Ναι, το Zoom έχει γραφεία. Και δεν πρόκειται για χώρους εργασίας

Όλοι όσοι εργάζονται σε συγκεκριμένες θέσεις εργασίας έχουν αποκτήσει πλέον μεγάλη εμπειρία στο να μιλάνε σε κάποιον μέσω μίας οθόνης. Ωστόσο, ένιωθα ότι κάτι περίεργο συνέβαινε κατά τη διάρκεια ενός meeting που είχα πρόσφατα με στέλεχος της Zoom.

Εκείνη είχε συνδεθεί στο Zoom από το σπίτι της, στο Τέξας. Εγώ βρισκόμουν στα κεντρικά γραφεία της Zoom, στη Silicon Valley.

Είχα έρθει στα γραφεία αυτής της εταιρείας που συνέβαλε «στην εξαφάνιση» των γραφείων, ώστε να μπορέσω να καταλάβω πώς αντιμετώπιζε τα προβλήματα που προκαλεί η υβριδική εργασία και ταλαιπωρούν τις επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο. Ποτέ άλλοτε δεν είχε παρατηρηθεί τόση αβεβαιότητα σχετικά με το ποιος πρέπει να εργάζεται, πού και πότε πρέπει να εργάζεται. Ακόμα και η «απότομη μετάβαση» στην τηλεργασία ήταν, τελικά, πιο ομαλή από την προσαρμογή στη σημερινή πραγματικότητα, κατά την οποία άλλοι εργάζονται από το σπίτι και άλλοι επιστρέφουν στο γραφείο.

Διαβάστε επίσης: Αγορά εργασίας: Πιο ευέλικτη και υβριδική μετά την πανδημία

«Αυτό είναι και το μεγάλο ερώτημα που όλοι προσπαθούν να απαντήσουν», μου είπε η Κέλι Στέκελμπεργκ, οικονομική διευθύντρια της Zoom, στο πιο περίεργο Zoom της ζωής μου. «Δεν ξέρω αν έχουμε καταφέρει ακόμη να βρούμε τη σωστή ισορροπία.»

Για τη Zoom, όμως, είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα απλό ερώτημα. Το μέχρι πρότινος εξειδικευμένο προϊόν της Zoom έγινε γνωστό στις αρχές της πανδημίας, όταν η τεχνολογία τηλεδιάσκεψης έδινε στους συμμετέχοντες την αίσθηση ότι συναντιούνταν από κοντά με όσους συνομιλούσαν – και δεν ήταν πολλές οι εταιρείες που είχαν την οικονομική δυνατότητα να πετύχουν αυτό που θα αποτελούσε το «μέλλον της εργασίας».

Οι βιντεοσυνομιλίες «αποκάλυψαν», ωστόσο, ότι θέλουν μερικοί εργαζόμενοι όντως επιθυμούν να εργάζονται από τα γραφεία – ακόμα και οι εργαζόμενοι της Zoom. Απλώς δεν επιθυμούν να εργάζονται σε καθημερινή βάση από το γραφείο τους, όπως συνέβαινε συνήθως.

«Ποιος είναι ο σκοπός ενός γραφείου;» δήλωσε ο Μάθιου Σάξον, επικεφαλής του τμήματος ανθρώπινου δυναμικού της Zoom. «Διαφέρει από εταιρεία σε εταιρεία, αλλά σίγουρα δεν είναι μόνο για να εργαζόμαστε».

Το γραφείο δεν υπάρχει για να εργαζόμαστε.

Κάτι τέτοιο θα έμοιαζε παράλογο πριν λίγο καιρό, ενώ πολλοί είναι αυτοί που συνεχίζουν να το θεωρούν παράλογο.

Ωστόσο, αυτό που υποστηρίζει η Zoom είναι ότι τα γραφεία αποτελούν έναν χώρο για να κοινωνικοποιούμαστε. Δεν χρησιμεύουν πλέον τόσο για να εργαζόμαστε, όσο για να μας δίνουν τη δυνατότητα να εργαζόμαστε, ενώ οι κύριες λειτουργίες τους είναι η διευκόλυνση της συνεργασίας και η προώθηση της συναδελφικότητας.

