Η Fed χρειάζεται να αναλάβει σημαντική δράση για να διορθώσει το πρόβλημα πληθωρισμό της Αμερικής

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού επικράτησε μια μεγάλη ελπίδα μεταξύ των επενδυτών. Ο πληθωρισμός φαινόταν να πέφτει ήπια, ακόμη και όταν η αμερικανική οικονομία παρέμενε σε όχι καλή κατάσταση. Η χειρότερη περίοδος πληθωρισμού από τη δεκαετία του 1980 φαινόταν ότι ίσως θα καταπνιγόταν εύκολα, χωρίς τα επιτόκια να αυξηθούν πολύ περισσότερο ή χωρίς πολύ πόνο στην οικονομία. Τώρα το όνειρο καταρρίφθηκε. Τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στις 13 Σεπτεμβρίου δείχνουν ότι ο ρυθμός του υποκείμενου πληθωρισμού τον Αύγουστο ήταν μεγάλος. Τα χρηματιστήρια σημείωσαν τη μεγαλύτερη πτώση από τους πρώτους μήνες της πανδημίας. Έπεσε η τιμή των junk ομολόγων. Και οι βραχυπρόθεσμες αποδόσεις των ομολόγων αυξήθηκαν. Η Αμερική εξακολουθεί να έχει πρόβλημα πληθωρισμού. Για να το διορθώσει, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ πρέπει να κάνει πολλά.

Διαβάστε επίσης: Η Fed κέρδισε την εμπιστοσύνη των πολιτών αλλά θα πρέπει να τους «ραγίσει την καρδιά»

Τα καλά νέα είναι ότι η Αμερική γλίτωσε τα χειρότερα από την κρίση του φυσικού αερίου που σπέρνει τον όλεθρο στην Ευρώπη. Καθώς ο Βλαντιμίρ Πούτιν έκλεισε τις κάνουλες, ο πληθωρισμός σε ορισμένα μέρη έχει φτάσει σε διψήφιο αριθμό. Η Αμερική δεν βασίζεται στη ρωσική ενέργεια. Ο πληθωρισμός της κορυφώθηκε στο 9,1% τον Ιούνιο και υποχώρησε στο 8,3% τον Αύγουστο, καθώς οι τιμές του πετρελαίου υποχώρησαν. Οι τιμές της βενζίνης στην αντλία μειώνονται για 13 συνεχόμενες εβδομάδες. Αυτό με τη σειρά του βοήθησε να μειωθούν οι προσδοκίες των καταναλωτών για τον πληθωρισμό.

Ωστόσο, αφαιρέστε τις ασταθείς τιμές των τροφίμων και της ενέργειας και ο υποκείμενος «βασικός» πληθωρισμός εξακολουθεί να βρυχάται. Οι τιμές αυξήθηκαν με ετήσιο ρυθμό 7,4% τον Αύγουστο, υπερβαίνοντας τις προβλέψεις των οικονομολόγων όντας πάνω από τον στόχο της Fed για συνολικό πληθωρισμό 2%. Είναι δελεαστικό να κοιτάξουμε τα στοιχεία του καλαθιού του πληθωρισμού σε μια προσπάθεια να βρούμε σημάδια υποχώρησης. Κάποια στιγμή ο πληθωρισμός προκλήθηκε από τις στρατοσφαιρικές τιμές για τα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα και τα προβλήματα στις αλυσίδες εφοδιασμού, καθώς οι Αμερικανοί ξεχύθηκαν να αγοράζουν αγαθά μετά τους περιορισμούς της πανδημίας. Αυτές οι πιέσεις έκτοτε αμβλύνθηκαν. Οι σημερινές αυξήσεις αντανακλούν την άνοδο των τιμών ορισμένων υπηρεσιών, όπως η στέγαση, η οποία θα μπορούσε τελικά να επιβραδυνθεί κι αυτή επίσης.

Ωστόσο, όταν ο υποκείμενος πληθωρισμός είναι τόσο υψηλός για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, η απλούστερη εξήγηση είναι η πιο προφανής, ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει σε επιμέρους στοιχεία: η οικονομία εξακολουθεί να υπερθερμαίνεται. Τα αποτελέσματα των γενναιόδωρων δημοσιονομικών κινήτρων, τα οποία ενθάρρυναν τη ζήτηση κατά τη διάρκεια της πανδημίας, παραμένουν και σήμερα. Σύμφωνα με την Goldman Sachs συνολικά τα νοικοκυριά εξακολουθούν να έχουν περισσότερα από 2 τρισεκατομμύρια δολάρια σε πλεονάζουσες αποταμιεύσεις που συσσωρεύτηκαν κατά τη διάρκεια του lockdown, κάτι ισοδυναμεί με το 10% του ετήσιου ΑΕΠ.

Η σφιχτή αγορά εργασίας αυξάνει ακόμη περισσότερο τη ζήτηση. Το ποσοστό ανεργίας παραμένει αξιοσημείωτα χαμηλό στο 3,7%. Εξακολουθούν να υπάρχουν περίπου δύο κενές θέσεις για κάθε άνεργο και η σοβαρή έλλειψη εργαζομένων έχει οδηγήσει σε μεγάλη αύξηση των μισθών, η οποία με τη σειρά της έχει διατηρήσει τις καταναλωτικές δαπάνες. Κατά μια μέτρηση τα μέσα κέρδη στην Αμερική αυξάνονται κατά 7% με ετήσιο ρυθμό, κάτι που δεν έχει παρατηρηθεί τουλάχιστον τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Ενώ ο πληθωρισμός στην Ευρώπη θα πρέπει να βουλιάξει καθώς το ενεργειακό σοκ εξασθενεί, ο αμερικανικός πληθωρισμός που έχει τις ρίζες του στην εγχώρια ζήτηση, είναι πολύ πιο δύσκολο να πέσει.

Η δουλειά της Fed είναι να ορίζει τα επιτόκια έτσι ώστε ο πληθωρισμός να φτάσει τον στόχο της. Καθώς η οικονομία εξακολουθεί να υπερθερμαίνεται, το έργο της απέχει πολύ από το να έχει ολοκληρωθεί. Αν και η κεντρική τράπεζα αύξησε τα επιτόκια πιο γρήγορα από ό,τι σε προηγούμενους κύκλους σύσφιξης, ήταν τόσο πολύ πίσω από την καμπύλη, τόσο που κάθε υπενθύμιση της δυσκολίας μείωσης του πληθωρισμού τραντάζει τις αγορές – το αντίθετο από αυτό που υποτίθεται ότι επιτυγχάνει η καλή νομισματική πολιτική.

Αντί να συνεχίσει τον κύκλο της καθυστέρησης και των εκπλήξεων, η Fed θα πρέπει να ενεργήσει με μεγαλύτερες αυξήσεις, μεταφέροντας φέτος τις αυξήσεις των επιτοκίων που είχε προγραμματίσει για το 2023. Οι πιθανότητες να αποφευχθεί μια οδυνηρή ύφεση, στο μεταξύ, φαίνονται θλιβερά λίγες. Μόνο σε έναν πιο ρόδινο κόσμο θα αρκεί μια ήπια αύξηση της ανεργίας για να επιβραδύνει σημαντικά τις αυξήσεις των τιμών. Το χειρότερο στην προσπάθεια για περιορισμό του πληθωρισμού δεν έχει έρθει ακόμη.