Ένα βασικό συμπέρασμα από τη χθεσινή σύγκρουση στη Βουλή είναι ότι μπήκαμε και επίσημα σε προεκλογική περίοδο, όποτε κι αν γίνουν οι εκλογές. Και μπήκαμε γνωρίζοντας πώς θα κινηθούν τα κόμματα και ποιο θα είναι το διακύβευμα της επόμενης κάλπης.

Είναι φανερό ότι το κλίμα τοξικότητας θα κυριαρχήσει, με επίκεντρο τις υποκλοπές. Η κυβέρνηση θα θελήσει να γυρίσει σελίδα και να «χτυπήσει» στο μέτωπο της οικονομίας, η αντιπολίτευση θα «παίξει» πολύ το κομμάτι των υποκλοπών και γενικά της υποβάθμισης των θεσμών, πιστεύοντας ότι εκεί θα πονέσει ο κ. Μητσοτάκης.

Βλέπουμε επίσης, να ξεκαθαρίζει και το δίλημμα που θέτει κυρίως ο πρωθυπουργός, και ακολουθείται και από τον κ. Τσίπρα. Δηλαδή οι επόμενες εκλογές θα κριθούν στο ερώτημα «Θα συνεχίσουμε να κυβερνάμε εμείς ή θα επιστρέψουμε στα χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ;»

Δεν ήταν τυχαίες οι αναφορές του κ. Μητσοτάκη ότι «είχαμε άγιο και σωθήκαμε από τη διακυβέρνηση του 2015-2019».

Ούτε η επιστροφή στο… παρελθόν του ΣΥΡΙΖΑ, με αναφορές σε Παπαγγελόπουλο, Παππά, Βαρουφάκη, Κρέτσο κ.λπ.».

Το «χτύπημα» Μητσοτάκη στο ΠΑΣΟΚ

Αν θέλετε τη γνώμη μου, πάντως, το σημαντικότερο από όλα είναι η προσπάθεια «διεμβολισμού» ή καλύτερα η προσπάθεια του Κ. Μητσοτάκη να δημιουργήσει ρήγμα στον κεντρώο χώρο και κυρίως στο ΠΑΣΟΚ.

Όταν είπε απευθυνόμενος στους ψηφοφόρους ότι μπορεί »αν ψηφίσουν Ανδρουλάκη να τους βγει Τσίπρας» ήταν μια εμφανής προσπάθεια να ενεργοποιήσει το «αντισύριζα» ρεύμα. Να θυμίσει στους εν δυνάμει ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ, ιδίως σε όσους επέστρεψαν μετά την εκλογή Ανδρουλάκη στη Βουλή, ότι υπάρχει κίνδυνος επιστροφής του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Τους κάλεσε εμμέσως πλην σαφώς να ψηφίσουν ΝΔ κι όχι ΠΑΣΟΚ, θέλοντας με τον τρόπο αυτό να «σπάσει» το αντικυβερνητικό μέτωπο που συγκροτείται –ιδιαίτερα ισχυρό πλέον- στον κεντροαριστερό χώρο.

Έναν χώρο που όπως ξέρουμε καλά, διεκδικεί με σθένος ο κ. Μητσοτάκης και έχει καταφέρει πολλά τα τελευταία χρόνια.

Βεβαίως, δεν περνά απαρατήρητο ότι ταυτίζει όλο και πιο πολύ το ΠΑΣΟΚ με το ΣΥΡΙΖΑ, σπάζοντας κάθε γέφυρα που θα μπορούσε να χτιστεί μεταξύ του ιδίου και του Νίκου Ανδρουλάκη.

Οι πρώτες πολιτικές αναταράξεις της υπόθεσης των υποκλοπών, καταγράφονται στη δημοσκόπηση που δημοσιεύσουν σήμερα τα «Νέα». Μια πρώτη ματιά, δείχνει ότι η ΝΔ χάνει 2,3 ποσοστιαίες μονάδες, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κερδίζει πολύ από αυτό, μόλις 0,9%. Κερδισμένο και το ΠΑΣΟΚ κατά μία ποσοστιαία μονάδα ενώ αίσθηση προκαλεί το 4,8% της Ελληνικής Λύσης, αλλά και ότι το ΜεΡΑ25 του κ. Βαρουφάκη μένει πολύ κάτω από το 3%.

Η διαφορά βρίσκεται στις 6,3 μονάδες, διόλου ευκαταφρόνητη για μια κυβέρνηση που περνά βαθιά κρίση, αλλά και σε μεγάλη απόσταση από την αυτοδυναμία.

Περισσότερα στη δημοσκόπηση στα «ΝΕΑ» που κυκλοφορούν αυτό το Σαββατοκύριακο.

