ING: Αυξάνοντας τα επιτόκια εν μέσω ύφεσης

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι ένα ακόμα παράδειγμα κεντρικής τράπεζας, που έχει κατακλυστεί από τις έντονες πληθωριστικές πιέσεις αλλά και την αλλαγή πλεύσης στη νομισματική πολιτική.

Αυτό αναφέρει σε έκθεσή της η ING, υπενθυμίζοντας ότι δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που η ΕΚΤ απέκλειε το ενδεχόμενο έστω και μιας μικρής αύξησης επιτοκίων για το 2022.

Στη συνέχεια, – όπως επισημαίνουν οι συντάκτες της έκθεσης- υπήρξε η σταδιακή και μετρημένη προσέγγιση για τις αυξήσεις επιτοκίων, η οποία αντικαταστάθηκε από μια αιφνιδιαστική αύξηση επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης τον Ιούλιο.

Διαβάστε επίσης – ΕΚΤ: Πληθαίνουν οι φωνές που ζητούν πιο επιθετική νομισματική πολιτική

Yπενθυμίζεται ότι η επόμενη συνεδρίαση της ΕΚΤ είναι στις 8 Σεπτεμβρίου.

Πιο προσεκτική ρητορική

Μάλιστα η έκθεση τονίζει ιδιαίτερα, τη στροφή στην πιο προσεκτική ρητορική που έχει υιοθετηθεί από την ΕΚΤ, μετά τις λάθος εκτιμήσεις του παρελθόντος, με τις όποιες αποφάσεις να καθορίζονται συνάντηση με τη συνάντηση και να μην προαναγγέλλονται.

«Τώρα βρισκόμαστε στη λεγόμενη προσέγγιση «συνάντηση με συνάντηση» (ΜΒΜ) )που είναι σαφώς πιο λογική και θα έπρεπε να είχε εισαχθεί πολύ νωρίτερα, καθώς θα εμπόδιζε την ΕΚΤ να κάνει τα περιγραφόμενα επικοινωνιακά λάθη» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Διαβάστε επίσης – Επιτόκια: Το νέο ενεργειακό ράλι στέλνει σήμα για δυναμικότερη αντίδραση από ΕΚΤ και BoE

Επισημαίνει ωστόσο ότι η προσέγγιση MBM, είναι επίσης μια προσέγγιση που ανοίγει ευρέως την πόρτα για εικασίες και αστάθεια καθώς καθιστά δυσκολότερη την ανάγνωση της συνάρτησης αντίδρασης της ΕΚΤ.

Η αλλαγή στρατηγικής

Και ακριβώς αυτή η συνάρτηση αντίδρασης έχει αλλάξει. Και ακολουθεί μια στροφή στην στρατηγική πολλών κεντρικών τραπεζών, όπως αποδείχθηκε πρόσφατα στο οκονομικό συμπόσιο του Jackson Hole. Μια αλλαγή που χαρακτηρίζεται από τις κεντρικές τράπεζες που προσπαθούν να σπάσουν τον πληθωρισμό, αποδεχόμενες το πιθανό κόστος να βυθίσουν τις οικονομίες σε περαιτέρω ύφεση. Αυτό είναι παρόμοιο με αυτό που είχαμε στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Τότε, ο υψηλότερος πληθωρισμός ήταν επίσης φαινόμενο κυρίως από την πλευρά της προσφοράς, αλλά τελικά οδήγησε σε σπειροειδείς αυξήσεις τιμών τιμή-μισθών και οι κεντρικές τράπεζες έπρεπε να αυξήσουν τα επιτόκια σε διψήφια επίπεδα για να μειώσουν τον πληθωρισμό.

Η ING αναφέρει ότι με την τρέχουσα αλλαγή τακτικής, οι κεντρικές τράπεζες προσπαθούν να προηγηθούν της καμπύλης – τουλάχιστον μπροστά από την καμπύλη των δεκαετιών του 1970 και του 1980.

Οι μεταβλητές

Το αν η αλλαγή αυτή είναι η σωστή ή απλώς πάρα πολύ καλή είναι ένα διαφορετικό ερώτημα. Αυτό που είναι εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι οι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν απομακρυνθεί σιωπηρά από τη μέτρηση του αντίκτυπου των πολιτικών τους με μεσοπρόθεσμες μεταβλητές.

