Μιχαήλ Γκορμπατσόφ: Το «αντίο» από τον Πούτιν και το Κρεμλίνο

Ως έναν «εξαιρετικό παγκόσμιο πολιτικό άνδρα» που «βοήθησε να τερματιστεί ο Ψυχρός Πόλεμος» αποχαιρέτισε το Κρεμλίνο τον εκλιπόντα τελευταίο Σοβιετικό ηγέτη, Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, σημειώνοντας ωστόσο ότι «έκανε μεγάλο λάθος για την προοπτική προσέγγισης με την “αιμοδιψή” Δύση».

Άλλωστε, κατά την οπτική του Βλαντίμιρ Πούτιν – που στις 24 Φεβρουαρίου εισέβαλε σε μία από τις 15 πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, την Ουκρανία, η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης σήμανε τη «διάλυση της ιστορικής Ρωσίας» και όσων είχε οικοδομήσει επί 1.000 χρόνια – χωρίς αυτό να αναιρεί την δεδηλωμένη αποστροφή του Ρώσου προέδρου προς το οικονομικό και κοινωνικό σύστημα της ΕΣΣΔ.

• Διαβάστε επίσης: Ο Γκορμπατσόφ και ο «πόλεμος των άστρων» που φεύγουνε

«Αφελής»

Όπως σημειώνει το Reuters, ενώ ο Γκορμπατσόφ – ο οποίος πέθανε σε ηλικία 91 ετών στη Μόσχα την Τρίτη – τιμάται από πολλούς στη Δύση επειδή βοήθησε να τερματιστεί ο Ψυχρός Πόλεμος, πολλοί Ρώσοι τον θεωρούν αφελή πολιτικό που κατά λάθος «γκρέμισε» μια μεγάλη χώρα, προκαλώντας χρόνια οικονομικής δυσπραγίας, ταπείνωσης και απώλειας γεωπολιτικής επιρροής.

Άλλοι στο εσωτερικό της Ρωσίας, κυρίως εκείνοι που ασκούν εδώ και καιρό κριτική σε αυτό που λένε ότι ήταν η βίαιη καταστολή της διαφωνίας και της ελευθερίας του λόγου από τον Πούτιν, βλέπουν τον Γκορμπατσόφ ως δημοκράτη και ως κάποιον που προσπάθησε να κάνει το σωστό.

Τα συλλυπητήρια του Πούτιν

Σε ένα προσεκτικά διατυπωμένο τηλεγράφημα προς τους συγγενείς του Γκορμπατσόφ την Τετάρτη, ο Πούτιν εξέφρασε τα συλλυπητήριά του, περιγράφοντας τον Γκορμπατσόφ ως κάποιον που είχε τεράστια επιρροή στην παγκόσμια ιστορία και είχε προσπαθήσει να προσφέρει λύσεις και μεταρρυθμίσεις για την αναμόρφωση της ΕΣΣΔ.

«Ηγήθηκε της χώρας μας κατά τη διάρκεια μιας περιόδου πολύπλοκων και δραματικών αλλαγών και μεγάλης κλίμακας προκλήσεων σχετικών με την εξωτερική πολιτική, την οικονομία και την κοινωνία», δήλωσε ο Πούτιν, ο οποίος υπηρετούσε στην υπηρεσία ασφαλείας της KGB όταν ο Γκορμπατσόφ ήταν στην εξουσία.

Αλλά πέρα από αυτή τη «στεγνή» παράθεση γεγονότων, ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν προσέφερε καμία αξιολόγηση της περιόδου 1985-1991 που ο Γκορμπατσόφ ήταν στην εξουσία.

Κυνικός ο Πεσκόφ

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, ήταν πιο ξεκάθαρος: Περιέγραψε τον Γκορμπατσόφ ως έναν εξαιρετικό πολιτικό άνδρα που είχε βοηθήσει να τερματιστεί ο Ψυχρός Πόλεμος, αλλά του οποίου ο ρόλος στην ιστορία ήταν αμφιλεγόμενος.

«Ήθελε ειλικρινά να πιστεύει ότι ο Ψυχρός Πόλεμος θα τελείωνε και ότι θα εγκαινίαζε μια περίοδο αιώνιου ρομαντισμού μεταξύ μιας νέας Σοβιετικής Ένωσης και του κόσμου, της Δύσης», δήλωσε ο Πεσκόφ.