Επεσαν οι γέφυρες Μητσοτάκη – Βενιζέλου

Μια παράπλευρη, αλλά άκρως σημαντική απώλεια, έχει η υπόθεση των υποκλοπών και φάνηκε χθες στη Βουλή.

Είναι η ουσιαστική ρήξη των σχέσεων του Κ. Μητσοτάκη με τον Ευ. Βενιζέλο. Οσα είπε χθες ο πρωθυπουργός και οι δύο απαντήσεις του πρώην αντιπροέδρου της κυβέρνησης και πρώην προέδρου του ΠΑΣΟΚ, διαμορφώνουν ένα σκηνικό ρήξης για δύο πολιτικούς άνδρες που εκτιμούσε ο ένας τον άλλον.

Ο κ. Βενιζέλος και αρκετά στελέχη του κεντρώου χώρου και κοντά σε αυτόν, είχαν στηρίξει προσωπικά τον κ. Μητσοτάκη, θεωρώντας ότι είναι μετριοπαθής πολιτικός που μπορεί να κάνει ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις.

Οι υποκλοπές και η ερμηνεία των νόμων και του Συντάγματος από την κυβέρνηση έχει προκαλέσει την οργή του Συνταγματολόγου κ. Βενιζέλου, που πλέον απέχει πολύ από τον κ. Μητσοτάκη.

Αυτό συζητούσαν σε πολλά πηγαδάκια στη Βουλή, κάτι που θα παίξει το ρόλο του στο δρόμο προς τις εκλογές. Μην ξεχνάμε ότι μέχρι τις αρχές καλοκαιριού κάποιοι έστηναν σενάρια ακόμη και για συμμετοχή Βενιζέλου στην κυβέρνηση, εξαιτίας των θερμών σχέσεων με τον κ. Μητσοτάκη.

Ουσιαστικά ένας «αρραβώνας» που δεν έγινε ποτέ «γάμος».

Η οικονομία στο φόντο της τοξικότητας

Και πώς βλέπει η αγορά τις εξελίξεις στο πολιτικό πεδίο; Η αλήθεια είναι ότι αυτή την περίοδο επικρατεί συγκρατημένη αισιοδοξία ότι δεν θα επηρεάσει η προεκλογική περίοδος την οικονομία. Αλλωστε, όλο και περισσότεροι οικονομικοί παράγοντες και αναλυτές περιμένουν ανάπτυξη – ρεκόρ για τα τωρινά δεδομένα, ίσως και τη μεγαλύτερη στην Ευρώπη. Και μάλιστα εν μέσω της ενεργειακής κρίσης.

Η τουριστική περίοδος «τρέχει» ακόμη με μεγάλες ταχύτητες, η κατανάλωση είναι σχετικά ικανοποιητική, επενδυτικά σχέδια αρχίζουν και υλοποιούνται. Μόνη ανησυχία ασφαλώς ο πληθωρισμός κι ένας κακός χειμώνας.

Όμως, οι παράγοντες της αγοράς θέλουν να πιστεύουν ότι η πολιτική τοξικότητα δεν θα επηρεάσει την οικονομία.

Βεβαίως, όταν το Reuters σε χθεσινό άρθρο του αναρωτιέται τι μπορεί να φέρει μια πολιτική αστάθεια στη χώρα, θα πρέπει να αναρωτιόμαστε. Ο συντάκτης, ο γνωστός αρθρογράφος Hugo Dixon αναφέρει ότι δεν αποπνέουν αίσθημα πολιτικής σταθερότητας οι προοπτικές που διαφαίνονται.

Και συνεχίζει: Οι επενδυτές και οι σύμμαχοι της Ελλάδας ήταν σε γενικές γραμμές ενθουσιασμένοι με την πρωθυπουργία Μητσοτάκη, γράφει ο Dixon. Η φιλοεπιχειρηματική του προσέγγιση και η υπόσχεσή του να εκσυγχρονίσει τη χώρα προσέλκυσαν κεφάλαια. Η δέσμευσή του σε συνετή δημοσιονομική πολιτική καθησύχασε την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία κατέχει τη μερίδα του λέοντος στο τεράστιο χρέος της χώρας. Επίσης, διαχειρίστηκε καλά την πανδημία, προώθησε την ψηφιοποίηση του κράτους και έλαβε μέτρα για την απανθρακοποίηση. Η σταθερή γραμμή του κατά της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία απέσπασε επαίνους όχι μόνο σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αλλά και στην Ουάσιγκτον. Εκφώνησε, μάλιστα, ομιλία σε κοινή σύνοδο του αμερικανικού Κογκρέσου.

