Έχει αποκτήσει χαρακτηριστικά κοινοτοπίας, ενίοτε ενδεικτικής της αδυναμίας κατανόησης των σύγχρονων μορφών επικοινωνίας, ο σχολιασμός του φαινομένου άνθρωποι να συνυπάρχουν στο δημόσιο χώρο όντας ταυτόχρονα καθηλωμένοι στην οθόνη του κινητού τους και την παράλληλη ψηφιακή δημόσια σφαίρα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Αποκορύφωμα, ίσως, αυτής της τάσης η εικόνα ανθρώπων που σε ένα μπαρ, καφέ, εστιατόριο, τα μέρη που στοίχειωσαν την αντίληψη της νεωτερικότητας (και το κινηματογραφικό της σύμπαν) ως τόποι συνάντησης, δεν αναζητούν βλέμματα να διασταυρωθούν, αλλά κοιτάζουν τις εφαρμογές γνωριμιών στο κινητό τους.
Προφανώς πάντοτε η ανθρώπινη επικοινωνία ήταν υλικά διαμεσολαβημένη – τι άλλο είναι σε τελική ανάλυση η ίδια η έννοια της αλληλογραφίας; – και ούτως ή άλλως η ανθρωπινή επαφή δεν είναι ποτέ απόλυτα «άμεση», όπως μας έδειξε η ψυχανάλυση, αφού φορτίζεται από φαντασιακές και λιβιδινικές εντάσεις, προβολές και συμβολικές υποκαταστάσεις, αλλά μπορούμε να παραδεχτούμε ότι η σύγχρονη εκδοχή ψηφιακής διαμεσολάβησης δίνει μια άλλη διάσταση σε αυτή την τάση.
Διαβάστε επίσης – Internet – Τι θα γινόταν αν μια μέρα «έπεφτε» το Διαδίκτυο
Υποχρεωτικός ναρκισισμός
Το ίδιο ισχύει και για τον υποχρεωτικό ναρκισσισμό των μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πολύ οικείο αυτές τις μέρες εάν αναλογιστούμε τον τεράστιο όγκο φωτογραφιών από διακοπές που γεμίζουν το timeline μας. Είναι αλήθεια ότι οι άνθρωποι έβγαζαν φωτογραφίες πολλά χρόνια πριν και αυτές οι φωτογραφίες ποτέ δεν ήταν μόνο ιδιωτικές αναμνήσεις (αν και υπήρξαν εποχές που ο όγκος των φωτογραφιών που μπορούσε να είχε κάποιος ήταν από μόνος του ένδειξη κοινωνικής θέσης), αλλά και ένα είδος ανταπόκρισης σε ένα πρότυπο αισθητικής. Σίγουρα, επίσης, η παρόρμηση όχι απλώς να ζήσουμε μια όμορφη στιγμή αλλά και να την δημοσιοποιήσουμε προϋπάρχει των ψηφιακών τεχνολογιών, όμως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαμορφώνουν ένα σύμπαν διαρκούς συμβολικής λογοδοσίας ως προς το πόσο καλά περνάμε, πόσο ερωτευμένες είμαστε, πόσο νοιαζόμαστε ή εξοργιζόμαστε.
Και μπορεί να ήταν ο Σαίξπηρ αυτός που είπε ότι «όλος ο κόσμος είναι μια σκηνή», υποδηλώνοντας το γεγονός ότι η ανθρώπινη ύπαρξη είναι και μια διαρκή επιτέλεση ρόλων, όμως πλέον είμαστε όντως στην «κοινωνία του θεάματος», που πρωτοστοχάστηκε ο Γκυ Ντεμπόρ, όμως όχι πια με την έννοια της κυριαρχίας της εικόνας που εισβάλλει στη ζωή μας από όλες τις πλευρές. Είμαστε στην εποχή που εμείς είμαστε το θέαμα, εντός μιας διαρκώς διαδραστικής οθόνης. Αποδεχόμενοι ταυτόχρονα και την ιδιότυπη ψηφιακή εθελοδουλία που συναπάγονται οι σύγχρονες μορφές διαρκούς ψηφιακής επιτήρησης.
