
Στις 3 του Σεπτέμβρη του 1974 ο Ανδρέας Παπανδρέου ανακοινώνει την ίδρυση του Πανελληνίου Σοσιαλιστικού Κινήματος, μιας πολιτικής παράταξης που θα κυριαρχήσει πολιτικά στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης και θα τη σημαδέψει θετικά και αρνητικά.
Η πτώση της Χούντας στις 24 Ιουλίου 1974, βρήκε τον Ανδρέα Παπανδρέου, 55 χρονών τότε, εξόριστο στον Καναδά. Ο ίδιος δεν έσπευσε να έλθει αμέσως στην Αθήνα, όπως θα περίμενε κανείς, αλλά παρέτεινε την παραμονή του στο εξωτερικό με προτροπή των πολιτικών του φίλων, καθώς υπήρχαν φόβοι για τη ζωή του στο ρευστό πολιτικό τοπίο των πρώτων ημερών της μεταπολίτευσης, την οποία είχε χαρακτηρίσει απλά «αλλαγή φρουράς του ΝΑΤΟ στην Ελλάδα».
Στα τέλη Ιουλίου διέψευσε τις πληροφορίες για την ίδρυση κόμματος, καθώς πίστευε ότι η δημοκρατία δεν είχε αποκατασταθεί και ότι αν τελικά πραγματοποιηθούν εκλογές αυτές θα είναι νόθες και διαβλητές. Στελέχη της προδικτατορικής Ένωσης Κέντρου και ιδιαίτερα ο Γιάννης Αλευράς θα τον πείσουν τελικά ότι στην Ελλάδα συντελούνται ουσιαστικές πολιτικές μεταβολές και ότι πλατιές λαϊκές μάζες περιμένουν ανυπόμονα την επιστροφή του στην Ελλάδα και την κάθοδό του στην πολιτική.
Η μεγάλη απόφαση
Στις αρχές Αυγούστου ο Ανδρέας παίρνει την απόφαση να έρθει στην Ελλάδα και να ηγηθεί κόμματος, όχι της προδικτατορικής Ένωσης Κέντρου, όπως περίμεναν πολλοί, αλλά μιας νέας πιο ριζοσπαστικής πολιτικής παράταξης, με σοσιαλιστικό προσανατολισμό. Στις 6 Αυγούστου συγκαλεί στο Βίντερτουρ της Ελβετίας για πρώτη και τελευταία φορά το εθνικό συμβούλιο του Πανελληνίου Απελευθερωτικού Κινήματος (ΠΑΚ), μιας αντιστασιακής οργάνωσης, που είχε ιδρύσει κατά τη διάρκεια της δικτατορίας και διακήρυττε όχι μόνο την πτώση της χούντας, αλλά και «την αποδέσμευση της χώρας από την ξένη εξάρτηση» και «την πραγματοποίηση ριζικών αλλαγών, με τελικό στόχο το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της ελληνικής κοινωνίας».

Στη συνδιάσκεψη συμμετείχαν γύρω στα 80 άτομα, τα οποία την επομένη αποφάσισαν τη διάλυση του ΠΑΚ και τη μετεξέλιξή του σε σοσιαλιστικό κόμμα, που να βασίζεται στις διακηρυγμένες αρχές του Πανελληνίου Απελευθερωτικού Κινήματος. Παράλληλα, μια άλλη επιτροπή επιφορτιζόταν με τη συγγραφή ενός σχεδίου «διακήρυξης αρχών« του νέου πολιτικού σχηματισμού.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου επέστρεψε στην Ελλάδα το βράδυ της 16ης Αυγούστου και έτυχε αποθεωτικής υποδοχής από πολιτικούς του φίλους και χιλιάδες λαού στο αεροδρόμιο του Ελληνικού και κατά μήκος της διαδρομής προς το Καστρί. Το σύνθημα που δονούσε την ατμόσφαιρα ήταν «ΝΑΤΟ, ΣΙΑ, προδοσία!». Μαζί του από το αεροπλάνο βγήκαν η σύζυγός του Μαργαρίτα, ο γιος του Γιώργος, ο Κίμων Κουλούρης, η Αγγέλα Κοκκόλα και ο Μιχάλης Ζιάγκας.