Οι φόβοι για την οικονομία

Στα ενδιαφέροντα του άρθρου του Reuters είναι πάντως όσα γράφει ο Hugo Dixon για την οικονομία. Λέει συγκεκριμένα:

Η δημοσιονομική πολιτική του (σ.σ. του κ. Μητσοτάκη) ήταν πιο χαλαρή απ’ ό,τι θα περίμενε κανείς για μια χώρα που είχε βρεθεί πρόσφατα με τη θηλιά στον λαιμό. Η κυβέρνηση μοίρασε πολλά χρήματα για τη στήριξη επιχειρήσεων και εργαζομένων κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Επίσης έχει ξοδέψει μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ από οποιαδήποτε άλλη χώρα της ΕΕ για να προστατεύσει τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις από την ενεργειακή κρίση, σύμφωνα με τη δεξαμενή σκέψης Bruegel, με έδρα τις Βρυξέλλες. Η κυβέρνηση πρόκειται να παρουσιάσει πρωτογενές έλλειμμα (πριν τις πληρωμές τόκων) περίπου 3,5% του ΑΕΠ φέτος, σύμφωνα με την Ελληνίδα οικονομολόγο Μιράντα Ξαφά.

Μια νέα κυβέρνηση πιθανώς θα είναι λιγότερο φιλική προς τις επιχειρήσεις από την τωρινή. Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος ο Κ. Μητσοτάκης να λάβει λαϊκίστικα μέτρα –ειδικά ξοδεύοντας περισσότερα χρήματα για να περιορίσει τους λογαριασμούς ενέργειας– σε μια προσπάθεια να κρατηθεί στην εξουσία. Καθώς η χώρα θα οδεύσει σε διαδοχικές εκλογές, άλλα κόμματα θα έχουν το κίνητρο να υποσχεθούν περισσότερες δημόσιες δαπάνες.

Οι πιστωτές της Ελλάδας μπορεί να υποστηρίξουν ότι αυτό δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία. Το χρέος της χώρας αναδιαρθρώθηκε στο πλαίσιο των προγραμμάτων διάσωσης, ενώ δεν χρειάζεται να αποπληρωθεί το κεφάλαιο ή οι τόκοι του χρέους που οφείλεται στην ΕΕ μέχρι το 2033.

Εν τω μεταξύ, η ΕΕ θα μπορούσε να αποφύγει τους μπελάδες με την Ελλάδα δεδομένου ότι βρίσκεται ήδη εν μέσω γεωπολιτικής και οικονομικής κρίσης. Έχει ήδη αναστείλει τους δημοσιονομικούς κανόνες της και ανησυχεί πολύ περισσότερο για την αστάθεια στην Ιταλία μετά την πτώση της κυβέρνησης του Μάριο Ντράγκι.

Καλό «μαξιλάρι» οι αποταμιεύσεις

Τελικά λεφτά υπάρχουν; Και από πού; Θα ήταν εύλογο το ερώτημα βλέποντας τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για τις καταθέσεις τον Ιούλιο, αν δεν υπήρχαν αντικειμενικές απαντήσεις.

Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία της ΤτΕ, τον περασμένο μήνα οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 788 εκατ. ευρώ φτάνοντας πάνω – κάτω τα 183 δις ευρώ που υπάρχουν στις τράπεζες αυτή τη στιγμή.

Μην ξεχνάμε ότι τον περασμένο μήνα, Ιούνιο, οι καταθέσεις είχαν εκτιναχθεί κατά 2,7 δις ευρώ περισσότερα.

Οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα αυξήθηκαν σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος κατά 483 εκατ.ευρώ (έναντι αύξησης κατά 2.722 δισ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα) καθώς οι καταθέσεις από επιχειρήσεις μειώθηκαν κατά 304 εκατ. ευρω έναντι αυξήσεως κατά 2 δισ. ευρω τον προηγούμενο μήνα. H μηνιαία καθαρή ροή του συνόλου των καταθέσεων ήταν θετική κατά 892 εκατ. ευρώ τον Ιούλιο του 2022, έναντι θετικής καθαρής ροής 2.266 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο του 2022.

Τι σημαίνει αυτή η «προσγείωση» τον Ιούλιο; Προφανώς ότι η λογική είναι να μην αυξάνονται κατά 2 και 3 δις ευρώ κάθε μήνα οι καταθέσεις διότι αυτό σημαίνει ότι αφορούν κυρίως σε επιδοτήσεις στις επιχειρήσεις.

Μέχρι τον περασμένο μήνα υπήρχαν οι χορηγήσεις που έδινε το κράτος για την αντιμετώπιση της πανδημίας, τώρα όμως αυτά έχουν κοπεί και τα περισσότερα χρήματα δίνονται για το ρεύμα ή για την ακρίβεια στα καύσιμα και στα λοιπά προϊόντα.