Οι συντάκτες της έκθεσης εκτιμούν ότι αυτό θα μπορούσε σίγουρα να οδηγήσει σε κάποια υπέρβαση των επιτοκίων πολιτικής και σε λάθη μετά την πολιτική.

Επιστρέφοντας στην ΕΚΤ, με τον πληθωρισμό σε νέο υψηλό ρεκόρ και τη συνεχιζόμενη μετακύλιση υψηλών τιμών χονδρικής ενέργειας σε καταναλωτές και επιχειρήσεις τους επόμενους μήνες, πολλά στελέχη της ΕΚΤ κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου.

Στο Jackson Hole, η Isabel Schnabel έδωσε μια πολύ επιθετική ομιλία, υποστηρίζοντας μια επιθετική αύξηση των επιτοκίων. Άλλα μέλη της ΕΚΤ ακολούθησαν, ζητώντας αύξηση των επιτοκίων κατά 75 μονάδες βάσης την επόμενη εβδομάδα.

Μόνο ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ Φίλιπ Λέιν κράτησε ελαφρώς διαφορετική στάση, ζητώντας μια σταδιακή προσέγγιση.

Πρόθεση για επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων – αλλά θα βοηθήσει;

«Εξακολουθούμε να δυσκολευόμαστε να δούμε πώς οι επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων μπορούν να μειώσουν τον συνολικό πληθωρισμό στην ευρωζώνη. Η οικονομία απέχει πολύ από την υπερθέρμανση και σχεδόν αναπόφευκτα θα πέσει σε χειμερινή ύφεση, ακόμη και χωρίς περαιτέρω αυξήσεις επιτοκίων» τονίζει στην έκθεσή της η ING και προσθέτει:

Σε μια τέτοια κατάσταση, η σταδιακή εξομάλυνση της νομισματικής πολιτικής έχει νόημα, προσπαθώντας να σπάσει τον πληθωρισμό από την πλευρά της προσφοράς με αυξήσεις επιτοκίων, ωστόσο, πράγματι μοιάζει με αυτήν την ιδέα του «αν το μόνο που έχεις είναι ένα σφυρί, όλα πρέπει να αντιμετωπίζονται σαν να ήταν ένα καρφί».

Ομολογουμένως, η κατάσταση είναι δύσκολη για την ΕΚΤ: η απόδειξη της αποφασιστικότητάς της να μειώσει τον πληθωρισμό θα ερμηνευόταν εύκολα ως πανικός.

Εν αναμονή των προβλέψεων

Η ING αναφέρει ότι για να προσδιοριστεί περαιτέρω η αντίδραση της ΕΚΤ, θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά οι νεότερες προβλέψεις, οι οποίες θα δημοσιευτούν επίσης την επόμενη εβδομάδα. Δύο πράγματα θα είναι σημαντικά: πόσο αρνητική ή θετική θα είναι η ΕΚΤ για τις προοπτικές ανάπτυξης της ευρωζώνης για το χειμώνα και ποιες είναι οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό για το 2024.

«Να θυμάστε ότι τον Ιούνιο, η ΕΚΤ ανέμενε ακόμη αύξηση του ΑΕΠ στο 2,1%. που απέχει πολύ από τη δική μας πρόβλεψη του -0,6%. Όσον αφορά τον πληθωρισμό του 2024, οι προβλέψεις του Ιουνίου είχαν ετήσιο πληθωρισμό στο 2,1%. Όσο περισσότερες αναθεωρήσεις προς τα κάτω θα κάνουμε και στις δύο προβλέψεις, τόσο λιγότερο πιθανές θα είναι οι προτεινόμενες επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων».

Σε κάθε περίπτωση, ακόμη κι αν τα περιστέρια της ΕΚΤ ήταν πολύ σιωπηλά τις τελευταίες εβδομάδες, αναμένουμε ότι η ΕΚΤ θα αυξήσει τα επιτόκια «μόνο» κατά 50 μονάδες βάσης την επόμενη εβδομάδα. Αυτό θα ήταν ένας συμβιβασμός, κρατώντας την πόρτα ανοιχτή για περαιτέρω αυξήσεις επιτοκίων.

Οι 75 μονάδες βάσεις είναι ένα ποσοστό πολύ μακρινό για τα περιστέρια, αλλά δεν μπορεί να αποκλειστεί εντελώς.