Φτώχεια και υπερκέρδη

-«Άνθρωποι πεινάνε την ώρα που οι περισσότερες εταιρείες του αγροδιατροφικού τομέα και της ενέργειας αυξάνουν κέρδη και δημοσιεύουν προβλέψεις για ακόμη πιο κερδοφόρα επόμενη χρόνια (!)».

-Εγώ αυτό που ξέρω είναι πως δεν μπορώ πλέον να βγάλω το μήνα με τις αυξήσεις που …τσακίζουν κόκαλα. Και επιπλέον παρατηρούνται και ελλείψεις σε βασικά είδη…

-«Σε μια περίοδο όπου κολοσσοί παραγωγής και διακίνησης τροφής κερδοφορούν, διακυβεύεται η διατροφική ασφάλεια εκατομμυρίων ανθρώπων στον πλανήτη».

-Και πώς πιστεύεις αντιμετωπίζεται το πρόβλημα;

Διαρθρωτικό και οικονομικό ζήτημα

-«Η πείνα αποτελεί κατά κύριο λόγο διαρθρωτικό και οικονομικό ζήτημα και δεν αντιμετωπίζεται με την αύξηση παραγωγής τροφίμων αλλά με πολιτικές αποφάσεις που βάζουν φρένο στις αυξήσεις τιμών, τερματίζουν τις αδικίες και αναδιαμορφώνουν το αγροδιατροφικό μοντέλο της Ευρώπης και όλου τού κόσμου».

-Από λόγια και αναλύσεις χορτάσαμε…

-«Η εξωφρενική άνοδος των τιμών, οι ελλείψεις σε βασικά είδη και η επισιτιστική κρίση δεν οφείλονται στην έλλειψη προσφοράς τροφίμων, αλλά στις διαρθρωτικά αποτυχημένες διεθνείς αγορές».

-Ποιος το λέει αυτό;

-«Το συμπέρασμα αυτό βγαίνει μέσα από την έρευνα με τίτλο « Γεωργία, τρόφιμα και πόλεμος στην Ουκρανία ανάλυση σε 11 ερωτήσεις» που πρόσφατα δημοσίευσε το γαλλικό γραφείο της Greenpeace μαζί με άλλους φορείς που ασχολούνται με τη γεωργία, την τροφή και την επισιτιστική ασφάλεια στην Ευρώπη».

Η συζήτηση με την υπεύθυνη εκστρατείας για τη βιώσιμη γεωργία της περιβαλλοντικής οργάνωσης Greenpeace ‘Eλενα Δανάλη έχει πάντα ενδιαφέρον.

Η λύση δεν είναι να παράγουμε περισσότερα τρόφιμα

-Η κατάσταση είναι εξαιρετικά πολύπλοκη και η λύση σίγουρα δεν είναι να παράγουμε περισσότερα τρόφιμα», μού λέει. « Δεν λείπουν τα τρόφιμα για να τραφούμε. Η παγκόσμια γεωργική παραγωγή επαρκεί για να τραφεί ολόκληρος ο πληθυσμός της γης (!). Σήμερα πετάμε το 30% της παραγόμενης τροφής ( αξίας περίπου 940 δις. δολάρια το χρόνο), χρησιμοποιούμε το 80% της παγκόσμιας αγροτικής γης για καλλιέργεια ζωοτροφής (αντί τροφής για ανθρώπους) ενώ το 62% των σιτηρών της Ευρώπης καλλιεργείται για ζωοτροφή και όχι για ανθρώπινη κατανάλωση».

-Τα αγροδιατροφικά μοντέλα δεν αλλάζουν από τη μια στιγμή στην  άλλη. Το θέμα είναι τι κάνουμε και πως πορευόμαστε από εδώ και πέρα. Και η κατάσταση χειροτερεύει μέρα με τη μέρα…

-«Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν. Όμως υπάρχουν λύσεις, αρκεί να παρθούν επείγουσες πολιτικές αποφάσεις και μέτρα που αναμορφώνουν το αγροτικό και διατροφικό μας μοντέλο τόσο στην Ευρωπαϊκή ‘Ένωση και παγκοσμίως, όσο φυσικά και στην Ελλάδα.

» Το μοναδικό αγροτικό μοντέλο που μπορεί να εγγυηθεί διατροφική ασφάλεια, επάρκεια, κυριαρχία και ανθεκτικότητα στις κρίσεις, είναι η δίκαιη, βιώσιμη και ανθεκτική γεωργία (αγροοικολογία) που στρέφεται σε τοπικά και διαφοροποιημένα αγροδιατροφικά μοντέλα», συνεχίζει η ‘Έλενα Δανάλη.

-Στην Ελλάδα τι πρέπει να γίνει;

-« Το ελληνικό γραφείο της Greenpeace έχει δημοσιεύσει 4 άξονες /προτεραιότητες για την αναμόρφωση του αγροδιατροφικού μοντέλου στη χώρα: ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής, προώθηση της μεσογειακής διατροφής, απεξάρτηση από συνθετικά λιπάσματα και συμμετοχή σε ενδυνάμωση ευρωπαϊκών πολιτικών», μού επισημαίνει η ‘Έλενα Δανάλη.

Ανθεκτικότητα στις αλληλένδετες κρίσεις

Και συμπληρώνει: « Με αυτόν τον τρόπο, η ελληνική γεωργία μπορεί να παρέχει επαρκή, θρεπτική, υγιεινή τροφή προσιτής τιμής σε κάθε πολίτη, δίκαιο σταθερό εισόδημα στους παραγωγούς με έμφαση σε όσους παράγουν με οικολογικές μεθόδους, διατροφική κυριαρχία στη χώρα και ανθεκτικότητα στις αλληλένδετες κρίσεις: πόλεμος στην Ουκρανία, πανδημία, οικονομική κρίση, κατάρρευση κλίματος και βιοποικιλότητας».