Βεβαίως, το ότι συνεχίζουμε σε θετικό ρυθμό είναι παρήγορο και οφείλεται κατά κύριο λόγο στα έσοδα από τον τουρισμό.

Δημιουργείται έτσι ένα καλό «μαξιλάρι», κυρίως για τα νοικοκυριά, ενόψει ενός δύσκολου χειμώνα με δόσεις στην εφορία, έξοδα για σχολεία των παιδιών, θέρμανση κ.λπ.

 Καλά τα νέα από την κατανάλωση το δεύτερο τρίμηνο του έτους, όπως φάνηκε και από τα στοιχεία για το λιανικό εμπόριο. Ο κύκλος εργασιών το δεύτερο τρίμηνο 2022 ανήλθε σε 15,41 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 12% σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο 2021, όπου είχε διαμορφωθεί σε 13,76 δισ. ευρώ και αύξηση 20,1% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2022 που είχε διαμορφωθεί σε 12,83 δισ. ευρώ.

Είναι φανερό ότι οι καταναλωτές, μετά την «απελευθέρωση» από βασικούς περιορισμούς της πανδημίας, έσπευσαν να αγοράσουν αυτά που περισσότερο ήθελαν και τους έλειψαν.

Αλλωστε, οι αποταμιεύσεις υπάρχουν, ως αποτέλεσμα της «κλεισούρας» λόγω κοροναϊού, οπότε και το λιανεμπόριο θα έκανε πάρτι.

Ετσι, οι δραστηριότητες που παρουσίασαν τη μεγαλύτερη αύξηση στον κύκλο εργασιών το δεύτερο τρίμηνο του 2022 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2021 είναι:

• Λιανικό εμπόριο καλλυντικών και ειδών καλλωπισμού σε ειδικευμένα καταστήματα, αύξηση 44,7%.
• Λιανικό εμπόριο ρολογιών και κοσμημάτων σε ειδικευμένα καταστήματα, αύξηση 42,3%.

Οι δραστηριότητες που παρουσίασαν τη μεγαλύτερη μείωση στον κύκλο εργασιών το δεύτερο τρίμηνο του 2022 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2021 είναι:

• Πώληση άλλων μηχανοκίνητων οχημάτων, μείωση 12,6%.
• Λιανικό εμπόριο ιατρικών και ορθοπεδικών ειδών σε ειδικευμένα καταστήματα, μείωση 7,0%.

Οι Περιφέρειες που παρουσίασαν τη μεγαλύτερη αύξηση στον κύκλο εργασιών το δεύτερο τρίμηνο 2022 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο 2021 είναι:

• Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, αύξηση 58,7%.
• Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, αύξηση 39,8%.

Συνέδριο για τον ψηφιακό μετασχηματισμό

Ενδιαφέρον θα έχει ένα συνέδριο που θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα στις 22 Νοεμβρίου. Ο λόγος για το 5th Athens Investment Forum που διοργανώνει το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας και η Vertical Solutions SA και τίτλος: Βιώσιμη ανάπτυξη και ψηφιακός μετασχηματισμός: Οι «σταθερές» της ελληνικής οικονομίας στον διαρκώς μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό και ενεργειακό χάρτη.

Επικεντρώνεται στα νέα δεδομένα που προκύπτουν λόγω της πανδημίας, της ενεργειακής κρίσης, του πολέμου στην Ουκρανία και των ευρύτερων αλλαγών που λαμβάνουν χώρα στο γεωπολιτικό τοπίο. Παράλληλα, έμφαση θα δοθεί στη βιώσιμη ανάπτυξη και στον ψηφιακό μετασχηματισμό που αποτελούν βασικά χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό και ενεργειακό χάρτη.

Θα μιλήσουν κορυφαία στελέχη της Κυβέρνησης, μεταξύ των οποίων, ο Υπουργός Ανάπτυξης & Επενδύσεων κ. Άδωνις Γεωργιάδης, ο Υπουργός Περιβάλλοντος & Ενέργειας κ. Κώστας Σκρέκας, ο Υπουργός Υποδομών & Μεταφορών κ. Κώστας Αχ. Καραμανλής, καθώς και ο Υπουργός Επικρατείας & Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Κυριάκος Πιερρακάκης, αλλά και πολλοί επιχειρηματίες που θα μιλήσουν και για πράσινη μετάβαση, ανάπτυξη κι επενδύσεις, ενεργειακή μετάβαση και υποδομές, κατασκευές, ναυτιλία, υγεία κ.λπ.