Ένα από τα πρώτα προβλήματα που κλήθηκε να αντιμετωπίσει ήταν η επιμονή πολλών επιφανών κεντρώων πολιτικών να ηγηθεί της Ένωσης Κέντρου με ανανεωμένη φυσιογνωμία. Υπέρ αυτής της λύσης ήταν, μεταξύ άλλων, ο προδικτατορικός διευθυντής του πολιτικού γραφείου του Αντώνης Λιβάνης, ο Γιάννης Αλευράς και ο Γιάννης Χαραλαμπόπουλος. Ο Ανδρέας δεν φαίνεται να πήρε σοβαρά την προοπτική αυτή και συζητούσε μαζί τους για χάρη της συζήτησης. Ήταν αποφασισμένος να ηγηθεί ενός νέου κόμματος κι εκεί κατευθύνονταν οι ουσιαστικές συζητήσεις με τους στενούς του συνεργάτες.
Η πρώτη ονομασία
Κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας της ιδρυτικής διακήρυξης του νέου πολιτικού σχηματισμού τέθηκε και το ζήτημα της ονομασίας. Ο Ανδρέας πρότεινε το «Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα για την Αναγέννηση της Ελλάδας», αλλά ο όρος «αναγέννηση» θα θεωρηθεί από τους περισσότερους συνομιλητές του απαρχαιωμένος, ενώ άλλοι θα πουν ότι μοιάζει με σύνθημα της χούντας. Τελικά, θα εγκαταλειφθεί και θα επιλεγεί η ονομασία «Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα».
Η πρόταση του Αντώνη Λιβάνη για αντικατάσταση του «σοσιαλιστικό» με τη λέξη «δημοκρατικό» επίσης απορρίφθηκε. Στο δίλημμα «κόμμα» ή «κίνημα» επικράτησε εύκολα το δεύτερο για να τονίζει τον αντιγραφειοκρατικό χαρακτήρα του νέου πολιτικού σχηματισμού. Το σήμα που τελικά υιοθετήθηκε, ήταν ένας πράσινος ανατέλλων ήλιος, εμπνευσμένο από μια μικρή τροτσκιστική ομάδα.
Η μέρα της ίδρυσης
Η επίσημη παρουσίαση του νέου κόμματος έγινε στις 3 Σεπτεμβρίου 1974 στο ξενοδοχείο «Κινγκ Πάλας» της Αθήνας, παρουσία 150 ατόμων, που αποτέλεσαν τον ιδρυτικό του πυρήνα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου εμφανίστηκε καθυστερημένος στην αίθουσα της εκδήλωσης, φορώντας άσπρο πουκάμισο και φαρδιά δερμάτινη ζώνη. Διάβασε ολόκληρη τη «διακήρυξη αρχών» και στη συνέχεια τη μοίρασε στους παριστάμενους δημοσιογράφους, τυπωμένη σ’ ένα μικρό πράσινο βιβλιαράκι.
Το κεντρικό σύνθημα που αναφέρεται στη διακήρυξη και καθορίζει τις αρχές του νέου κόμματος, ήταν το τετράπτυχο «Εθνική Ανεξαρτησία – Λαϊκή Κυριαρχία – Κοινωνική Απελευθέρωση – Δημοκρατία». Όπως τόνισε ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο «βασικός κυριαρχικός στόχος του κινήματος είναι η δημιουργία μιας πολιτείας απαλλαγμένης από ξένο έλεγχο ή επεμβάσεις, πολιτείας απαλλαγμένης από έλεγχο ή επιρροή της οικονομικής ολιγαρχίας.
Το Π.Σ.Κ, όπως το έγραφαν τις πρώτες μέρες οι εφημερίδες, ήταν γεγονός. Το αρκτικόλεξο ΠΑΣΟΚ, που θα επικρατήσει τελικά, θα το επιβάλλει μέσα από τις σελίδες του «Βήματος» ο πολιτικός συντάκτης Σταύρος Ψυχάρης.
Πηγή: Μηχανή του Χρόνου


