Τι μπορούν να κάνουν οι επιχειρήσεις όταν δεν βρίσκουν ανθρώπινο δυναμικό;

Τελευταία, έχει αναπτυχθεί ένας πλούσιος διάλογος σχετικά με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις στην εύρεση ανθρώπινου δυναμικού, που συχνά συνιστούν σημαντικά εμπόδια για τη λειτουργία τους.

Οι δυσκολίες αυτές οφείλονται σε πολλούς παράγοντες, οι οποίοι διαφοροποιούνται ανά επάγγελμα, κλάδο και γεωγραφική περιοχή, και μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η ταχεία μείωση της ανεργίας σε συνδυασμό με την κλαδική αναδιάρθρωση της απασχόλησης, το (σχετικό) ύψος των αποδοχών που προσφέρει μια επιχείρηση, η ύπαρξη ευκαιριών απασχόλησης σε θέσεις άτυπης ή μη-δηλωμένης εργασίας με υψηλότερες καθαρές αποδοχές, η προτίμηση του ανθρώπινου δυναμικού για θέσεις εργασίας που προσφέρουν δυνατότητες ευέλικτης διευθέτησης του χρόνου και του τόπου απασχόλησης, η εξαιρετικά χαμηλή γεωγραφική κινητικότητα της εργασίας, το πλαίσιο αδειοδότησης για την άσκηση ορισμένων επαγγελμάτων, και η αναντιστοιχία μεταξύ της ζήτησης και της προσφοράς γνώσεων και δεξιοτήτων. Πρόκειται δηλαδή για παράγοντες που εμποδίζουν την προσφορά εργασίας να συναντήσει τη ζήτησή της, η οποία τελευταία ακολουθεί αυξητική πορεία.

Σε πολλές περιπτώσεις η αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών προϋποθέτει ρυθμιστικές παρεμβάσεις. Όμως, ακόμα και όταν αυτές αναλαμβάνονται, πολλές φορές είτε έχουν οριζόντιο χαρακτήρα, αδυνατώντας να αμβλύνουν τις δυσκολίες κάλυψης των κενών θέσεων απασχόλησης σε επίπεδο κλάδου, επαγγέλματος και γεωγραφικής περιοχής, είτε λειτουργούν με σημαντική χρονική υστέρηση, αδυνατώντας να παρακολουθήσουν τις τεχνολογικές εξελίξεις και τις ανάγκες των επιχειρήσεων. Εδώ ακριβώς έρχονται οι πρωτοβουλίες των ίδιων των επιχειρήσεων που αφού προσδιορίσουν τις ανάγκες τους, θα πρέπει να προσεγγίσουν και να προσαρμόσουν την προσφορά του ανθρώπινου δυναμικού σε αυτές.

Τέτοιου είδους πρωτοβουλίες είναι το «Skills4Jobs για Ηλεκτρολόγους Αυτοματιστές» και «Skills4Jobs για Τεχνικούς Εφαρμογών Πληροφορικής» που υλοποιεί πιλοτικά ο ΣΕΒ σε συνεργασία με το ReGeneration, το Ινστιτούτο Βιομηχανικής και Επιχειρησιακής Επιμόρφωσης & Κατάρτισης του ΣΕΒ (ΙΒΕΠΕ-ΣΕΒ) και το Κέντρο Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΚΕΔΙΒΙΜ/ΟΠΑ), οι οποίες εστιάζουν στους αποφοίτους της επαγγελματικής και τεχνολογικής εκπαίδευσης.

Διαβάστε επίσης: Συνέντευξη για δουλειά: Αυτοί είναι οι 6 τρόποι για να «επιβιώσετε»

Ο ΣΕΒ  ξεκινώντας από μία έρευνα σε επιχειρήσεις-μέλη του, οι οποίες δραστηριοποιούνται στην περιοχή της Αττικής, προσδιόρισε τις ανάγκες τους σε ειδικότητες. Από την έρευνα αυτή προέκυψε σημαντική ζήτηση για μια σειρά ειδικοτήτων, μεταξύ των οποίων είναι ο Τεχνικός Εφαρμογών Πληροφορικής και Ηλεκτρολόγος Αυτοματιστής. Εν συνεχεία, σε συνεργασία με το ReGeneration προσέγγισαν την προσφορά του ανθρώπινου δυναμικού στις ειδικότητες αυτές, αξιοποιώντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και πραγματοποιώντας δράσεις ενημέρωσης και επικοινωνίας τόσο εντός όσο και εκτός των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης.

Αφού συγκεντρώθηκε ένας σημαντικός αριθμός υποψηφιοτήτων, ακολούθησε η αξιολόγησή τους, μέσω της οποίας επιλέχθηκαν 35 άτομα για την πρωτοβουλία Skills4Jobs για Ηλεκτρολόγους Αυτοματιστές και 35 άτομα για την πρωτοβουλία Skills4Jobs για Τεχνικούς Εφαρμογών Πληροφορικής, τα οποία θα παρακολουθήσουν τα αντίστοιχα προγράμματα ανάπτυξης ήπιων και τεχνικών δεξιοτήτων.

