Η Gazprom «φέρνει τον χειμώνα νωρίτερα» στην Ευρώπη

«Νωρίς» μπήκε ο χειμώνας για την Ευρώπη, φέτος, καθώς η ρωσική εταιρεία ενέργειας, Gazprom, δήλωσε, την Παρασκευή, ότι κλείνει επ’ αόριστον τον αγωγό φυσικού αερίου της. Εάν, μάλιστα, το «επ’ αόριστον» διαρκέσει για τόσο χρονικό διάστημα όσο πολλοί φοβούνται, η εν λόγω απόφαση θα ανατρέψει τα ενεργειακά σχέδια της Ευρώπης για έναν ήδη δύσκολο και «ψυχρό» χειμώνα.

Η Gazprom κλείνει τη στρόφιγγα του Nord Stream 1, του κύριου αγωγού ρωσικού φυσικού αερίου προς τη Γερμανία και την υπόλοιπη Δυτική Ευρώπη. Ο αγωγός λειτουργούσε ήδη μόνο στο 20% της δυναμικότητάς του και υποτίθεται ότι η λειτουργία του θα σταματούσε, για τρεις μόνο ημέρες, για λόγους συντήρησης. Σήμερα, ωστόσο, η ρωσική εταιρεία αναφέρει ότι πρέπει να επιδιορθώσει μία ακόμη βλάβη και δεν μπορεί – ή δεν επιθυμεί – να διευκρινίσει για πόσο καιρό θα διαρκέσει η διαδικασία επιδιόρθωσης.

Διαβάστε επίσης: Nord Stream 1: O Πούτιν «σπρώχνει» την Ευρώπη σε ενεργειακό ρουβίκωνα

Είναι, βέβαια, δύσκολο να δεχτεί κανείς αυτές τις εξελίξεις χωρίς καμία αντίδραση. Προηγούμενες διακοπές λειτουργίας του Nord Stream 1 και μειώσεις της παραγωγικής του ικανότητας, το καλοκαίρι που μας πέρασε, είχαν πολιτική χροιά. Ενδεχομένως το Κρεμλίνο να τιμωρεί ,σήμερα, τη Γερμανία κι άλλους συμμάχους για το σχέδιο της G-7, το οποίο ανακοινώθηκε την Παρασκευή και αφορά την επιβολή ανώτατου ορίου στην τιμή που πληρώνουν οι χώρες για τις ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου.

Ίσως, όμως, ο Βλαντίμιρ Πούτιν να επιθυμεί να αποτρέψει την Ευρώπη από το να υποστηρίξει ενδεχόμενη ουκρανική επίθεση, η οποία θα έχει ως στόχο να απωθήσει τις ρωσικές δυνάμεις που βρίσκονται στη Νότια Ουκρανία. Ή μπορεί μέσω αυτής της κίνησής του να προσπαθεί να προκαλέσει πολιτικά προβλήματα στις δυτικές κυβερνήσεις, οι οποίες έρχονται αντιμέτωπες με τα προβλήματα του πληθωρισμού και των ενεργειακών κρίσεων – κι όλα αυτά ενώ οι θερμοκρασίες μειώνονται αισθητά.

Εντούτοις, το πρόβλημα της Ευρώπης είναι ότι, παρά τον πόλεμο στην Ουκρανία, εδώ και έξι μήνες, η ίδια συνεχίζει να εξαρτάται από το ρωσικό φυσικό αέριο. Χώρες όπως η Ιταλία και η Γαλλία έχουν σημειώσει σχετική πρόοδο στην εξεύρεση εναλλακτικών προμηθευτών, όπως η Αλγερία, με τις φυσικές υποδομές, ωστόσο, να αποτελούν την «αχίλλειο πτέρνα» τους. Παράλληλα, η Γερμανία μπορεί να εισάγει μεγάλες ποσότητες υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) μόνο από τη Ρωσία, καθώς δεν διαθέτει τους κατάλληλους σταθμούς για την προμήθεια LNG από άλλες χώρες και ούτε θα καταφέρει να ολοκληρώσει την κατασκευή τριών νέων σταθμών εντός των επόμενων ετών.

Ως αποτέλεσμα, το σχέδιο της Ευρώπης για τον απεξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο στηρίζεται στο… ρωσικό φυσικό αέριο. Η Γερμανία, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, προσπάθησε να αποθηκεύσει όσο το δυνατόν περισσότερη ποσότητα φυσικού αερίου από τον Nord Stream 1 – διαδικασία που επιβραδύνθηκε από τη μείωση της παραγωγικής ικανότητας της Gazprom. Εν τω μεταξύ, ο Πούτιν επωφελήθηκε από τις υψηλότερες τιμές φυσικού αερίου, σε παγκόσμιο επίπεδο, οι οποίες αύξησαν τα έσοδά του από το φυσικό αέριο, το οποίο η Ευρώπη θέλει να σταματήσει να αγοράζει, αλλά όχι ακόμη.

Η «επ’ αόριστον» διακοπή της λειτουργίας του Nord Stream 1 θα αποτελέσει σημαντική αλλαγή, ακόμη κι αν η Gazprom ξεκινήσει σύντομα και πάλι τη διανομή αερίου. Το μήνυμα προς την Ευρώπη είναι ότι ίσως ήρθε η ώρα να αρχίσει να εφαρμόζει ένα ενεργειακό Plan B – το οποίο, όμως, δεν έχει ακόμη καταρτίσει – που θα αφορά την κατανομή φυσικού αερίου ή την προμήθεια με φυσικό αέριο αρκετούς μήνες πριν το προβλεπόμενο.

Έπεται δύσκολη εποχή για τους Ευρωπαίους πολίτες και τους πολιτικούς τους, με τις συνέπειες της κατάστασης που επικρατεί να είναι απρόβλεπτες. Ωστόσο, ο Πούτιν παίζει επικίνδυνα. Ο εθισμός της Ευρώπης στο ρωσικό φυσικό αέριο βασίστηκε στην ιδέα ότι το Κρεμλίνο θα αντιμετώπιζε πάντα την ενέργεια ως ζήτημα καθαρά εμπορικό. Σήμερα, ωστόσο, οι Ευρωπαίοι συνειδητοποιούν πόσο ψέμα ήταν όλο αυτό, και είναι άξιο απορίας γιατί τους πήρε τόσο καιρό.

Είναι, όμως, κι ένα λάθος που δεν θα ξανακάνουν, με όποιον τρόπο κι αν τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία. Άλλοι πιθανοί πελάτες ρωσικού φυσικού αερίου, όπως η Κίνα, παρακολουθούν επίσης αυτόν τον ενεργειακό εκβιασμό. Η Ευρώπη «πληρώνει» με κάθε τρόπο την ενεργειακή της εξάρτηση από τη Ρωσία. Ίσως, λοιπόν, κι ο Πούτιν να «πληρώσει» αργότερα την εκμετάλλευση της Ευρώπης.