Το γραφείο αποτελεί, πλέον, μία έννοια που δεν έχει χώρο.

«Οι εργαζόμενοι χρησιμοποιούν πλέον το γραφείο για να συναντιούνται», δήλωσε η Αλάνα Κόλινς, επικεφαλής του τμήματος ακινήτων και χώρων εργασίας της Zoom.

Οφείλω να παραδεχτώ ότι η επίσκεψή μου στα γραφεία της Zoom, για να συναντήσω τους εργαζομένους από κοντά, έμοιαζε λίγο σαν να τρώω στην καφετέρια της Pepsi και να παραγγέλνω Coca-Cola. Τα κεντρικά γραφεία της εταιρείας βρίσκονται σε λεωφόρο στο κέντρο της πόλης, κατά μήκος της οποίας έχουν φυτευτεί φοίνικες, σε περιοχή όπου επικρατεί το χαμηλότερο ποσοστό πληρότητας γραφείων στις ΗΠΑ. Ήταν, θεωρητικά, μία πολυάσχολη μέρα στη Zoom, αλλά η καφετέρια απέναντι από την εταιρεία είχε περισσότερο κόσμο.

Φαίνεται ότι και η Zoom με τους 8.000 υπαλλήλους της αντιμετωπίζουν, επίσης, το βασικό αυτό πρόβλημα της υβριδικής εργασίας, που η ίδια η Zoοm, μέσω της τεχνολογίας της, προσπαθεί να λύσει: πώς θα μπορέσουμε να είμαστε παραγωγικοί και δημιουργικοί χωρίς να βρισκόμαστε στον ίδιο χώρο.

Διαβάστε επίσης: ΗΠΑ: Πώς αλλάζει η κατανομή του πληθυσμού εξαιτίας της τηλεργασίας

Θα μας φανεί περίεργο αν κάτσουμε να σκεφτούμε το πόσες τεχνολογικές εταιρείες εργάζονταν αποκλειστικά από τα γραφεία τους, πριν το ξέσπασμα της πανδημίας, ιδιαίτερα αν συνειδητοποιήσουμε το πόσο εύκολα έχουν αφήσει πίσω τους αυτή την «κανονικότητα». Η Zoom, στις αρχές της φετινής χρονιάς, έδωσε στους υπαλλήλους της την άδεια να εργάζονται αποκλειστικά από το σπίτι τους, με μόνο το 1% εξ αυτών να πρέπει να δηλώνει το «παρών» τακτικά στο γραφείο, το 75% να εργάζεται εξ αποστάσεως και τους υπόλοιπους να αυτοπροσδιορίζονται ως εργαζόμενοι σε υβριδικό καθεστώς.

«Ήταν αποτελεσματικό πριν την πανδημία, επειδή είχαμε συνηθίσει να εργαζόμαστε από το γραφείο, και είναι αποτελεσματικό τώρα, επειδή εργαζόμαστε όλοι από το σπίτι», δήλωσε η Στέκελμπεργκ. «Και τώρα είμαστε μεταξύ και των δύο.»

Αυτή είναι μια μεταβατική φάση που αντιμετωπίζουμε οι περισσότεροι αυτή την περίοδο.

Πολλά γραφεία λειτουργούν λίγο-πολύ κανονικά τα τελευταία δύο χρόνια, ενώ οι περισσότεροι εργαζόμενοι δεν έχουν την πολυτέλεια να συνδέονται μέσω Zoom από τα υπνοδωμάτιά τους.

Για όσους έχουν τη δυνατότητα να εργάζονται από το σπίτι, το πιο συνηθισμένο είναι κάποιου είδους υβριδική εργασία, σύμφωνα με την Έρευνα σχετικά με τον τρόπο εργασίας και τις συμπεριφορές σε εργασιακά περιβάλλοντα, η οποία διεξάγεται από οικονομολόγους που έχουν εξετάσει τον τρόπο εργασίας χιλιάδων εργαζομένων από την αρχή της πανδημίας. Τα ευρήματα της εν λόγω έρευνας δείχνουν ότι όσοι δεν εργάζονται σε θέσεις χειρωνακτικής εργασίας προτιμούν το γραφείο μερικές ημέρες την εβδομάδα -όχι κάθε μέρα, αλλά ούτε και ποτέ.