Στόχος των προγραμμάτων τεχνικών δεξιοτήτων, που σχεδιάστηκαν από τις ίδιες τις επιχειρήσεις σε συνεργασία με τους φορείς κατάρτισης (ΙΒΕΠΕ-ΣΕΒ και ΚΕΔΙΒΙΜ/ΟΠΑ), είναι η προσαρμογή και αναβάθμιση των γνώσεων και δεξιοτήτων των συμμετεχόντων στις τεχνολογικές εξελίξεις και στις ανάγκες των σύγχρονων επιχειρήσεων.  Οι συμμετέχοντες, με την επιτυχή ολοκλήρωση των προγραμμάτων κατάρτισης, θα έχουν την ευκαιρία να απασχοληθούν σε ποιοτικές θέσεις εργασίας και με ανταγωνιστικούς μισθούς σε επιχειρήσεις-μέλη του ΣΕΒ στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής.

Μέσω των ολοκληρωμένων αυτών πρωτοβουλιών, ο ΣΕΒ αφενός διευκολύνει τις επιχειρήσεις-μέλη του να βρουν ανθρώπινο δυναμικό με τις δεξιότητες που χρειάζονται, αφετέρου δίνει την ευκαιρία σε νέες και νέους που έχουν αποφοιτήσει από την επαγγελματική και τεχνολογική εκπαίδευση να απασχοληθούν σε μεγάλες, οργανωμένες και σύγχρονες επιχειρήσεις.

Κατά τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των πρωτοβουλιών αυτών, προέκυψαν ορισμένες διαπιστώσεις για την εφαρμογή πολιτικών κατάρτισης και απασχόλησης, μεταξύ των οποίων είναι οι εξής:

–  Το σύστημα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης αδυνατεί να καλύψει τη ζήτηση των επιχειρήσεων για ορισμένες ειδικότητες, καθώς είτε ο αριθμός των αποφοίτων είναι πολύ μικρός σε σχέση με τη ζήτησή τους, είτε οι γνώσεις και δεξιότητες που προσφέρουν δεν ανταποκρίνονται στις τεχνολογικές εξελίξεις και στις ανάγκες των σύγχρονων επιχειρήσεων. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των ηλεκτρολόγων, όπου σε επίπεδο μεταδευτεροβάθμιας επαγγελματικής κατάρτισης (ΙΕΚ), μόλις δύο Δημόσια ΙΕΚ προσφέρουν την ειδικότητα αυτή στην περιοχή της Αττικής.

–  Η ανεπαρκής προσφορά σε ορισμένα τεχνικά κυρίως επαγγέλματα οφείλεται, μεταξύ άλλων, στην ελλιπή ενημέρωση των μαθητών και των σπουδαστών για τις προοπτικές απασχόλησης σε αυτά. Υπάρχουν τεχνικές ειδικότητες με εξαιρετικές προοπτικές απασχόλησης και αμοιβών, οι οποίες είναι λιγότερο δημοφιλείς από άλλες, οι οποίες οδηγούν σε πιο προβεβλημένα επαγγέλματα (βλ. μάγειρας-σεφ).

Διαβάστε επίσης: Tεχνολογία και Kαινοτομία: Έρευνα για τα θέματα διοίκησης ανθρώπινου δυναμικού

–  Το σύστημα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης θα πρέπει να βρίσκεται σε μια διαρκή συνεργασία με τις επιχειρήσεις, με στόχο την επικαιροποίηση των προγραμμάτων σπουδών και την ενίσχυση του πρακτικού σκέλους τους, προκειμένου οι σπουδαστές τους να εξοικειώνονται με τη χρήση νέων τεχνολογιών στην ειδικότητά τους.

–   Η παραπάνω συνεργασία θα πρέπει να αφορά και στην συμβουλευτική καθοδήγηση (mentoring) από έμπειρα στελέχη στο επάγγελμα, προκειμένου οι σπουδαστές να γνωρίζουν τις εναλλακτικές επαγγελματικές επιλογές, καθώς και το αντικείμενο της εργασίας και τις προοπτικές απασχόλησης σε αυτές, αλλά και τις διαδρομές εκπαίδευσης, κατάρτισης και αναβάθμισης δεξιοτήτων που πρέπει να ακολουθήσουν, προκειμένου να έχουν μια επιτυχημένη σταδιοδρομία.

Ø   Οι σπουδαστές της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης θα πρέπει να εξοικειωθούν με τα σύγχρονα εργαλεία αναζήτησης θέσεων εργασίας (πχ LinkedIn), που συχνά αξιοποιούν οι πιο οργανωμένες επιχειρήσεις για την εύρεση ανθρώπινου δυναμικού.

Ø  Τέλος, όταν αποτυγχάνει η σύζευξη της προσφοράς με τη ζήτηση εργασίας, οι επιχειρήσεις μέσω των φορέων εκπροσώπησής τους θα πρέπει να αναλαμβάνουν δράσεις προσέγγισης της προσφοράς, συνενώνοντας πόρους, αξιοποιώντας συνέργειες και εκμεταλλευόμενες οικονομίες κλίμακας.

Ο Κυριάκος Φιλίνης είναι Policy Analyst στον ΣΕΒ