισμούς: παλινδρομήσεις που ελέγχουν άλλους σημαντικούς καθοριστικούς παράγοντες, όπως το ΑΕΠ και τα αποθέματα σε ένα μοντέλο «μεταφερόμενου εμπορίου»και μελέτες συμβάντων υψηλής συχνότητας που είναι πολύ λιγότερο ευαίσθητες στα οικονομικά προβλήματα των στατιστικών παλινδρομήσεων.

Δύο επεισόδια δείχνουν ότι η επίδραση των πραγματικών επιτοκίων στις τιμές των εμπορευμάτων λειτουργεί ανεξάρτητα από την επίδραση του ΑΕΠ. Ούτε η άνοδος των τιμών των βασικών εμπορευμάτων σε δολάρια το πρώτο εξάμηνο του 2008 ούτε η πτώση το 2014-15 μπορούν να εξηγηθούν από τις διακυμάνσεις της οικονομικής δραστηριότητας. Αντίθετα, μπορούν να ερμηνευθούν ως το αποτέλεσμα, αντίστοιχα, της χαλαρής νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ ( ποσοτική χαλάρωση ) και της σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ με το τέλος του QE.

Τα πραγματικά επιτόκια φαίνεται να έχουν σταθερή ανοδική τάση, επειδή τα ονομαστικά επιτόκια θα αυξηθούν και ο πληθωρισμός θα μειωθεί. Μαζί με την επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι η πρόσφατη πτώση των πραγματικών τιμών του πετρελαίου, των ορυκτών και των γεωργικών προϊόντων θα συνεχιστεί.

Ο Jeffrey Frankel είναι καθηγητής Σχηματισμού και Ανάπτυξης Κεφαλαίου στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.