Δεν θέλουν να εργάζονται είτε από το σπίτι ή από το γραφείο. Θέλουν να εργάζονται και από το σπίτι και από το γραφείο.

Όταν ξέσπασε ο κορωνοϊός, οι νέες συνθήκες για τους πολίτες ήταν φρικτές και πρωτοφανείς για τη Zoom, η οποία, σε κάποια στιγμή, πέρσι, έφτασε στην κορύφωση της κεφαλαιοποίησής της στα 159 δισεκατομμύρια δολάρια, φτάνοντας σε σημείο να αξίζει περισσότερο από την Exxon Mobil. Ωστόσο, όπως και άλλοι «νικητές της πανδημίας», έτσι και η Zoom είναι ένας από τους μεγαλύτερους χαμένους στο Χρηματιστήριο, κατά το προηγούμενο έτος. Η χρηματιστηριακή της αξία έπεσε στα 24 δισεκατομμύρια δολάρια – κάτω από το επίπεδο στο οποίο βρισκόταν ,όταν έκλεισε το γραφείο της Zoom, στις αρχές του 2020.

Τα γραφεία ήταν τόσο γεμάτα εκείνη την περίοδο, που οι εργαζόμενοι που αναζητούσαν ένα μέρος να εργαστούν συχνά πήγαιναν στους διαδρόμους. Σήμερα, τα γραφεία είναι άδεια, το πάρκινγκ όπου κάποτε έτρεχαν να βρουν θέση να παρκάρουν είναι, επίσης, άδειο και οι περισσότεροι από τους νέους συναδέλφους τους δεν έχουν πατήσει ποτέ το πόδι τους στην εταιρεία..

Και όμως, ούτε καν η Zoom δεν προβλέπει «τον θάνατο του γραφείου».

«Μου αρέσει ακόμη η ιδέα να έχουμε γεμάτα γραφεία», δήλωσε ο Σάξον. «Νομίζω ότι πρέπει να βελτιώσουμε τους χώρους εργασίας μας ώστε να είναι το ίδιο καλοί ή και καλύτεροι από πριν.»

Αν υπήρχε κάποια εταιρεία που θα μπορούσε να κατασκευάσει ένα τέτοιο γραφείο, θα ήταν αυτή που θα διέθετε την τελευταία τεχνολογία Zoom. Η οποία, τυχαίνει να είναι η ίδια η Zoom.

Ένα απλό αλλά ισχυρό παράδειγμα του λογισμικού της Zoom είναι η λειτουργία Smart Gallery της εταιρείας. Ας υποθέσουμε ότι έχουμε meeting η σε μία αίθουσα συνεδριάσεων με άλλους να συμμετέχουν μέσω Zoom και άλλους να βρίσκονται στις εγκαταστάσεις της εταιρείας. Το Smart Gallery δίνει τη δυνατότητα εμφάνισης όλων όσων συμμετέχουν στο meeting σε ξεχωριστά παράθυρα, συν ένα ευρύ πλάνο της αίθουσας συνεδριάσεων, το οποίο έχει, ουσιαστικά, ως στόχο να θέσει όσους εργάζονται από το σπίτι σε ισότιμη βάση με τους συναδέλφους τους στο γραφείο.

Τα γραφεία της Zoom διαθέτουν, επίσης, κοινόχρηστους χώρους με ηχομόνωση που μπλοκάρει τον θόρυβο από το γύρω περιβάλλον, οθόνες με διαγράμματα θέσεων, ώστε να μπορείτε να διαλέξετε ένα γραφείο κοντά στην ομάδα σας και ενδείξεις έξω από τους τηλεφωνικούς θαλάμους που γίνονται κόκκινες, όταν είναι κατειλημμένοι, ώστε να μπορείτε να δείτε ποιοι είναι ελεύθεροι, χωρίς να κρυφοκοιτάζετε αμήχανα μέσα από τα παράθυρα.