Μόνο που εάν δούμε αυτές τις εξελίξεις απλώς ως μια σχέση ανάμεσα στη ζωή μας και την τεχνολογία κινδυνεύουμε να παραβλέψουμε κρίσιμες πλευρές. Οι εξελίξεις αυτές δεν είναι ουδέτερες, ούτε αποτελούν απλές προεκτάσεις τεχνολογικών καινοτομιών. Η κυριαρχία του διαδικτύου στη ζωή μας, πιο σωστά μιας συγκεκριμένης εκδοχής του, που τώρα μάλιστα περνάει σε ένα επόμενο επίπεδο δικτύωσης και αλγοριθμικής ρύθμισης της ζωής μας, αυτό του «διαδικτύου των πραγμάτων», δεν είναι άσχετη από τον τρόπο που διαμορφώθηκε σταδιακά ένα συγκεκριμένο πρότυπο καπιταλιστικής συσσώρευσης που περιλαμβάνει: τη διαρκή επέκταση των συναλλαγών και υπηρεσιών 24/7, η οποία μεταφράζεται στη άρση του διαχωρισμού εργάσιμου χρόνου και χρόνου ανάπαυση που οδηγεί στην τεράστια πίεση για διαρκή ετοιμότητα ανταπόκρισης σε καθήκοντα που κατέστησε για πρώτη φορά επιτακτικό και το «δικαίωμα στην αποσύνδεση». Τη διαρκή γιγάντωση του χρηματοικονομικού τομέα, που με τη σειρά του εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη διαρκή λειτουργία υπολογιστικών συστημάτων και δικτύων ικανών να διαχειρίζονται τεράστιο όγκο συναλλαγών σε «πραγματικό χρόνο». Την αναβάθμιση της οικονομικής σημασίας των «άυλων» συμβολικών εμπορεύσιμων αγαθών, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που καθιστούν κατεξοχήν «δημόσιες» πρακτικές της νεωτερικότητας όπως τη μουσική ή τον κινηματογράφο, υποθέσεις της ιδιωτικής μας οθόνης.
Και βέβαια την ίδια τη λειτουργία του «ψηφιακού σύμπαντος», από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις κάθε λογής «πλατφόρμες» έως τις μηχανές αναζήτησης ως ενός τεράστιου οικονομικού πεδίου (αρκεί να δούμε τα οικονομικά μεγέθη των αντίστοιχων επιχειρήσεων), που κατά βάση εκμεταλλεύεται και εμπορεύεται τα δεδομένα από όλες τις υποτίθεται εκτός αγοράς κοινωνικές πρακτικές, συμπεριφορές, αντιδράσεις, το ίδιο μας το βλέμμα, για να μην αναφερθούμε στη διαρκή προτροπή να γινόμαστε «παραγωγοί περιεχομένου», από τα βίντεο σε πλατφόρμες όπως το Tik Tok μέχρι τα «ερασιτεχνικά» πορνογραφικά βίντεο.
Προφανώς και σε όλα αυτά υπάρχει ο αντίλογος ότι την ίδια στιγμή αυτή η ψηφιακή υποδομή έχει αξιοποιηθεί με ιδιαίτερα επινοητικούς τρόπους από μεγάλα κινήματα που οδήγησαν σε κοινωνικές εκρήξεις ενίοτε και μεγάλες ανατροπές. Ότι επέτρεψε την ταχύτερη δυνατή γνωστοποίηση για περιπτώσεις κρατικής βίαιης και αυθαιρεσίας. Ότι διευκολύνει την αμεσότητα της αλληλεγγύης, ενίοτε και την αίσθηση μιας πραγματικής παγκόσμιας κοινότητας. Όμως, πολύ φοβάμαι ότι η πλευρά της αλγοριθμικής χειραγώγησης είναι πιο ισχυρή, το ίδιο και η πραγματική απομόνωση πίσω από την επίφαση «δικτύωσης».
