Ο βαρύς χειμώνας και η ΕΕ

Project Syndicate

H Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία στοχεύει να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου της Ευρώπης στο μηδέν μέχρι το 2050, κυρίως μέσω της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές του ενεργειακού τομέα. Ομως, ενώ η Ευρώπη θέλει να είναι παγκόσμια ηγέτιδα στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής, το ερώτημα είναι αν μπορεί να πετύχει τον στόχο της και με ποιο κόστος. Το έργο είναι τεράστιο και τα εμπόδια τρομακτικά.

Η κρίση της Covid-19 έδειξε την κλίμακα των αλλαγών που απαιτούνται για τη μαζική μείωση της χρήσης άνθρακα. Οι καταναλωτές και οι πολιτικοί θέλουν να αποφύγουν ένα τέτοιο σοκ με τη σταδιακή παροχή σταθερών προμηθειών φθηνής, πράσινης ενέργειας. Η σωστή πολιτική προσέγγιση και η τεχνολογική πρόοδος θα κάνουν τον στόχο εφικτό, αλλά, προς το παρόν, χρειάζονται συμβιβασμοί.

Διαβάστε επίσης: Κλιματική αλλαγή: Οι εκπομπές των ΗΠΑ προκάλεσαν ζημιές τρισεκατομμυρίων σε άλλες χώρες

Επειδή ο άνθρακας πρέπει να φορολογείται επαρκώς ώστε να λαμβάνεται υπόψη η κλιματική επίδρασή του, η τιμή των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα πρέπει να αυξηθεί, γεγονός που θα κάνει την ηλεκτρική ενέργεια πιο ακριβή. Αυτός, μαζί με την αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου, είναι ο λόγος για τον οποίο οι Ευρωπαίοι βλέπουν άνοδο στις τιμές χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας. Οι πολιτικές συνέπειες αυτής της εξέλιξης προοιωνίστηκαν στην εξέγερση των Κίτρινων Γιλέκων στη Γαλλία, η οποία ήταν απάντηση σε μια μέτρια μόνο αύξηση των φόρων στα καύσιμα.

Διαβάστε επίσης: Eurostat: Κάτω από τα προ-Covid επίπεδα οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου

Η Ευρώπη πρέπει να εισάγει το μεγαλύτερο μέρος του φυσικού αερίου που χρειάζεται. Αλλά για να εγγυηθεί έναν ασφαλή εφοδιασμό, τίθεται στο έλεος χωρών όπως η Ρωσία και η Αλγερία, που τείνουν να χρησιμοποιούν γεωπολιτικά τους πόρους φυσικού αερίου τους (εναντίον της Ουκρανίας και του Μαρόκου, αντίστοιχα).

Εάν η Ευρώπη θέλει να απελευθερώσει την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής από την πολιτική της ενεργειακής ασφάλειας, πρέπει πρώτα να επιτύχει ένα ισορροπημένο ενεργειακό μείγμα σε μια ολοκληρωμένη αγορά. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί να αγνοήσει την πιθανή συμβολή της πυρηνικής τεχνολογίας, όπως έχει επισημάνει η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή. Επιπλέον, είναι απαραίτητη μια ενοποιημένη ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική για την προμήθεια και αποθήκευση φυσικού αερίου, όπως και οι επενδύσεις για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών.

Αλλά η ΕΕ δεν μπορεί να είναι αφελής. Η κλιματική αλλαγή είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα. Εάν οι μειώσεις των εκπομπών της Ευρώπης αντισταθμιστούν σε άλλα μέρη του κόσμου, δεν θα έχει σημειωθεί πρόοδος και η Ευρώπη θα καταλήξει λιγότερο ανταγωνιστική. Η ΕΕ έχει τη φήμη ότι ενεργεί μόνο όταν βρίσκεται στο χείλος της καταστροφής. Μπορεί κάλλιστα να είμαστε σε μια από αυτές τις στιγμές. Ο χειμώνας έρχεται.

Ο Xavier Vives είναι καθηγητής Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών στο IESE Business School.