Το νόημα της υβριδικής εργασίας είναι να εξυπηρετεί τους εργαζόμενους, ανεξαρτήτως του πού τυχαίνει να βρίσκονται. Ωστόσο, οι εταιρείες δεν μπορούν ξαφνικά να δηλώσουν ότι είναι ευέλικτες, όπως ακριβώς και οι άνθρωποι δεν μπορούν να ξυπνήσουν ξαφνικά μια μέρα και να αγγίξουν τα δάχτυλα των ποδιών τους.

Η Zoom χρησιμοποίησε γραφεία στο Άμστερνταμ, το Ντένβερ και το Σίδνεϋ, ώστε να εξετάσει τα πρότυπα της υβριδικής εργασίας, και έχει ήδη ξεκινήσει να αποτελεί έμπνευση μιας μεγάλης αλλαγής: Η Zoom αναδιαμόρφωσε τα κεντρικά γραφεία στο Σαν Χοσέ έτσι ώστε να μοιάζουν λιγότερο με παραδοσιακό χώρο εργασίας και να θυμίζουν περισσότερο χώρο εκδηλώσεων.

Διαβάστε επίσης: Atom Bank: Η τετραήμερη εβδομάδα είναι το «Μέλλον της εργασιακής ζωής»

Είχα την περιέργεια να δω και μία άλλη οπτική, όταν τελείωσα με τα meeting στη Zoom, οπότε τηλεφώνησα σε κάποιον κοντινό μου, τον οικονομολόγο Νικ Μπλουμ από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, η έρευνα του οποίου επικεντρωνόταν σε τέτοια εργασιακά ζητήματα δεκαετίες πριν αποτελέσουν το νέο «πεδίο μάχης» των εταιρειών στην Αμερική.

Η εργασία από το γραφείο είναι εξυπηρετεί περισσότερο τις ομαδικές δραστηριότητες όπως meeting ή την εκπαίδευση, δήλωσε ο Bloom, ενώ η εξ αποστάσεως εργασία προτιμάται για τις ατομικές δραστηριότητες όπως η συγγραφή, η κωδικοποίηση ή και για εργασίες που χρειάζονται αναλυτική σκέψη. Η υβριδική εργασία μπορεί να προσφέρει το καλύτερο δυνατό και από τις δύο αυτές επιλογές. Τα ευρήματα της έρευνας αυτής μοιάζουν οικεία: Είναι παρόμοια με αυτά της Zoom.

Ωστόσο, στις περισσότερες εταιρείες τεχνολογίας, το «εκκρεμές» της υβριδικής εργασίας κλίνει περισσότερο προς την τηλεργασία. Έτσι, ρώτησα τον επικεφαλής προσωπικού της Zoom αν μπορεί να γίνει κάτι για να ευνοηθεί περισσότερο και η επιστροφή στο γραφείο.

Η πιο προκλητική θεωρία που διατύπωσε ο Σάξον ήταν το ενδεχόμενο η τηλεργασία να αποδειχθεί μακροπρόθεσμα επιβλαβής. Μήπως όσοι εργάζονται από το σπίτι εξελιχθούν σε περισσότερο μοναχικούς ανθρώπους που θα ακολουθούν έναν ανθυγιεινό τρόπο ζωής; Τι θα συμβεί εάν η έρευνα δείξει ότι οι άνδρες και οι γυναίκες που εργάζονται από το γραφείο καταφέρνουν να πάρουν ταχύτερα προαγωγή και να κερδίζουν υψηλότερους μισθούς από εκείνους που συνδέονται στα meeting μέσω Zoom; Πώς θα καταστεί εφικτό οι νεότεροι εργαζόμενοι να μάθουν από τους συναδέλφους τους και οι εταιρείες να διατηρήσουν την κουλτούρα τους χωρίς να χρειάζεται οι εργαζόμενοί τους να μοιράζονται χώρο;

Δεν μπορούσε να απαντήσει στα ερωτήματα αυτά ακόμη. Όταν πρόκειται για την υβριδική εργασία, κανείς δεν μπορεί.