• Διαβάστε επίσης: Μιχαήλ Γκορμπατσόφ: Το αγροτόπαιδο που έγινε ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης

«Αυτός ο ρομαντισμός αποδείχθηκε ότι ήταν λάθος. Δεν υπήρξε καμία ρομαντική περίοδος, κανένας 100ετής μήνας του μέλιτος δεν υλοποιήθηκε και φάνηκε η αιμοδιψής φύση των αντιπάλων μας. Είναι καλό που το συνειδητοποιήσαμε εγκαίρως και το καταλάβαμε», πρόσθεσε ο Πεσκόφ.

Ο Γκορμπατσόφ υπέφερε από προβλήματα υγείας για χρόνια και σπάνια εμφανιζόταν δημόσια, αλλά κατά καιρούς είχε απευθύνει εκκλήσεις για καλύτερες σχέσεις Ανατολής-Δύσης και προσπάθησε να ενθαρρύνει περισσότερο διάλογο μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας για τα πυρηνικά όπλα.

Αρνητική εικόνα στη Μόσχα

Ορισμένοι κάτοικοι της Μόσχας, της ρωσικής πρωτεύουσας, δήλωσαν στο Reuters ότι είχαν σε μεγάλο βαθμό αρνητική άποψη για τον Γκορμπατσόφ, αν και λυπούνταν που πέθανε.

«Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, μας φαινόταν ότι ήταν κάποιος που θα άλλαζε τη Σοβιετική Ένωση με καλό τρόπο», δήλωσε ο Βλαντιμίρ Καλίντσοφ.

«Στο τέλος, όμως, αποδείχθηκε ότι ήταν κάποιος που διέλυσε τη Σοβιετική Ένωση. Και αυτό οδήγησε σε πολλούς πολέμους στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες», πρόσθεσε.

Η Νατάλια Σαλουμίλινα, επίσης κάτοικος της Μόσχας, δήλωσε ότι χαίρεται που ο Γκορμπατσόφ έζησε αρκετά για να δει αυτό που αποκάλεσε καρπούς των κόπων του, κατηγορώντας τον ότι πήρε ανόητες αποφάσεις των οποίων ο ρωσικός λαός ήταν όμηρος.

«Έχω αρνητική άποψη γι’ αυτόν. Έκανε πολύ κακό στη χώρα μας», είπε.

Στην τηλεόραση

Τα πολεμοχαρή πολιτικά talk shows που αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του προγράμματος της ρωσικής κρατικής τηλεόρασης από τότε που ο Πούτιν έστειλε τα στρατεύματά του στην Ουκρανία αγνόησαν σε μεγάλο βαθμό την είδηση του θανάτου του Γκορμπατσόφ.

Στο κανάλι Rossiya-24 παρουσιάστηκε ένα αφιέρωμα με αναφορές στον θάνατο του Γκορμπατσόφ από δυτικά μέσα ενημέρωσης, με την παρουσιάστρια Όλγα Σκαμπέγιεβα να εκτιμά ότι οι αντιδράσεις στη Ρωσία «θα διέφεραν ριζικά», αλλά θα ήταν «απρεπές» να τις συζητήσουμε τόσο σύντομα μετά τον θάνατό του.

Η αντιπολίτευση

Ο φυλακισμένος πολιτικός της αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι είχε πάντως θερμά λόγια για τον τελευταίο ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης, σημειώνοντας ότι είχε διατάξει την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων.

• Διαβάστε επίσης: Μιχαήλ Γκορμπατσόφ: Ο τελευταίος ηγέτης της ΕΣΣΔ μέσα από τα δικά του λόγια

«Είμαι βέβαιος ότι η ζωή και η ιστορία του, που ήταν κομβικές για τα γεγονότα στα τέλη του εικοστού αιώνα, θα αξιολογηθούν πολύ πιο θετικά από τους μεταγενέστερους παρά από τους συγχρόνους», ανέφερε ένα μήνυμα του Ναβάλνι που αναρτήθηκε στο Twitter από τους συμμάχους του.

Ο Βλαντίμιρ Ρίζκοφ, πρώην μέλος του ρωσικού κοινοβουλίου και επικριτής του Κρεμλίνου, δήλωσε ότι ο Γκορμπατσόφ ήταν ένας από τους καλύτερους ηγέτες της Ρωσίας, επαινώντας τον για την απελευθέρωση εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων από την τυραννία, για τη δραστική μείωση του αριθμού των πυρηνικών κεφαλών και για την απόρριψη της βίας ως τρόπου διατήρησης της εξουσίας.

«Έδωσε στον κόσμο μια ευκαιρία για ειρήνη, και στη Ρωσία για ελευθερία», δήλωσε ο Ryzhkov. «Δεν φταίει αυτός που δεν μπορέσαμε να τη χρησιμοποιήσουμε», πρόσθεσε.