Η επανάσταση δεν θα έχει live stream
Αρκετά χρόνια πριν ο Τζιλ Σκοτ-Χίρον προειδοποιούσε ότι η «επανάσταση δεν θα μεταδοθεί τηλεοπτικά» (The Revolution Won’t Be Televised) για να δείξει ότι οποιαδήποτε διαδικασία κοινωνικού μετασχηματισμού δεν μπορεί να περιοριστεί στα όρια του θεάματος και απαιτεί ανθρώπους που δεν θα είναι θεατές, αλλά θα πρέπει να αναλάβουν το ρίσκο και το κόστος που συνεπάγεται η συμμετοχή σε μια πραγματική υλική σύγκρουση που θα υπερβαίνει τα όρια του συμβολισμού.
Πηγή: in.gr
Latest News
Vodafone: Έργο για την ασφάλεια των ψηφιακών υποδομών του Δήμου Πειραιά
Με την υλοποίηση του έργου ο Δήμος Πειραιά θα αποκτήσει ένα προηγμένο σύστημα διαχείρισης σχεδίων πολιτικής προστασίας, καθώς και σύγχρονα συστήματα Κυβερνοασφάλειας με λειτουργίες AI
Εκστρατεία κυβερνοεπιθέσεων στο Telegram με στόχο χρήστες fintech
Το κακόβουλο αυτό λογισμικό έχει σχεδιαστεί για να κλέβει ευαίσθητα δεδομένα, όπως κωδικούς πρόσβασης, και να αποκτά τον έλεγχο των συσκευών των χρηστών για σκοπούς κατασκοπείας
Εκτόξευση δαπανών 21% σχετικά με την AI στην Ευρώπη το 2025 προβλέπει η Gartner
Η Gartner εκτιμά ότι οι δαπάνες για υπηρεσίες πληροφορικής που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη στην Ευρώπη θα αυξηθούν από 78 δισ. δολάρια το 2024 σε 94 δισ. δολάρια το 2025
Εντός του 2025 η πλατφόρμα SmartThings της Samsung επεκτείνεται στις Β2Β λύσεις
Το ολοκληρωμένο χαρτοφυλάκιο των επιχειρησιακών της λύσεων παρουσίασε η Samsung Electronics Hellas
Η Apple θέλει να ακολουθήσει την Meta στην αγορά των έξυπνων γυαλιών
Μια εσωτερική μελέτη βρίσκεται σε εξέλιξη για τη συλλογή σχολίων από υπαλλήλους της Apple σχετικά με τα έξυπνα γυαλιά
Το νέο made-in-China λογισμικό που κοντράρει Apple και Google
Η Κίνα θέλει να γίνει τεχνολογικά αυτάρκης σε όλα και η Huawei φαίνεται να αναλαμβάνει το λογισμικό των smartphone
Η καλύτερη επίδοση γ' τριμήνου για την αγορά smartphone από το 2021 - Έρευνα της Canalys
Η Samsung πρωτοστατεί στην παγκόσμια αγορά smartphone το γ' τρίμηνο του 2024 με την Apple να καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση σε μερίδια αγοράς
«Ράλι» 14% στις μετοχές της Tesla μετά τα αποτελέσματα των αμερικανικών εκλογών
Η άνοδος της Tesla οφείλεται στο ότι ο Ίλον Μασκ, ως υποστηρικτής του Ντόναλντ Τραμπ, θα επωφεληθεί από την διαφαινόμενη επανεκλογή του
«Φλερτάρει» με το Χρηματιστήριο η Cosmos Business Systems - Στοχεύει σε έργα 500 εκατ.
O κ. Δάφνης, πρόεδρος του ομίλου Cosmos Business Systems, τοποθέτησε την είσοδο στο ΧΑ χρονικά μετά το 2025 έχοντας στόχο την εξεύρεση κεφαλαίων που θα στηρίξουν την ανάπτυξη της εταιρείας
Με νέα καμπάνα απειλεί η Ευρώπη την Apple - Κλιμακώνεται η σύγκρουση
H Apple καλείται από την Κομισιόν να συμμορφωθεί με τους κανόνες που έχουν επιβληθεί, ειδάλλως θα μπει σε νέες περιπέτειες