Η προαναφερόμενη έρευνα με τίτλο « Γεωργία, τρόφιμα και πόλεμος στην Ουκρανία: ανάλυση σε 11 ερωτήσεις» επιχειρεί να δώσει απαντήσεις σε ερωτήματα όπως :ποιες είναι οι πραγματικές αιτίες της εκτίναξης των τιμών των τροφίμων; Ποιες χώρες και πληθυσμοί επηρεάζονται περισσότερο από την κατάσταση; Πού οφείλεται η πείνα;

Το αγροτικό και διατροφικό μας σύστημα προκαλεί την πείνα

Αντιγράφω από την έρευνα: « Το θέμα της πείνας είναι βαθιά διαρθρωτικό. Ενώ παράγουμε επί του παρόντος περισσότερα τρόφιμα από όσα χρειάζονται για να τραφεί ολόκληρος ο πλανήτης, το παγκοσμιοποιημένο αγροτικό και διατροφικό μας σύστημα προκαλεί την πείνα.

»Κατά τα έξι τελευταία έτη, η διατροφική ανασφάλεια αυξάνεται σε όλον τον κόσμο. Το 2020 σχεδόν ένα στα τρία άτομα (2,37 δισεκατομμύρια) ερχόταν αντιμέτωπο με διατροφική ανασφάλεια και 768 εκατομμύρια άτομα υποσιτίζονταν. Πρόκειται για μια πραγματικότητα που επηρεάζει τόσο τον βορρά όσο και τον νότο: 10% του πληθυσμού της Ευρώπης υποφέρει από διατροφική ανασφάλεια, 41% στη Λατινική Αμερική, 60% στην Αφρική και 26% στην Ασία».

Δεν είναι ανθεκτικό σε κλυδωνισμούς

Σε άλλο σημείο της έρευνας αναφέρεται: « Παράλληλα με την αδυναμία να θρέψει τον πλανήτη με βιώσιμο τρόπο, το τρέχον  παγκοσμιοποιημένο βιομηχανικό αγροτικό σύστημα δεν είναι ανθεκτικό σε κλυδωνισμούς. Οι πολλές κρίσεις που αντιμετωπίζουμε ( κλίμα, υγεία, ενέργεια  ή γεωπολιτική) τονίζουν την αδυναμία του (…).

Πανδημία και διατροφική ανασφάλεια

» Η Covid -19 ώθησε έτσι 320 εκατομμύρια άτομα επιπλέον σε διατροφική ανασφάλεια . Οι οικονομικές συνέπειες της πανδημίας είχαν σημαντικές επιπτώσεις στο παγκοσμιοποιημένο αγροτικό και διατροφικό σύστημά μας, συμβάλλοντας σε μια απότομη αύξηση τιμών κατά τα δυο τελευταία έτη (+30% στο διάστημα μεταξύ Ιανουαρίου και Δεκεμβρίου 2021).

»Αυτή η αύξηση των τιμών προϋπήρχε της ουκρανικής κρίσης, τροφοδοτήθηκε επίσης από τα αυξανόμενα ακραία καιρικά φαινόμενα λόγω της κλιματικής αλλαγής, την αυξανόμενη χρήση αγροκαυσίμων ή την κρίση των τιμών ενέργειας ( οι τιμές των τροφίμων εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τα ενεργειακά κόστη, ιδιαίτερα για τις μεταφορές και την παραγωγή χημικών εισροών)».

Στην έρευνα αναφέρεται πως « ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι συνέπειές του αποδεικνύουν για άλλη μια φορά τον εύθραυστο χαρακτήρα των παγκοσμιοποιημένων μας αγροτικών και διατροφικών συστημάτων. Η Ρωσία και η Ουκρανία αντιπροσωπεύουν το 12% του συνόλου των εξαγωγών τροφίμων που διακινούνται διεθνώς. Αυτές οι δυο χώρες αντιπροσωπεύουν το 23% των παγκόσμιων εξαγωγών σιταριού (…)».

Κάθε χώρα πρέπει να αναπτύξει τη δική της διατροφική κυριαρχία

Οι συντάκτες της έρευνας τονίζουν ακόμη: « (…) Η πανδημία τόνισε την επείγουσα ανάγκη για κάθε χώρα να αναπτύξει τη δική της διατροφική κυριαρχία προκειμένου να θρέψει τον πληθυσμό της και να προστατευτεί από τους παγκόσμιους οικονομικούς και κλιματικούς κλυδωνισμούς».

Επιπλέον: « (…) Το σημερινό σύστημα δεν είναι επίσης σε θέση να καταπολεμήσει αποτελεσματικά την κλιματική αλλαγή ( η γεωργία και η παραγωγή τροφίμων ευθύνονται για το ένα τρίτο των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου) και επιδεινώνουν σημαντικά την υποβάθμιση του περιβάλλοντος (…)».

«Πολλά τα λεφτά, ‘Αρη» …

Τι κατάλαβα από τη συζήτηση που είχα με την Έλενα Δανάλη; Θα σας το περιγράψω με μια φράση από την ταινία « Λόλα» του Ντίνου Δημόπουλου. « Πολλά τα λεφτά, ‘Άρη». Για τους νεώτερους που ενδεχομένως δεν έχουν δει την ταινία, ο Σπύρος Καλογήρου απειλεί με μαχαίρι τον Νίκο Κούρκουλο. « Είναι ανάγκη να χτυπηθούμε;» ρωτάει ο Νίκος Κούρκουλος. «Πολλά τα λεφτά, Άρη», απαντάει ο Σπύρος Καλογήρου. Και ο νοών νοείτω…