Latest News

Καταδικάστηκε σε στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων – Δεν μπορεί να είναι υποψήφια το 2027
Ραγδαίες εξελίξεις στη Γαλλία καθώς δικαστήριο καταδικάζει τη Λεπέν σε πενταετή στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων και τετραετή φυλάκιση – «Μπλόκο» στην υποψηφιότητα για την προεδρία

Από 1η Απριλίου οι δηλώσεις ΦΠΑ των νέων επιχειρήσεων ενημερώνει η ΑΑΔΕ
Σε τροποποίηση του χρόνου υποβολής προχωρά η ΑΑΔΕ τις για νεοσύστατες επιχειρήσεις που τηρούν απλογραφικό λογιστικό σύστημα, για τα δύο πρώτα έτη λειτουργίας τους

Καταδικάστηκε για υπεξαίρεση δημόσιου χρήματος η Λεπέν
Η πρόταση της εισαγγελίας για τη Μαρίν Λεπέν περιλαμβάνει τη στέρηση των πολιτικών της δικαιωμάτων για πέντε χρόνια – Εν αναμονή της απόφασης του δικαστηρίου

Πυρά από την Ενωση Δικαστών - Εισαγγελέων για 13ο και 14ο μισθό
Με μία αιχμηρή ανακοίνωση η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων κάνει λόγο για πρωτοφανή δείγμα έλλειψης σεβασμού από την πλευρά της κυβέρνησης που αρνείται ακόμα και τον διάλογο

Με άδεια επί πληρωμή η επίσκεψη Ευρωπαίων στη Βρετανία - Οι νέοι κανόνες
Το ταξίδι προς τη Βρετανία αλλάζει για τους Ευρωπαίους, καθώς από την Τετάρτη θα απαιτείται η έκδοση ειδικής ηλεκτρονικής άδειας - Οι εξαιρέσεις σε Χίθροου και Μάντσεστερ

Φαραντούρης: Επείγουσα ερώτηση στην Κομισιόν για δασμούς σε κρασιά και αλκοολούχα ποτά από τις ΗΠΑ
Μέτρα αποτροπής και αντιμετώπισης των αρνητικών συνεπειών που θα επιφέρει η ενδεχόμενη επιβολή δασμών στους παραγωγούς ζητά ο ευρωβουλευτής της Αριστεράς Νικόλας Φαραντούρης

Τι αλλάζει στις συναλλαγές με το Δημόσιο – Ποια «δημοφιλή» πιστοποιητικά καταργούνται
Ψηφιακά όπλα για την απλούστευση των διαδικασιών στο Δημόσιο φέρνει η συνεργασία των Υπουργείων Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Εσωτερικών

Greece Launches New Unemployment Benefit
This system calculates the benefit amount under both the current and new frameworks, ensuring recipients receive either the same or a higher amount under the pilot scheme.

Τι θα ισχύει για τις ώρες κοινής ησυχίας από την 1η Απριλίου
Οι νέες ώρες κοινής ησυχίας που τίθενται σε ισχύ εν όψει του καλοκαιριού θα διαρκέσουν έως τις 30 Σεπτεμβρίου – Τα έξι σημεία που πρέπει να γνωρίζουν οι πολίτες

Σε υψηλό έτους η μεταποίηση στην Κίνα τον Μάρτιο
Ο επίσημος δείκτης PMI διαμορφώθηκε στο 50,5 τον Μάρτιο στην Κίνα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας που δημοσιεύθηκαν τη Δευτέρα